بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین والصلاة علی سیدنا محمد وآله الطاهرین
لا سیما بقیة المنتظر ارواح العالمین له الفداء وعجّل الله تعالی فرجه الشریف
در ابتدا لازم می‌دانم میلاد پرخیر و برکت امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیة و الثنا و میلاد ولی نعمتمان حضرت فاطمه معصومه سلام ﷲ علیها را به همۀ شما عزیزان و شرکت‌کنندگان در این جلسه تبریک عرض نموده و از دست‌اندرکاران و برگزارکنندگان و میهمانان قدردانی نمایم و امیدوارم این کنگره به اهداف خود نائل آمده و آثار ماندگاری به جای گذارد.
شهر مقدس قم که با فاصلۀ کمی از پذیرش اسلام توسط ایرانیان به مأوای محبین اهل بیت علیهم السلام و حوزه‌ای برای نشر و گسترش معارف آنان تبدیل گردید در پیشینۀ هزار و دویست ساله خود، تاریخ پربار و پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است.
تشکیل حوزۀ علوم دینی و پرورش روحانیت و عالمان در این مکتب و شکل‌گیری قرائتی صحیح و عالمانه از آموزه‌های دین مبین اسلام و رشد و نموّ آن موجب حفظ و حراست کیان اسلام و مذهب شیعه از دسیسه‌ها و انحرافات گردید.
خصوصاً در سدۀ اخیر و پس از احیای مجدد آن به دستان باکفایت زعیم توانا مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری أعلی ﷲ مقامه الشریف، این حوزۀ علمیه بود که جامعۀ رنج‌کشیدۀ ایران را در مقابل توطئه‌ها و بدخواهی‌های داخلی و خارجی و ضعف و سستی های حکّام بی‌کفایت و نقشه‌ها و انحرافات فرصت‌طلبان حفظ نمود و در نهایت انقلاب اسلامی مردم ایران که برخاسته از حوزۀ علمیه و مکتب تشیّع بود با اندیشه و هدایت امام راحل رحمة الله علیه به ثمر نشست و نقطۀ عطفی را در تاریخ ایران و جهان پدید آورد.
چه وسوسه‌ها و دسیسه‌ها و چه زورگویی‌ها و چپاول‌ها که در طول تاریخ با جانفشانی و خون‌دل‌خوردن عالمان و روحانیان ربانی و همراهی مردم مخلص و فداکار راه به جایی نبرد و این شجرۀ پاک با مجاهدت‌ها و تلاش‌های فراوان به درختی تنومند تبدیل گردید که «اصلها ثابت و فرعها فی السماء».
امروز بقای این میراث عظیم به عنوان بزرگ‌ترین مرکز علمی دنیا و حفظ و پاسداری از آن تا ظهور حضرت ولیّ عصر عجّل ﷲ تعالی فرجه الشریف وظیفه‌ای بر دوش حوزه‌های علمیه و علمای اعلام و طلاب محترم است و دستیابی به آن در گروی رعایت اموری است که در این مجال اندک به برخی از آن اشاره می‌کنم:
نخست: تأکید بر تهذیب نفس و پرورش روح و آراستگی به صفات نیکو که باید اساس شخصیت حوزویان باشد همانگونه که فرمود «فلیبدأ بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره».
دوم: حفظ و پایبندی بر سنت‌ها و ارزش‌های اصیل حوزوی که یکی از رموز تربیت عالمان بصیر و بااخلاص این حوزۀ مقدس بوده است و باید بدانیم که به هر میزان از آن عدول کنیم به همان میزان خسارت خواهیم دید.
سوم: تقویت جریان علمی حوزه و تربیت طلاب فاضل و متخصص و پرهیز از تحصیل سطحی که گاهی لازمۀ این امر، اصلاح برنامه‌های تحصیلی و متون علمی و متناسب‌سازی آن با نیازهای امروز و آیندۀ جامعه است.
چهارم: ارتقاء آگاهی در میان طلاب و دوراندیشی و نگاه به آینده در برنامه‌ریزان که با توجه به سرعت تحولات دنیای امروز، اهمیت آن مضاعف می‌شود. البته بهره‌مندی از تکنولوژی و ابزارهای جدید مانند رسانه، فضای مجازی، هوش مصنوعی و امثال آن، موجب تسریع و تقویت امور می‌شود لکن باید مراقب آفات خطرناک آن نیز بود.
پنجم: اولویت‌دهی و هدف‌قراردادن تبلیغ و نشر دین و پرهیز از رسوب در حوزه، از طریق پشتیبانی و حمایت از طلاب و توانمندسازی آنان به علوم و فنون لازم و بهره‌مندی از ابزار روز و آموختن زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون.
ششم: ارتباط عمیق و گسترده حوزه‌های علمیه با عموم مردم و همراهی و پشتیبانی از آنان در سختی‌ها و مشکلات، که این ارتباط موجب تقویت متقابل مردم و حوزه‌ها می‌گردد.
هفتم: تأکید بر حفظ استقلال حوزه از دولت‌ها که همواره باعث حریت و آزاداندیشی آن بوده است، البته حوزۀ علمیه به عنوان منشأ و مادر حرکت بزرگ انقلاب اسلامی، پشتیبان انقلاب و رهبری آن بوده و خواهد بود.
هشتم: جهاد تبیین و شبهه‌زدایی از اعتقادات دینی مخصوصاً از اذهان جوانان و ارائه راهکارهای مناسب برای زندگی بهتر.
نهم: تقویت روحیۀ امید به آینده که موجب نشاط در تحصیل و تهذیب و تبلیغ می‌شود؛ خصوصاً اکنون که اسباب ناامیدی و بی‌انگیزگی، رشدی بی‌اندازه یافته است.
و دهم: اتصال عمیق و وثیق با صاحب و مولایمان حضرت حجت بن الحسن ارواحنا فداه که دلیل همه این سعی و تلاش‌ها، رضایت آن بزرگوار است.
اینجانب در پایان ضمن تقدیر و تشکر مجدد از متولیان و برگزارکنندگان این کنگره خصوصاً فاضل ارجمند جناب آیت ﷲ اعرافی زید عزه و شما حضّار گرامی، توفیقات روزافزون حوزه‌های علمیه و عموم مردم ایران را از خداوند متعال مسئلت دارم و امیدوارم به یاری حقّ تعالی مسلمانان جهان بر دشمنان و مستکبرین عالم پیروز گردند و برای ظهور حضرت ولیّ عصر عجّل ﷲ تعالی فرجه مهیا شوند.
والسلام علیکم ورحمة الله
قم _ ناصر مکارم شیرازی
1404/02/16
