حقیقت این است که قرآن مجید جهان انسانیت را به صورت یک کشور مىبیند و همه را به عنوان شهروندان آن مىداند. خطاب یَا أَیُّهَا النَّاسُ؛ اى مردم؛ یَا بَنِى آدَمَ؛ اى فرزندان آدم؛ یَا عِبَادِىَ؛ اى بندگان من و تعبیر وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَالَمِینَ (سوره انبیاء، آیه 107) و همچنین تعبیر به لِاُنذِرَکُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ (سوره انعام، آیه 19) همه گواه بر این معناست.
بنابراین دیدگاه نهایى قرآن گردآمدن همه انسانها در یک کشور بزرگ به پهنه تمام روى زمین است ولى مادام که به آن دیدگاه نهایى نرسیدهایم و مرزهاى جغرافیایى و سیاسى ما را از هم جدا مىسازد باید روح وحدت در میان تمام کشورهاى جهان حکمفرما باشد و بهترین روابط مبنى بر صلح و عدالت در میان آنها برقرار گردد.
اینکه بعضى تصور مىکنند اسلام مردم دنیا را به دو گروه جدا از یکدیگر تقسیم کرده: مسلمان و غیر مسلمان و ارتباط نزدیک را تنها در میان مسلمانان قائل است اشتباه محض است.
اسلام غیر مسلمانان را به چهار گروه تقسیم مىکند:
1. اهل ذمّه یعنى آنها که در کشورهاى اسلامى زندگى مىکنند و پیمان دوستى و همکارى و همفکرى با مسلمین آن کشور دارند که در سایه حکومت اسلام از تمام حقوق شهروندى برخوردارند و جان و مال و حیثیت آنها کاملاً محفوظ است و قرآن و روایات اسلامى گواه آن است.
2. معاهدین یعنى غیر مسلمانانى که در خارج از کشورهاى اسلامى زندگى مىکنند و با مسلمانان پیمان دوستى دارند و به نشانه آن سفیر مبادله کرده و روابط خوب بر اساس احترام متقابل دارند و مادام که به این رابطه احترام بگذارند باید به آن احترام گذارد همانگونه که قرآن مىگوید: إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَمَا اسْتَقَامُوا لَکُمْ فَاسْتَقِیمُوا لَهُمْ (سوره توبه، آیه 7) و نیز مىفرماید: فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ (سوره توبه، آیه 4)
3. آنها که رابطه سیاسى و تعهد خاصى با ما ندارند، در عین حال هیچگونه عمل خصمانه نسبت به مسلمین انجام نمىدهند. قرآن مىگوید به آنها نیکى کنید و عدالت را درباره آنان رعایت نمایید: لَّا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِى الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِّنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ؛ خدا شما را از نیکى کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانى که در امر دین با شما پیکار نکردند و از خانه و دیارتان بیرون نراندند نهى نمىکند؛ چرا که خداوند عدالتپیشگان را دوست دارد. (سوره ممتحنه، آیه 8).
4. محاربین آنها که روابط خصمانهاى با مسلمین دارند، زمین آنها را اشغال کرده و مسلمانان بیگناه را به خاک و خون مىکشند و در حال جنگ هستند. اسلام درباره آنها مىگوید: باید در برابر آنها شجاعانه بایستید: إِنَّمَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ قَاتَلُوکُمْ فِى الدِّینِ وَأَخْرَجُوکُمْ مِّنْ دِیَارِکُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِکُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ یَتَوَلَّهُمْ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ خداوند شما را تنها از دوستى و رابطه با کسانى نهى مىکند که در امر دین با شما پیکار کردند و شما را از خانه هایتان بیرون راندند و (کسانى که) به بیرون راندن شما کمک کردند و هر کس با آنان رابطه دوستى داشته باشد ستمکار است. (سوره ممتحنه، آیه 9).
حتى درباره محاربین مىگوید اگر آنها واقعاً در کار خود تجدید نظر کردند و دست از محاربه برداشتند و دست دوستى به سوى شما دراز کردند مزاحم آنها نشوید و از پیشنهاد صلح و آشتى استقبال کنید فَإِنْ اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ یُقَاتِلُوکُمْ وَأَلْقَوْا إِلَیْکُمْ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ سَبِیلاً ...؛ پس اگر از شما کنارهگیرى کرده و با شما پیکار ننمودند، (بلکه) پیشنهاد صلح کردند، خداوند براى شما راهى براى تعرض بر آنان قرار نداده است. (سوره نساء، آیه 90)
به این ترتیب اسلام خطوط روشنى در روابط بینالملل با همه مرد جهان ترسیم کرده و مسلمانان را به حفظ آن دعوت نموده است.
امیدوارم این همایش بزرگ فصل تازهاى در روابط مردم جهان و آگاهى نسبت به تعلیمات قرآن بگشاید و به سوء ظنها و ناآگاهىهایى که در گوشه و کنار راجع به مسلمانان و قرآن مجید است پایان دهد.
بار دیگر مراتب تشکر صمیمانه خود را از تشکیل این همایش سودمند و پربار ابراز مىدارم.
والسلام علیکم ورحمة اللَّه وبرکاته
1388/02/06
