انفجار اطلاعاتی و انقلاب رایانه ای و مسیله جهانی شدن ازجمله مهمترین تحولات و چالش برانگیزترین محورهایی است که جامعه بشری با آن روبرو است. جوانان به خاطر داشتن روحیه تنوع طلبی، خلاقیت،گرایش به برقراری ارتباط با دیگران،حس کنجکاوی ، تبادل اطلاعات ، کسب خبر ودوست یابی بیش از دیگران به فضای مجازی می پردازند و شبکه های اجتماعی را دنبال می کنند.
در این بین حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله العالی چندین سال است که دغدغه فرهنگی و غفلت از فرصت ها و آسیب های فضای مجازی را مطالبه کرده است. اما اینکه مطالبات معظم له تا چه حد برآورده شده سؤالی است که پاسخ مشخصی ندارد.
طرح این مطالبات از سوی معظم له در حالی است که ضرورت حفظ هویت ایرانی و اسلامی وپیشرفت در تمامی ابعاد و جلوگیری از آسیب های فضای مجازی انکار ناپذیر است و باید با برنامه ریزی و مدیریت فرهنگی کافی و تخصصی، هماهنگی بین سازمان ها، توجه به آموزش سواد رسانه ای و تمرکز و جدیت در این حوزه گام های محکم تر و مداوم تر نهاد تا توسعه فرهنگی کشور بیش از پیش به منصۀ ظهور رسد.
نگاشته حاضرمروری است بر دغدغه ها و مطالبات معظم له در حوزه فضای مجازی و بازشناسی فرصت ها و تهدیدهای آن در آینۀ کلام معظم له در سال 1397، که به مخاطبان گرامی ارائه می شود.
موج سواری قاچاقچیان کالا این بار در فضای مجازی
قاچاق کالاهای خارجی ، یکی دیگر از عوامل گرایش به محصولات خارجی است؛ در این میان فضای مجازی در گرایش مردم به وابستگی و استفاده از اجناس خارجی غیر قابل انکار است؛ حال آنکه باید با پدیده قاچاق در هر سطحی مبارزه کرد چرا که مضرات بیشماری برای اقتصاد کشور دارد.
عقلا و اندیشمندان دلسوز کشور برای برون رفت از گرایش به کالاهای خارجی فکر و راه حل مناسبی پیدا کنند و همه سعی کنند تنها به منفعت امروز نگاه نکنند بلکه به آینده خود و فرزندان این مملکت نیز توجه شود.[1]
شبکه های اجتماعی مجازی و بحران هویت
خوشبختانه اخیراً خبرهای خوبی برای سامان دادن و مدیریت صحیح فضای مجازی به گوش می رسد، اگر توجه لازم صورت نگیرد، فضای مجازی در آینده تبدیل به بلا می شود و جامعه را به بردگی می کشاند، به ویژه که هویت بسیاری از شبکه های اجتماعی وابسته به رژیم صهیونیستی و سرویس های جاسوسی غرب و آمریکا هستند.[2]
فضای مجازی و کلاهبرداری های اقتصادی
کارها باید شکل قانونی پیدا کرده و از شکل توصیه ای خارج شود، اگر فضای مجازی سامان پیدا کند یکی از مشکلات جدی کشور حل خواهد شد، متأسفانه اخیر در فضاهای غربی مردم را به فعالیت اقتصادی نادرست کشانده اند، باید توجه داشت که بسیاری از غربی ها کلاهبردار هستند، آنها اصلا قابل اعتماد نبوده و بی انصاف و بی رحم هستند.[3]
اتخاذ سیاست های تشویقی برای مراجعه مردمی به پیام رسان های داخلی
اخیراً یکی از شبکه های اجتماعی ایرانی هزینه های اینترنت را رایگان اعلام نمود؛ این کار خوب است و باید از راه حل ها استفاده کرد تا مردم به میل خود از شبکه های اجتماعی ایرانی استفاده کنند، نه این که با اجبار و اکراه باشد.[4]
تقوا در دنیای مجازی
اگر انسان تقوا پیشه سازد، همچون دژی برای وی عمل کرده و سپری است که انسان را در برابر هوای نفس محافظت می سازد، ضمن آن که رعایت تقوای الهی کلید اصلاحات اخلاقی و سیاسی و اجتماعی است.
قرآن کریم تاکید می فرماید تقوا بهترین توشه برای سفر آخرت است ، چرا که تقوا خداترسی درونی است که باعث می شود انسان در برابر وسوسه های شیطان مقاومت کرده و از گناه و خطا دوری نماید.
حال در روزگار کنونی که انواع رسانه هاو فضای مجازی و ابزار گناه در جامعه مشهود است، باید با توکل بر خدا و تقوامداری زمینه سعادت و عاقبت به خیری را فراهم کرد.[5]
فضای مجازی؛ فرصت ها و تهدیدات
در گزارشی که در خصوص فضای مجازی ارائه شد، نسبتا کمی امیدوارم شدم، اما قبلا هم گفته ام فضای مجازی هم فرصت و هم تهدید است، برخی ها می گویند «بلای مجازی» ولی آنچه واضح است استفاده از این فضا آسیب های بزرگی برای ما دارد، به ویژه آنکه وقتی از آن استفاده می کنیم «برده » آنها هستیم، به نحوی که می توانند در مسائل داخلی و سیاسی ما خراب کاری کنند مانند آشوب های گذشته و مساله بدآموزی هایی که در این بستر فراهم است.[6]
خودکفایی در فضای مجازی
ما باید در عرصه فضای مجازی و شبکه های اجتماعی خودکفا شویم، تا از این طریق بتوانیم فضایی امن، با محتوایی پاک و امکانات مناسب در اختیار کاربران قرار دهیم و از آسیب های جدی آن رها شویم.[7]
فیلترشکن ها باید ساماندهی شوند
وقتی اینترنت ارزان و پهنای باند مناسب را در اختیار کاربران قرار دهیم خوب طبیعی است که بسیاری از افراد از بستر های غربی جدا شده و به فضای مجازی بومی مراجعه می کنند و هیچ احتیاجی هم به فیلتر شکن نیز نخواهیم داشت، چرا که لفظ فیلتر شکن خودش حساسیت بر انگیز است و قطعاً باید ساماندهی شود.[8]
حرمت «حریم خصوصی»
شکی نیست که تعرض به حریم خصوصی افراد چه در فضای مجازی باشد چه در غیر آن شرعا جایز نیست و مسئولیت شدید دارد.[9]
شبکه اجتماعی بومی ؛جایگزین شبکه های خارجی
با توجه به معضلات و آسیب های مخرب شبکه های اجتماعی خارجی، لیکن هنوز برخورد قاطعی با این فضاهای مسموم مجازی نشده، حال آنکه باید جانشین مناسبی برای شبکه های آلوده وجود داشته باشد که تحقق این امر نیازمند دلسوزی و عزم جدی مسئولان است اما هنوز عزم جدی را برای این کار نمی بینیم.[10]
تلگرام؛ باغ سبز و چنگال سرخ
پیام رسان های غیر بومی در فضای مجازی مانند آن است که بیگانه ای آمده و آهسته وارد منزل ما شده و درب باغ سبزی به ما نشان داده و امروز در خانه ما لانه کرده است؛ متأسفانه برخی باور کردند که بهره گیری غیر قاعده مند از پیام رسان های غیر بومی برای زندگی بی خطر است؛ حال آنکه در عمل فهمیدیم این بیگانه، عقائد، اخلاق جوانان، نظام و اقتصاد ما را هدف قرار داده است.
حال که فهمیدیم که این پیام رسان خارجی چنین مشکلاتی برای ما دارد، دیگر شک و تردید نباید داشته باشیم که گوش او را گرفته و بیرون بیاندازیم.
بحمدالله این مسئله تقریباً به حالت اجماع رسیده؛ اما برخی هنوز مخالفند و بیان می کنند که نمی توانیم این کار را انجام دهیم؛ چرا نمی توانیم؟ ما می توانیم؛ اما ممکن است امروز به تمام مقصود نرسیده و روزهای آینده به این هدف دست پیدا کنیم.[11]
بی تردید با خروج از شبکه های پیام رسان خارجی، خطر بزرگی از جامعه برطرف می شود و ما در اغتشاشات اخیر دیدیم که چه فعالیت هایی در این شبکه ها انجام شده است.[12]
تلگرام؛ اسب تروای اسرائیلی
صاحب تلگرام، شخص یهودی روسی تبار است که سر بر فرمان صهیونیست ها و آمریکایی هاست؛ باید تلاش کنیم که روی پای خود ایستاده و ان شاءالله این مشکل با همت عموم برطرف شود.[13]
پیام رسان های داخلی را دریابید
زمانی برای کنترل فضای مجازی و حمایت از پیام رسان هاغی داخلی گوش شنوایی نبود ؛ لیکن اکنون زمان آن است تا فضای مجازی فاسد خارجی از مدار خارج شود نمونه داخلی و سالم آن در جامعه ارائه شود.
باید بیگانه ای که اعتقادات جامعه را نشانه رفته است را از خانه بیرون کنیم و امروز اجماع برای حل این مساله اتفاق افتاده است.
آری اکنون در خط اول پیگیر فضای مجازی داخلی هستم و تدریجاً باید روی این مساله کار کرد تا جانشین مناسبی برای شبکه های اجتماعی خارجی ایجاد کرد و کسی نمی تواند در برابر خواست عمومی ایستادگی کند.[14]
روش شناسی حمایت از پیام رسان های داخلی
تقویت و غنی سازی شبکه های داخلی، فرهنگ سازی برای مردم، جلوافتادن سران و مسئولین مملکت بر لغو حضور در شبکه های اجتماعی خارجی، از جمله کارهایی است که باید در راستای تقویت پیام رسان های داخلی انجام شود.[15]
خانواده، مدرسه و فضای مجازی؛ سه ضلع تاثیرگذار در رشد و بالندگی جوانان
بسیاری از پدران و مادران به ما می گویند برای جوانان دعا کنید، بنده از سخن این عزیزان احساس می کنم که جوانان خود را در خطر می بینند و به راستی نیز خطرهای بسیاری در این زمان، جوانان را تهدید می کند.
خطر فضای مجازی یکی از عوامل تهدید جوانان است؛ زیرا دشمنان، جوانان را که نیروی فعال و سرمایه اصلی جامعه هستند از این طریق هدف قرار می دهند.
بی شک قلب جوان مثل زمین بکر است و هر بذری در آن بریزند، قبول می کند، بر این اساس هم بذر اخلاق نیک و هم بذر فساد در قلب جوانان قابل رشد است و از آنجا که جوانان تأثیرپذیرتر از دیگران هستند، وضع حساس می شود و آنان را به خطر نزدیک می کند.
حال برای تهدید زدایی باید به مثلث تربیتی «خانواده»، «نهادهای آموزشی» و « رسانه و فضای مجازی» اهتمام ورزید؛ هرکدام از اضلاع این مثلث، وظایفی در مقابل تربیت جوانان دارند تا اینکه جوانانی برومند، مفید و سعادتمند تحویل جامعه دهند و علیرغم خطراتی که متوجه جوانان است، آنان را در مسیر تقوا، سعادت، پاکی، تقوا، انقلاب و نظام قرار دهند.[16]
موفقیت جوانان در گرو اصلاح فضای مجازی
نقش رسانه ها در تربیت نسل برومند، آگاه و مسئولیت پذیر غیر قابل انکار است؛ لذا رسانه های اجتماعی شامل مطبوعات، صداوسیما، فضای مجازی، سینما، تئاتر و کتاب ها تا اصلاح نشوند، مشکل جامعه و به خصوص نسل جوان پر ارزش ما حل نخواهد شد.[17]
در ستایش حرف حساب
بنده پرسش می کنم اگر دیدیم یک رسانه خاص در فضای مجازی در دست یک صهیونیستی است که می گوید من همه اخبار شما را می توانم به هر صورت منعکس کنم و وقتی وارد فضای من شدید، اختیارات شما به دست من است نه به دست خودتان و در بستر آن شاهد انواع توهین ها به مقدساتمان هستیم و انواع تصاویر و فیلم های مستهجن و فسادانگیز منتشر شده و گاهی هم زمینه ساز ایجاد آشوب می شود، عقل برای برخورد با این رسانه چه می گوید؟
به راستی آیا عقل می گوید در کنار این بدآموزی ها به دلیل اینکه می توانی مقداری کار تجاری در آن انجام دهی و اطلاعات خوبی هم می تواند بدهد، تسلیم باش؛ یا عقل می گوید برو این رسانه را حذف کن و چند رسانه سالم درست کن و اطلاعات خوب را بده و مفاسد در آن نباشد تا همه بتوانند استفاده کنند؛ عقل می گوید دسترسی به رسانه سالم را آسان و دسترسی به رسانه ناسالم را دشوار کن؛ این مسئله مانند دودوتا چهارتاست.[18]
حربه دشمن برای ضربه زدن به اسلام، فضای مجازی است
دشمن با تحریم سعی می کند ما را از جهاد منع کند ؛ سپس سخنان شما را سانسور می کند و اجازه نمی دهد که حرف شما به گوش مردم برسد؛ وسایل ارتباطی امروز، غالباً در دست صهیونیست ها است؛ به خصوص این فضای مجازی آلوده و کثیف اجازه نمی دهد حرف حساب من و شما به گوش جهانیان برسد.[19]
دشمن در فضای مجازی به دنبال آندلسی کردن ایران است
جوانان باید به فکر خود باشند زیرا دشمن می خواهد نیروی شما را به هدر بدهد؛ جوانانی که تاریخ اندلس را نشنیدند باید آن را مطالعه کنند؛ بخشی از اسپانیا، اندلس نام دارد که مسلمانان وارد آن منطقه شدند ولی مسیحیان با یک نقشه در مقابله مسلمانان ایستادند.
سرمایه گذاری مسیحیان روی بزرگان نبود زیرا آنها در دامان جهاد وشهادت بزرگ شدند به همین دلیل روی جوانان سرمایه گذاری کردند؛ ایجاد رابطه به دختران مسیحی و شراب های مجانی در اخیتار جوانان مسلمانان قرار گرفت و سپس با شبهاتی که در ذهن آنها شکل گرفت، این نسل با یک حمله از بین رفتند و این کار نیز انجام شد و این گروه نیز به موفقیت رسید؛ نگذارید آن تجربه تکرار شود.
بی تردید رسانه های فاسد و فضای مجازی نیز تکرار آن تجربه است؛ راه نجات نیز حرکت به سایه تعلیمات اسلام و فرهنگ قران و نهج البلاغه امام علی علیه السلام است.[20]
ولنگاری مجازی؛ ریشه جنایت در مدرسه غرب تهران
دشمن، برای جوانان ما دام ها پهن کرده است؛ این مساله از این جهت است که در تمام صحنه ها، جوانان در خط اول هستند؛ جنگ تحمیلی را جوانان ما به پایان رساندند؛ در روز قدس نیز اکثرا جوانان ستند که در صحنه حاضرند؛ دشمن نیز می خواهد این ها را از بین ببرد و به همین جهت سعی می کند که عقاید آنها را سست کند.
اخیرا شنیدیم که در یکی از مدارس تهران، کارهای غیر اخلاقی در خصوص برخی از بچه ها و فرزندان این مملکت انجام شد؛ از کجا به این افراد این مسایل را یاددادند؟ بی تردید ریشه های فساد اخیر در یکی از مدارس تهران را باید در استفاده از فضای مجازی مسموم دانست.
بر اساس گفته خودشان با همان صحنه های مستهجن فضای مجازی این کار انجام شده است ولی بازهم برخی مسئولین می گویند که نمی توانیم از فضای مجازی صرف نظر کنیم؛ دیروز محصولش در کازرون و آشوبی که در شهر دیگر شد دیدیم و در روز دیگر باید در دادگاه ها حضور یابیم و ببینیم که ریشه طلاق ها از فضای مجازی ناشی می شود؛ به راستی چرا برخی این همه مفاسد را می بینند ولی بازهم طرفداری می کنند.[21]
ضرورت سالم سازی فضای مجازی
فضای مجازی سالم خوب است ؛ باید فضای مجازی که علوم و دانش ها و اشعار و تفریحات و... باشد را تامین کنند ولی نه این فضای مجازی که صهونیست ها ایجاد کردند و مملو از توهین به ائمه هدی علیهم السلام و صحنه های مستهجن و آشوب های سیاسی و.. است؛ جالب است که همه می دانند که سررشته این مسایل از کجاست و هدف آنها چیست.[22]
نقش مخرب فضای مجازی بر تربیت دینی جامعه
اینکه بعضی از افراد گرفتار سلب توفیق می شوند و بعضی دیگر توفیق الهی دارند، بی دلیل نیست. خداوند حکیم است و هرکار او روی حکمت است و این عملکرد ماست که زمینه ساز اسباب توفیق الهی یا سلب توفیق می شود.
به عنوان نمونه بعضی افراد روزی چند ساعت مشغول فضای مجازی هستند اما یک بار پای آنان به مسجد نمی رسد، حضور در برنامه های آلوده فضای مجازی و ... از اسباب سلب توفیق الهی است.[23]
فضای مجازی حرف اول را در بسیاری از رویدادها می زند
امروز فضای مجازی حرف اول را در بسیاری از رویدادها می زند، اگر این فضا ناسالم باشد ما بقی امور را نیز به ویرانی می کشاند و اگر سالم باشد مابقی امور را نیز اصلاح می کند.[24]
پیامدهای امنیتی شبکه های اجتماعی مجازی
آسیب های امنیت را باید بشناسیم، همه آسیب ها خارجی نیستند و برخی ریشه در داخل دارند، یکی از آسیب هایی که هنوز حل نشده و به آسانی نیز حل نخواهد شد، آسیب های امنیتی فضای مجازی است که مقولۀ امنیت را به شدت شکننده کرده است. بر این اساس باید از دبستان، دبیرستان و دانشگاه برنامه ریزی کنیم تا مردم آگاه شوند.[25]
متاسفانه دولت روی فضای مجازی حساسیت چندانی ندارد
مقاومت در مقابل شیطنت های دشمنان در فضای مجازی کار آسانی نیست، ولی با شجاعت باید ایستاد و به جای انفعال، فعالانه وارد این عرصه شویم.
دشمنان از طریق فضای مجازی تلاش های گسترده ای دارند؛ متاسفانه دولت روی فضای مجازی حساسیت چندانی ندارد.[26]
شبکه های اجتماعی؛ مفید یا مضر؟
حساسیت داشتن نسبت به فضای مجازی از آن جهت است که شبکه های اجتماعی هم می تواند مفید باشد و هم آسیب آفرین، لذا باید به گونه ای برنامه ریزی کرد که آسیب ها به کمترین میزان ممکن برسد.[27]
نقش پلیس در پیشگیری از جرایم سایبری و تأمین امنیت در فضای مجازی
بی شک فضای مجازی بار نیروی انتظامی را سنگین تر کرده و باید همه تلاش کنند که آسیب های فضای مجازی کاهش پیدا کند،، متاسفانه برخی دستگاه ها نسبت به فضای مجازی بی تفاوت هستند و در این خصوص دلسوزی ندارند.
لذا وظایف سنگین پلیس در حفظ و ارتقاء نظم و امنیت در فضای مجازی غیر قابل انکار است؛ و پلیس فضای مجازی باید تلاش کند که جرائم سایبری و آسیب های فضای مجازی کاهش پیدا کند.[28]
ضرورت استفاده مدیریت شده از فضای مجازی در آموزش و پرورش
در دنیای کنونی سرعت انتقال مطالب بسیار زیاده بوده و در آن اطلاعات مطلوب و غیر مطلوب هر دو با یک سرعت و گستره به دانش آموزان منتقل می شود، نظام استکباری از طریق فاسد کردن جوانان و ضعیف کردن اخلاق و فرهنگ درصدد براندازی انقلاب اسلامی هستند، وجود آسیب های اجتماعی راه نفوذ دشمنان برای ضربه زدن به کشور است.
وجود فضاهای مجازی بی بندوبار، آسیب های اجتماعی، آسیب های سیاسی و فرهنگی از جمله آسیب های جدیدی بوده که در جامعه فعلی پیداشده و لازم است تا آموزش وپرورش آموزش های لازم را در این زمینه به دانش آموزان ارائه دهند.
دانش آموزان امانت های جامعه بوده که در اختیار آموزش وپرورش گذاشته شده اند که این امانت ها را به سلامت به جامعه بازگردانده شوند، دوران نوجوانی مهم ترین و تأثیرگذارترین زندگی یک فرد برای پایه ریزی شخصیت آینده فرد است؛ آموزش وپرورش از یک سو باید استفاده مدیریت شده از فضای مجازی را مد نظر قرار دهد.
از سوی دیگر باید دانش آموزان را با مراکز مذهبی آشنا کرده و مسیر حضور آن ها را در این مراکز مهیا کنند، آشنایی و انس دانش آموزان با مراکز مذهبی سبب بیمه شدن آن ها در برابر بسیاری از آسیب های بعدی به ویژه آسیب های فضای مجازی می شود.[29]
شایعه سازی، دروغ و تهمت علیه نظام اسلامی در فضای مجازی
باید مردم را متوجه کرد که آن چیزی که در رسانه های خارجی و فضای مجازی علیه کشور و انقلاب اسلامی منتشر می شود، دروغ است[30]
نجات جوانان از گرداب مفاسد فضای مجازی
امروز در شرایط بسیار حساسی قرار داریم، علم و دانشی که وسیله و ابزار نجات مردم است، گاهی سبب بدبختی جوامع و ملت ها را فراهم می کند؛ امروز به نام علم و دانش مردم را به سوی جهل، بی بندوباری و آلودگی می برند.
امروز جوانان ما در معرض آسیب ها و خطرهای بسیاری هستند، یکی از این آسیب ها که نیاز به مراقبت فراوان دارد، فضاهای مجازی است که غوغا می کند، وظیفه همه ما این است که در چنین شرایطی بتوانیم جوانان را حفظ کنیم.[31]
مسجد و جلوگیری از نفوذ دشمن در فضای مجازی
دشمن با استفاده از فضای مجازی در حال نفوذ بین جوانان هستند، سعی کنید جوانان را به مساجد خود دعوت کنید و سعی داشته باشید مسائل اسلامی کاملا برقرار باشد و جلوی نفوذ دشمن گرفته شود.[32]
روایت معظم له از انتشار خبرش در صدای آمریکا
اخیرا صدای آمریکا خبری از ما منتشر نمود که در حدود چند خط خبر نزدیک ده دروغ وجود داشت که این نشان می دهد آن ها در دروغ گویی چه مهارتی دارند.[33]
تاثیر فضای مجازی بر کاهش کتابخوانی
به دلائل مختلف کتابخوان در جامعه ما کم شده است، حال آنکه هر اندازه کتابخوان در جامعه کم شود به همان اندازه جامعه عقب گرد فرهنگی و دینی می کند.در این میان فضای مجازی یکی از مهمترین علت های بی رونق شدن کتابخوانی در جامعه است؛ متاسفانه بخشی از افراد جامعه چندین ساعت در فضاهای مجازی و شبکه های مجازی وقت خود را تلف می کنند.[34]
فضای مجازی؛ آوردگاه حقیقت و دروغ
اگر دروغ از جامعه برچیده شود، بسیاری از کارهای خلاف از بین می رود.
از زمانی که فضای مجازی باب شده، دروغ رواج بسیاری پیدا کرده است حال آنکه می توانست به فرصتی برای اشاعۀ حقیقت تبدیل گردد؛ حال آنکه در عمل به فضایی برای دروغ گویان و تهمت زنندگان تبدیل شده است و با همین دروغ ها، افکار عمومی را مشوش می کنند.[35]
فرصت یا تهدید ؟ مسئله این است
باید فضای مجازی و راه های مقابله با آسیب ها و تهدیدها و بهره گیری درست از فرصت های آن را جدی بگیریم.
در حال حاضر ، حاکم بر جوامع بشری همین فضاهای مجازی هستند، روز به روز پدیدآورندگان این فضاها به دنبال برنامه ها و تحولات جدید هستند تا بتوانند همه چیز را قبضه کنند و در اختیار خودشان قرار دهند.
در چنین شرایطی نمی توان غافل نشست، و الاّ یک وقت بیدار می شویم و می بینیم همه چیز ما را تحت تاثیر قرار داده اند و قبضه کرده اند.[36]
آسيب شناسی فضای مجازی
باید در برابر آسیب های فضای مجازی هوشیار باشیم، مرتفع ساختن آسیب ها و آفات این عرصه، یک وظیفه دینی، انسانی و اجتماعی است، این آسیب ها هم به لحاظ دینی، هم به لحاظ اجتماعی و هم به لحاظ انسانی خسارت بار است و باید جلوی آن را گرفت.[37]
لزوم سرمایه گذاری دولت برای اصلاح فضای مجازی
ضرورت سرمایه گذاری دولت و دیگر دستگاه های ذیربط برای اصلاح فضای مجازی به شدت احساس می شود؛ هرچه سرمایه گذاری برای اصلاح این فضا صورت گیرد بجا و شایسته است و اگر کوتاهی شود ثمره ای جز پشیمانی نخواهد داشت.[38]
مهندسی فضای مجازی به سبک رسانه هاي بيگانه
امروزه فضای مجازی یک فرصتی در اختیار دشمنان اسلام قرار داده که از طریق جنگ رسانه ای، تبلیغات گمراه کننده و ناجوانمردانه و مملو از دروغ را گسترش دهد؛ البته ما وظیفه داریم که در مقابل این موج بایستیم.[39]
ضرورت راه اندازی منبرهای مجازی
وجود شبکه های فاسد و مفسد و گسترش فسادهای اخلاقی از طریق فضاهای مجازی، ضرورت مقابله طلاب در برابر این هجمه ها را معنادار می کند.
برای تحقق این مهم شناسایی و حمایت نخبگان حوزوی ضروری است؛ در میان جمعیت چند ده هزار نفر، نخبگانی وجود دارند که باید برای شناسایی، حمایت و تربیت آنها متناسب با ذوق، استعداد و تخصص آنها در فضای مجازی برنامه ریزی لازم صورت گیرد.
بنابراین در این زمان باید کاری کنیم که همه طلاب با دو سلاح بیان و قلم به ویژه در فضای مجازی مسلح شوند؛ لذا در زمینه نویسندگی و ارائۀ منبرهای مجازی باید دوره ها و جلساتی گذاشته و آموزش های لازم به طلاب ارائه شود.[40]
استفاده از ظرفیت نخبگان حوزه در کاهش آسیب های فضای مجازی
اصلاح فضای مجازی راهکارهای خوبی دارد؛ جمعی از نخبگان حوزه در این خصوص راه های خوبی را پیشنهاد کرده اند، امیدواریم مسئولان نیز این مساله را جدی بگیرند و آسیب های این فضا را به حداقل برسانند.[41]
شبهات فضاي مجازي و وظيفه سنگين روحانيت
با توجه به شبهه افکنی دشمنان و معاندان در فضای مجازی، پاسخگویی به این شبهات از سوی علما و فضلای حوزه ضروری است.
بر این اساس خطاب به مسئولان حوزه می گوئیم باید پاسخ به شبهات مطرح شده را در یک اتاق فکر به صورت دقیق استخراج کنید و در اختیار جامعه قرار دهید.[42]
لزوم حل مشکلات فضای مجازی در شورای عالی انقلاب فرهنگی
فضای مجازی از اهمیت بسیاری برخودار است و به توجه بیشتری نیاز دارد؛ در این میان یکی از وظایف مهم شورای انقلاب فرهنگی رسیدگی به مسئله فضای مجازی است که باید به آن توجه ویژه داشته باشد.
برای رفع آسیب های اجتماعی باید این مسئله که پهنای باند به چه کسانی داده شود را مشخص کرد زیرا با کنترل پهنای باند می توان فساد را در فضاهای مجازی کمرنگ کرد در حالی که به این امر توجه نمی شود.
البته دولت برای حل مشکل فضای مجازی علاقه مند است، لیکن دولت در عین علاقه مندی تلاش نمی کند و با این شرایط که بخش های دیگر به این امر بی توجه هستند، مراکزی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به جای آن ها اقدامات لازم را انجام دهد.[43]
فضای مجازی در سیطرۀ سلبریتی های کم مایه
سابقا تریبون ها در اختیار امامان جمعه و خطبای مساجد بود، اما این فضای مجازی برای همه و برای افراد بی مایه تریبون درست کرده است، به طور مثال این فردی که اخیرا خلع لباس شده بیش از یک میلیون پیگیرکننده و مخاطب داشته و متاسفانه اجازه نداده اند سالم سازی درستی در فضای مجازی ایجاد شود.[44]
لزوم افزایش پهنای باند شبکه های داخلی
باید مشخص شود که پهنای باند به چه کسانی باید داده شود و با استفاده از پهنای باند می شود فضاهای مجازی فاسد را کمرنگ کرد، اما متاسفانه این کار را نمی کنند.[45]
سخنان روحانی درباره فضای مجازی زننده بود
اخیرا جناب رئیس جمهور جمله ای درباره مسئله فضای مجازی گفتند که متأسفانه زننده بود. رئیس جمهور در سخنان خود می گوید: «وقتی مردم همه چیز را خواستند، نباید جلوی خواست آنان را گرفت»
بی تردید کسی نمی گوید فضای مجازی را حذف کنید؛ بلکه باید این فضا را اصلاح کرد، بی شک اگر مردم همه چیز را می فهمند، پس درب دادگستری و تعزیرات را هم ببندید؛ حال آنکه یک عده خطاکار در کشور وجود دارند که باید جلوی آنان را گرفت.[46]
حاشیـه نـا امـن فضـای مجـازی؛ بستر ساز فساد و جرائم اجتماعی
درباره فضای مجازی هم ببینید که چه فسادهایی رخ داده است؛ ما منکر اصل فضای مجازی نیستیم؛ اما باید جلوی مفاسد را گرفت؛ بنده از برخی از قضات محترم دادگستری شنیده ام که می گفتند اکثر طلاق هایی که واقع می شود مرتبط با وسوسه های فضای مجازی است و اکثر بدآموزی ها و انحرافات هم مربوط به این فضاست.[47]
بازآفرینی حوزه های علمیه در فضای مجازی
حوزه های علیمه ظرفیت های فراوانی دارد و می توانند کارهای بسیار خوب و ارزنده ای انجام دهد و انقلاب را حفظ کنند؛ انقلاب از حوزه برخاسته و حافظ انقلاب نیز حوزه های علمیه هستند؛ برخلاف گمان کسانی که طور دیگری فکر می کنند.
به ویژه آنکه باید سعی شود آثار ارزشمند حوزه های علیمه در فضاهای مجازی بازآفرینی شود؛ هرچه این آثار خواننده و استفاده کننده داشته باشند، قطعاً سودمند تر خواهد بود؛ بر خلاف کسانی که از فضای مجازی استفاده غلط کنند ما باید از این فضا، استفاده مناسب داشته باشیم.[48]
وقتی رسانه ملی به داد فضای مجازی می رسد
بهره گیری از ابزارهای نوین و تکنولوژی های روز توسط دست اندرکاران صدا و سیما ضروری است؛ صدا و سیما باید آخرین تکنولوژی ها را در اختیار داشته باشد تا از دنیا عقب نماند.
هم چنین فرهنگ سازی برای مسائل ارزشی و دینی ؛ از جمله رسالت دیگر رسانه ملی است؛ صدا و سیما باید با روش های غیر مستقیم و جذاب در صدد ترویج و تبیین مسائل دینی و اسلامی باشد.
لذا تمامی برنامه های صدا و سیما و حتی برنامه های طنز و سرگرمی نیز باید هدفمند دنبال شود؛ بر این مبنا می توان همین برنامه ها که هزینه زیادی هم بابت تهیه و تولید آن خرج می شود را به برنامه هایی آموزنده تبدیل کرد.
اهمیت این مسائل به سبب گسترش فضای مجازی است؛ در حقیقت رسانه ملی باید پادزهری برای فضای مجازی باشد و به گونه ای برنامه ریزی کند که تخریب ها و هجمه های صورت گرفته در این فضا کم اثر و بی اثر شود.
بر این مبنا رصد و شناسایی نقشه های دشمن و برنامه ریزی هدفمند برای مقابله با چالش های فضای مجازی را به دست اندرکاران رسانه ملی توصیه می کنیم؛ به ویژه توجه به نوجوانان و جوانان که باید بیش از دیگر مقاطع سنی باشد، چرا که دشمن در حال برنامه ریزی برای انحراف نسل نوجوان و جوان جامعه است، لذا صدا و سیما در برنامه هایی که برای این مقاطع سنی تهیه و تولید می کند به نحوی باید جور فضای مجازی را بکشد و باید بیش از پیش مراقب باشد.[49]
طرح و برنامه های دشمن در فضای مجازی، حمله به فرهنگ و تمدن ایران اسلامی
دشمن دیگر از راه نظامی عاجز شده و از دو راه اقتصادی و فرهنگی ضربه می زند، خارج نشینانی که در خدمت عمال بیگانه اند، منافقان داخلی و از همه مهم تر فضاهای مجازی سه عنصری هستند که به فرهنگ و تمدن ایران اسلامی حمله ور می شوند.[50]
سخن آخر:«عزمی برای اصلاح فضای مجازی وجود ندارد»
در خاتمه باید تأکید کرد ما منکر اینکه با جمع شدن فضای مجازی برخی تجارت ها از بین می رود نیستیم، ما می گوییم در کنار این مزایا، زهرهایی وجود دارد و مسئولین باید آن را اصلاح کنند.
فضای مجازی راه اصلاح داشته و می توان کاری کرد که از مزایای آن استفاده کرد و آفات آن را کم کرد، البته با کمال تأسف باید اعتراف نمود هیچ عزمی برای اصلاح فضای مجازی در بین مسئولان وجود ندارد.[51]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
[1] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛15/1/1397.
[2] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی؛16/1/1397.
[3] همان.
[4] همان.
[5] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در جلسه درس اخلاق ؛ مدرسه علمیه امام موسی کاظم علیه السلام؛22/1/1397.
[6] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار وزیر آموزش و پرورش ؛23/1/1397.
[7] همان.
[8] همان.
[9] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛29/1/1397.
[10] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مدیرکل ارشاد استان قم؛29/1/1397.
[11] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار علما و روحانیون حوزه علمیه همدان و فضلای همدانی مقیم قم؛5/2/1397.
[12] همان.
[13] همان.
[14] همان.
[15] همان.
[16] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در رسانۀ ملی؛ برنامه چشمه معرفت؛ 3/3/1397.
[17] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در رسانۀ ملی؛ برنامه چشمه معرفت؛ 11/3/1397.
[18] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در رسانۀ ملی؛ برنامه چشمه معرفت؛ 13/3/1397.
[19] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در رسانۀ ملی؛ برنامه چشمه معرفت؛ 14/3/1397.
[20] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛ مدرسه علمیۀ امام کاظم علیه السلام؛16/3/1397.
[21] همان.
[22] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛ مدرسه علمیۀ امام کاظم علیه السلام؛16/3/1397.
[23] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در رسانۀ ملی؛ برنامه چشمه معرفت؛ 25/3/1397.
[24] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار معاون وزیر ارتباطات در امور فضای مجازی؛10/5/1397.
[25] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رئیس و اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس؛20/6/1397.
[26] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها؛26/6/1397.
[27] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رئیس جدید سازمان تبلیغات اسلامی؛5/7/1397.
[28] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار فرمانده نیروی انتظامی؛15/7/1397.
[29] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار وزیر آموزش و پرورش؛26/7/1397.
[30] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رئیس سازمان پدافند غیرعامل؛ 10/8/1397.
[31] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مسئولان و دست اندرکاران بنیاد فرهنگی امام محمد باقر علیه السلام اصفهان؛24/8/1397.
[32] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار جمعی از علمای اهل سنت کردستان؛1/9/1397.
[33] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛22/9/1397.
[34] همان.
[35] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛28/9/1397.
[36] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار معاون وزیر ارتباطات در امور فضای مجازی؛ 5/10/1397.
[37] همان.
[38] همان.
[39] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛12/10/1397.
[40] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مدیر و مسئولان حوزه های علمیه خواهران؛24/10/1397.
[41] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مسئولان دفاتر استانی نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه های سراسر کشور؛29/10/1397.
[42] همان.
[43] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ 29/10/1397.
[44] همان.
[45] همان.
[46] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛3/11/1397.
[47] همان.
[48] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در همایش بیستمین کتاب سال حوزه و دومین جشنواره مقالات علمی حوزه ؛مدرسه عالی دارالشفاء؛ 4/11/1397.
[49] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار اعضای بسیج سازمان صدا و سیما؛ 24/11/1397.
[50] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در مراسم آیین رونمایی از تولیدات مرکز فن آوری و پایگاه اطلاع رسانی معظم له؛ مدرسه امیرالمومنین علیه السلام؛13/12/1397.
[51] همان.
