شرح دعای روز اول ماه مبارک رمضان از منظر معظم له

شرح دعای روز اول ماه مبارک رمضان از منظر معظم له


دعای روز اول ماه مبارک رمضان/ صائمین چه کسانی هستند؟/ قائمین چه کسانی هستند؟/ خدایا مرا از خواب غافلان، بیدار کن/ گناهم را ببخش، ای خدای عالمیان/ گسترۀ مفهوم عفو الهی‌

دعا در معارف اسلامى جايگاه ويژه‏اى دارد،[1]در این بین دعاهاى مخصوص روزهاى ماه رمضان که عطر آن تمام مساجد و مراكز عبادى مؤمنان را در سراسر جهان فرا می گیرد، نشانه‏اى از رحمت و عطوفت اسلامى است[2].

آنچه مهم است دقّت در بندبند اين دعای ارزشمند و تعبيرات لطيف و عالى آن و سپس هماهنگ ساختن روح و فكر با اين تعبيرات است.[3]

دعای روز اول ماه مبارک رمضان

«اللهُمَّ اجْعَلْ صِيامى‏ فيهِ صِيامَ الصَّآئِمينَ، وَقِيامى‏ فيهِ قيامَ‏ الْقآئِمينَ، وَنَبِّهْنى‏ فيهِ عَنْ نَوْمَةِالْغافِلينَ، وَهَبْ لى جُرْمى‏ فيهِ يا الهَ‏ الْعالَمينَ، وَاعْفُ عَنّى‏ يا عافِياً عَنِ‏الْمُجْرِمين‏؛خدايا در اين ماه روزه‏ام را روزه روزه‏داران (واقعى) قرار ده، و شب زنده داريم را شب زنده‏دارى (واقعى) قرار ده و مرا از خواب غفلت بيدار كن، وگناهم را ببخش اى معبود جهانيان، واز من درگذر اى درگذرنده از گنهكاران»[4]

 

تبیین ویژگی های روزه داران و شب زنده داران واقعی، چیستی مفهوم غفلت و راه کارهای برون رفت از آن، نسبت طلب استغفار با آمرزش گناهان و ترسیم حدود وگسترۀ مفهوم عفو الهی از مهمترین نکات دعای روز اول ماه مبارک رمضان به شمار می آید.

صائمین چه کسانی هستند؟

گرچه جسم روزه‏، ترك خوردن و آشاميدن و ديگر مبطلات روزه‏ است، امّا روح روزه، رسيدن به قلّه تقوا است؛ «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»[5]، لذا هنگامى كه انسان روزه‏ مى‏گيرد رقّت قلب‏ پيدا مى‏كند و معنويّتش بيشتر شده[6] و در نتیجه حس مسؤوليت و پرهيزكارى و خداترسى و حق شناسى در انسان احیاء می شود و روزه داری حقیقی تحقق می یابد.[7]

قائمین چه کسانی هستند؟

قائمین کسانی هستند که به دنبال شور و نشاطند، لذا در انتهاى شب از خواب برمی خيزند و به راز و نياز با خالق بى نياز خويش می پردازند؛[8] و با حضور قلب در نماز حاضر می شوند.[9]

خدایا مرا از خواب غافلان، بیدار کن

«غفلت» شامل «غفلت» از خدا و «غفلت» از يوم المعاد و ناپايدارى دنيا و «غفلت» از شيطان و وسوسه‏هاى او و در يك بيان ، «غفلت» از تمام امورى است كه به نوعى با سعادت انسان مرتبط است.[10]

از سوی دیگر بيدارى‏ نقطه مقابل غفلت، و به معناى خودآگاهى است؛ یعنی توجه به اعمال و كردارهاى گذشته، براى جبران خطاها و جهت‏گيري هاى صحيح در آينده.[11]

گناهم را ببخش، ای خدای عالمیان

بی شک فراز «وَهَبْ لى جُرْمى‏ فيهِ يا الهَ‏ الْعالَمينَ؛ وگناهم را ببخش اى معبود جهانيان »[12]، براى مردم جنبه سرمشق و آموزشى دارد و راه بازگشت به خداوند و توبه و انابه به درگاه او را، به ما مى‏آموزد، و عظمت گناه‏ و سنگينى نافرمانى حق را به درستى براى ما مجسّم مى‏سازد.[13]

 گسترۀ مفهوم عفو الهی

«عَفْو» به معناى محو آثار گناه‏ مى‏آيد،[14] و هنگامی که در مورد خداوند به كار مى‏رود به معناى بخشش گناهان و ترك مجازات و محو آثار معصيت است.[15]

 

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir

 


[1] سوگندهاى پر بار قرآن ؛ ص493.

[2] آيين رحمت ؛ ص40.

[3] كليات مفاتيح نوين ؛ ص672.

[4] همان؛ص812.

[5] سوره بقره؛ آيه 183.

[6] اخلاق در قرآن ؛ ج‏1 ؛ ص213.

[7] برگزيده تفسير نمونه ؛ ج‏2 ؛ ص370.

[8] همان؛ص102.

[9] همان؛ص103.

[10] همان ؛ ص338.

[11] همان ؛ ص348.

[12] كليات مفاتيح نوين ؛ ص812.

[13] همان ؛ ص1154.

[14] لغات در تفسير نمونه ؛ ص385.

[15] پيام قرآن، ج‏4، ص 370.

captcha