مسأله انتخابات مردمى و ضرورت مشارکت گسترده و تكيه بر آراء و خواسته هاى مردم و انتخاب مستقيم فرد منتخب از سوی مردم، از جمله مولفه های ذاتی حکومت اسلامی را تشکیل می دهد.[1]
مشارکت حدأکثری؛ تحقق مردم سالاری دینی؛ نفی دموکراسی غربی
حق انتخاب به نوبۀ خود تحقق مردم سالارى دينى است[2]لذا اگر مردم سالارى دينى از طریق آرای اکثریت یک نظام مستقر باشد نه تنها منافع مردم كشور خود، بلكه منافع كشورهاى همسايه و تمام دنيا (رضاى خلق) تأمین می شود.[3]
لیکن دموكراسى غربى آش دهان سوزى نيست! آنها خود نيز قبول دارند كه چيز ايده آلى نيست و از بابت ناچارى و اضطرار به آن پناهنده شده اند، چون در شرايط فعلى اگر به دموكراسى غربى پناهنده نمى شدند گرفتار بدتر از آن مى شدند و از باب پياده كردن «اقلّ الضّررين» آن را عملى كردند.[4] و گاه در يك كشور هم، مردم سالارى داراى تضاد است.[5]
در غالب كشورهايى كه ظاهراً يا واقعاً چنين حكومتى را دارند، تعداد قابل توجهی از مردم عملًا در انتخابات شركت نمى كنند.[6]
به همين دليل، جاى تعجّب نيست كه در كشورهايى كه با اين سيستم اداره مى شود، حكومت ها «معمولًا» نماينده و حافظ منافع بورژواها و سرمايه داران بزرگند (هر چند ظاهراً انتخابات آزاد با مشاركت عموم مردم و مداخله كتبى در صندوق هاى رأى صورت مى گيرد).[7]و به ندرت ممكن است اكثريّت واقعى حاكم بر مقدّرات جامعه باشند.[8]
تبیین وجوب شرعی و عقلی حضور حداکثری در انتخابات
ممكن است چيزى ذاتاً مباح باشد، مانند انتخابات، ولى ضرورت ها آن را به مرحله وجوب سوق دهد.[9] ناگفته روشن است حکم وجوب شرکت درانتخابات از فقیهی غیر از ولی امر مسلمین درانتخاب های پسینی درباب تزاحم احکام نیست؛ [10]لذا می توان اینگونه نتیجه گرفت که شرکت در انتخابات واجب[11] و ترک آن بدون عذر شرعی جایز نیست.[12]
هم چنین تأکید می کنیم حضور در انتخابات یک تکلیف شرعی است، چرا که حفظ ناموس، دین، کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی واجب است، مقدمه واجب هم واجب است و مطمئنا اگر مردم حضور پرشور داشته باشند نقشه های دشمنان نقش بر آب می شود لذا عقل و شرع می گوید: باید حفظ کرد نظام را و حضور مردم بسیارموثر است.[13]
مشارکت حدأکثری در انتخابات؛ تحقق پویایی و کارآمدی دین
از آنجا كه اسلام پاسخگوى همه احتياجات انسان است، شكل پاسخگويى به نيازهاى انسان در زمان هاى مختلف فرق مى كند كه اين با دخالت زمان و مكان در اجتهاد قابل تحقّق است. آنچه امروز به عنوان «مسائل مستحدثه» مطرح است، دستاورد عنصر زمان است.[14]
با این تفاسیر شركت در انتخابات از طريق رأى دادن، از جمله مسائلى است كه در صدر اسلام هنگام صدور احكام، وجود نداشت؛ لیکن با مؤثّر دانستن دو عنصر زمان و مكان در اجتهاد مىتوان پاسخ درست شرعى اين مسأله را از نصوص دينى استنباط كرد.[15]
حضور حداکثری مردم در انتخابات؛ نماد وحدت ملی
قدرت های استکباری برای خدشه دار کردن وحدت میان مردم ایران اسلامی نقشه های زیادی را در دستور کار خود قرار داده اند؛ امروز دشمن شمشیر را از رو بسته و قصد نابودی ملت ما را دارد در چنین شرایطی بدون وحدت به جایی نمی رسیم.[16]
حال در این میان انتخابات و حضور گسترده در آن، یکی از جلوه های نظام جمهوری اسلامی است که در نهایت به عنوان مظهر اتحاد و همبستگی اسلامی و ملی مورد نظر است. [17]
حضور فراگیر مردم در انتخابات؛ ترسیم عبادت همگانی
اینجانب مشارکت حدأکثری مردم در انتخاب را علاوه بر انجام یک وظیفه انسانی و ملی ،آن را یک عبادت می دانم و به برادران و خواهران توصیه می کنم که نظم کامل را رعایت کرده و جلوی تشتت آرا را تا آنجا که می توانند بگیرند.[18]
لذا از همه برادران و خواهران ایمانی درخواست می‌کنم، بدون استثنا در انتخابات شرکت کنند؛ چرا که هیچ عذری برای عدم شرکت فردی باقی نمی ماند. [19]
بی تردید عدم شرکت در انتخابات بی اعتنایی به کشور است حال آنکه مردم باید شرکت در انتخابات را عبادت بدانند تا آینده‌ای خوب برای کشور رقم بخورد.[20]
مشارکت حداکثری مردم؛ مظهر قدردانی از نعمت جمهوری اسلامی
باید این مسئله به طور کامل در جامعه تبیین شود که، افتخارات نظام اسلامی از مشکلاتش به مراتب بیشتر است و با وجود بحرانهای کنونی منطقه و دنیا، امنیت را برای مردم به ارمغان آورده است.[21]
حال با این اوصاف باید گفت جمهوری اسلامی ایران یک نعمت بزرگ الهی است که قدرت و اقتدارش در گرو حمایت همه جانبه مردم از آرمانهای آن است که نمونه مهم آن شرکت گسترده در انتخابات های متعدد است که خشم دشمنان را در پی داشته است.[22]
حضور حدأکثری در انتخابات؛جلوه ای از توحيد در حاکميت
به يقين در هر عصر و زمانى برخی مولفه های کلیدی، مرحلهاى از حاكميت الهى را براى مسلمين فراهم خواهد کرد.[23]
حال وقتی مردم در انتخابات و مشاركت ها به صحنه مى آيند و از آنجا که به فرمان خدا به آنها بها داده مىشود، می توان بر «توحيد حاكميّت» تأکید کرد به ویژه آنکه مشروعیت حکومت اسلامی باید از سوی خداوند باشد. [24]
مشارکت فراگیر مردم در انتخابات، پشتوانه تقویت نظام جمهوری اسلامی
بدیهی است هرچه حضور مردم در انتخابات افزایش یابد در عرصه بین المللی ایران اسلامی، سرافراز و قوی عمل خواهد کرد.[25] آری حضور و مشارکت حداکثری در انتخابات موجب افزایش قدرت نظام در دنیا می شود. [26]
امیدواریم انتخابات پرشور و حماسی توام با آرامش در کشور برگزار شود و دشمنان اسلام و انقلاب هرچه بیشتر نسبت به توطئه های شومی که برای ضربه زدن به نظام مقدس جمهوری اسلامی طراحی کرده اند، مایوس و دلسرد شوند.[27]
حضور حدأکثری مردم و حق تعیین سرنوشت کشور
بدیهی است حضور فراگیر مردم در مسايل اجتماعى و سياسى براى گزينش افراد، جهت پست هاى حساس و يا در ادامه كار، در سرنوشت جامعه مؤثر است؛[28] حال مشارکت گسترده در انتخابات در وهلۀ نخست دستورى عادلانه است، هم چنین موجب می شود تا مردم، از حق تعيين سرنوشت آينده خود محروم نگردند، [29] که تاكيدى است بر اصل اختيار و تعيين سرنوشت انسان به دست خودش.[30]
زیرا ما مى توانيم خوب يا بد باشيم، براى خود فضايل و رذايل اخلاقى كسب كنيم. در عين اين كه متكى به خداوند هستيم و يك لحظه از او بىنياز نيستيم افعال ارادى، نقش مؤثرى در تعيين سرنوشت ما دارند.[31]
بنابراین مشارکت حدأکثری مردم در انتخابات لازم است به همان دلیل که به سرنوشت ما، کشور ما، دین ما و سرنوشت انقلاب ما و همه اینها ارتباط دارد .[32]
مشارکت گستردۀ مردم، صیانت از نظام جمهوری اسلامی در سایۀ ایجاد یأس و ناکامی دشمنان اسلام
گفتنی است حاكم فقط خداست. و حاكميّت تنها و تنها از آنِ خداوند است. و او به پيامبرانش واگذار كرده، و پيامبر براى پس از حياتش ائمّه معصومين عليهما السلام را يكى پس از ديگرى معيّن نموده است. و پس از ائمّه و در عصر غيبت، ولىّ فقيه و مجتهد عادل به نيابت از امام زمان (عجلاللّه تعالى فرجه) عهده دار حكومت مى گردد. لیکن مشاركت مردمى، بعنوان بازوى حكومت لازم است.لذا شركت مردم در انتخابات مختلف، ضرورى و سرنوشت ساز است.[33]
شکی نیست که حضور پرشور و حداکثری مردم در پای صندوق های رای در انتخابات بسیار مهم است، زیرا موجب می شود تا دشمن نگوید، مردم نسبت به نظام و اسلام بی علاقه شده اند.[34]
لذا می گوییم اگر بعضی از افراد از بعضی نهادها گله داشته باشند و گلۀ آنها هم برحق باشد نباید از انتخابات قهر کنند؛ بلکه باید بار دیگر با حضور گسترده در پای صندوق های رای پشت دشمن را بلرزانیم.[35]
اینگونه است که حضور پر شور مردم در روز انتخابات، روز عزای دشمنان نظام اسلامی خواهد بود.[36]
آری معاندان و بدخواهان نظام مقدس جمهوری اسلامی برای دلسرد کردن مردم و کم کردن مشارکت در برگزاری انتخابات توطئه ها و دسیسه های بیشماری را طراحی کرده اند، لیکن حضور پرشور و حماسی مردم این نقشه های شوم را خنثی می سازد. [37]
از این جهت باید گفت، با برنامه ریزی ها و اقدامات گسترده، همه شرایط و زمینه ها برای برگزاری هرچه باشکوه تر انتخابات فراهم آمده و امیدواریم مردم بصیر و همیشه در صحنه ایران اسلامی با حضور حماسی خود در انتخابات، کشورمان را از توطئه های دشمنان مصون سازند.[38]
علاقه مندی مردم به نظام اسلامی با حضور پرشکوه در انتخابات
لازم به ذکر است شرکت در انتخابات شرعاً واخلاقاً لازم است، زیرا حضور گستردۀ مردم در انتخابات میزان علاقه مندی آنها را به نظام و کشور نشان خواهد داد.[39]
لذا شرکت در انتخابات مقدمه حفظ انقلاب است و مردم باید با بصیرت کامل، بهترین ها را انتخاب کنند.[40]
اینچنین است که ما ورود و شرکت حدأکثری در انتخابات را امری لازم و جزو واجبات می دانیم، چراکه تقویت جمهوری اسلامی و نظام اسلامی واجب است و یکی از پایه های تقویت آن است که انتخاباتی پرشور و با حداکثر حضور داشته باشیم.[41]
سخن آخر
امیدواریم همه به این نصایح عمل کنند و هر کس هر عقیده‌ای داشته باشد، در پای صندوق‌های رای حاضر شود؛ امیدواریم خدای متعال به مردم توفیق دهد آبروی نظام، اسلام و دین را در این انتخابات حفظ کنند و این انتخابات فواید بسیاری برای آینده داشته باشد.[42]
من به همه کسانی که واقعاً به انتخابات سالم و پرشور و آینده خوبی برای کشور می اندیشند دعا می کنم،[43]لذا همه مردم عزيز ايران اسلامي را به حضور هر چه با شکوه تر در انتخابات پيش رو دعوت نموده[44] و امیدوارم همگان برای برگزاری مطلوب انتخابات به نحوی که مورد رضایت خدا و موجب تحکیم علقه مردم نسبت به هم و انقلاب شود دعا کنند.[45]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
[1] پيام قرآن ؛ ج10 ؛ ص123.
[2] دائرة المعارف فقه مقارن ؛ ج1 ؛ ص131.
[3] مشكات هدايت ؛ ص125.
[4] آيات ولايت در قرآن ؛ ص114.
[5] مشكات هدايت ؛ ص125.
[6] پيام قرآن ؛ ج10 ؛ ص32.
[7] حكومت جهانى مهدى (عج) ؛ ص73.
[8] همان.
[9] دائرة المعارف فقه مقارن ؛ ج1 ؛ ص291.
[10] انوار الفقاهه ؛ ج 1، ص 595 - 598.
[11] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1386/12/23.
[12] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی؛1390/12/03.
[13] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1390/02/10.
[14] دائرة المعارف فقه مقارن ؛ ج1 ؛ ص290.
[15] همان.
[16] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1390/10/21.
[17] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1390/12/10.
[18] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1392/03/24.
[19] همان.
[20] همان.
[21] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1390/12/11.
[22] همان.
[23] پيام قرآن ؛ ج9 ؛ ص408.
[24] آيات ولايت در قرآن ؛ ص254.
[25] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1388/3/16.
[26] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1394/11/28.
[27] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار استاندار قم و اعضای ستاد انتخابات استان؛1390/12/09.
[28] اخلاق در قرآن ؛ ج3 ؛ ص128.
[29] تفسير نمونه ؛ ج2 ؛ ص195.
[30] همان ؛ ج21 ؛ ص265.
[31] خدا را چگونه بشناسيم ؛ ص126.
[32] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان؛رادیو معارف؛1390/12/6.
[33] والاترين بندگان ؛ ص164.
[34] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم1388/01/24.
[35] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1394/11/28.
[36] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1390/12/03.
[37] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار استاندار قم و اعضای ستاد انتخابات استان؛1390/12/09.
[38] همان.
[39] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی دررسانۀ ملی؛1394/03/12.
[40] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1386/12/23.
[41] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1392/03/08.
[42] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1394/12/28.
[43]بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ؛1392/02/04.
[44] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،1396/01/22.
[45] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛1392/03/01.
