شرح دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان از منظر معظم له

دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان

«اللهُمَّ اهْدِنى‏ فيهِ لِصالِحِ الْأَعْمالِ، وَاقْضِ لى‏فيهِ‏ الْحَوآئِجَ وَالْأمالَ، يا مَنْ لا يَحْتاجُ الَى التَّفْسيرِ وَالسُّؤالِ، يا عالِماً بِما فى‏ صُدُورِ الْعالَمينَ، [صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرينِ]؛ خدايا در اين ماه مرا به سوى كارهاى نيك و شايسته هدايت كن، و خواسته‏ها و آرزوهايم را برآور، اى كه به توضيح و سؤال نياز ندارى، اى دانا به آنچه در سينه‏هاى جهانيان است‏ [بر محمد و خاندان پاكش درود فرست‏]».[1]،[2]

بازشناسی مفهوم عمل صالح و بیان مصادیق آن؛ حکمت طلب حاجت از خداوند و ترسیم گسترۀ علم الهی از جمله نکاتی است که در دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان به آن پرداخته شده است.

عمل صالح چیست؟

عمل صالح از جمله واژه‏هاى قرآنى است که از گسترۀ معنایی فراوان برخوردار است و شامل هر كار خوبى است كه براى خدا انجام می­گيرد؛[3] لذا منحصر در نماز و روزه، و حجّ و زكات و خمس و دعا و زيارت نيست؛ هر چند اعمال مذكور از مصداق هاى روشن اعمال صالح است، لیکن هر كار مفيدى كه با نيّت پاك انجام پذيرد عمل صالح نامیده مى‏شود.^[4]

عبادت، زيارت، كمك به نيازمندان، ساختن درمانگاه، احداث جادّه، ساختن مدارس و مؤسسّات خيريّه، تهيّه جهيزيه دختران فقير، آماده كردن وسيله ازدواج پسران محتاج، كمك به بيماران صعب العلاج، امر به معروف و نهى از منكر، ارشاد جاهل، تنبيه غافل و مانند آن همه از مصاديق عمل صالح است. حتّى اگر سنگى در وسط راه مردم افتاده باشد، و انسان با نوك پا آن را به كنارى هدايت كند كه مزاحم عبور و مرور مردم نباشد، اين نيز عمل صالح است.^[5]،^[6]

خدا نهایت طلب حاجات است

انسان در هر كارى كه قدم مى‏گذارد[7] خداوند را حاكم بر سرنوشت خود می ببيند.[8] لذا بندگانش قصد درگاه او مى‏كنند و در حوائج‏ خويش به سوى او مى‏روند چرا که خداوند در منتهاى عظمت است[9]و برتر از او چيزى نيست، و او دائم و باقى بعد از فناى خلق است.[10]

اين سؤال و تقاضا از سوی انسان دائمى است، و همگى به زبان حال از آن مبدأ فياض، دائماً فيض مى‏طلبند، هستى مى‏خواهند، و حوائج‏ خود را تمنا مى‏كنند، و اين اقتضاى ذاتِ موجود ممكن است كه وابسته و متكى به واجب الوجودند.[11]

چرا خدا به سؤال و تفسیر احتیاج ندارد ؟

علم خداوند به موجودات از طريق «علم حضورى» است. يعنى همه جا حاضر است و همه موجودات، نزد او حضور دارند و او به همه آنها احاطه دارد.^[12]

لذا آنچه را كه بندگان در شب و روز انجام مى‏دهند بر خداوند متعال پوشيده نيست، به طور دقيق از اعمال آنها آگاه است، و با علم بى‏پايانش به آنها احاطه دارد.^[13]

اینچنین است که در حديثى از «امام صادق عليه السّلام» آمده است: «إنّ اللّه يعلم حاجتك و ما تريد و لكنّه يحبّ ان تبثّ إليه الحوائج‏؛ خداوند حاجت و خواسته تو را مى‏داند، ولى دوست دارد كه حوايج خويش را نزد او شرح دهى»^[14].،^[15]

سخن آخر:(صلوات؛ کلید استجابت دعا)

فراز پایانی دعا« صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرينِ؛ بر محمد(ص) و خاندان پاكش درود فرست‏».[16]نشان دهندۀ این مسأله است که اگر در استقبال يا بدرقه دعاها، صلوات‏ و درود بر پيامبر صلى الله عليه و آله باشد به اجابت‏ نزديك تر است.‏[17]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir