پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی دامت برکاته در پی حادثۀ تلخ و ناگوار جان باختن تعدادی از هموطنان در معدن طبس

لازم است مسئولین محترم به حال آسیب دیدگان این حادثه رسیدگی فوری نموده و در صورت اثبات کوتاهی، با مقصرین آن برخورد قاطع نموده و جهت پیشگیری از این حوادث تدبیرات لازم را بیندیشند

حکم آنچه به آن معدن گفته می‌شود

آیا به گچ، آهک و گل سرخ و انواع سنگ‌ها خمس تعلق می‌گیرد؟

حریم معدن

1. آیا معدن دارای حریم است؟ 2. حد حریم معدن چه مقدار است و چگونه تعیین می‌شود؟ 3. آیا واگذاری حریم معدن به دیگری جایز است؟ 4. آیا بهره‌بردار معدن نسبت به همسایگان معدن و خسارت احتمالی به آن‌ها وظیفه‌ای دارد؟

تعلق خمس به هر آنچه دارای شرایط و نصاب معدن باشد

آیا گل سرشویی و رخت‌شویی و خاک معدنی که در شیره انگور استفاده می‌شود آیا معدن محسوب می‌شود و خمس دارد؟

خمس معدنى که حکومت اسلامى استخراج کند

اگر معدن را حکومت اسلامی استخراج کند به آن خمس تعلق می‌گیرد؟

معادن عظیمِ موجود در اراضی مباح يا ملک

اگر معدن از معادن عظیمِ و در اراضی مباح یا ملکى باشد، مسئولیتش با کیست؟

خمس استخراج معدنى که در ملک ديگرى است

اگر شخصی معدنی که در ملک دیگری استخراج کند محاسبه خمس آن چگونه است؟

خمس معدنى که ملک چند نفر است

اگرچند نفر باهم چیزی از معدن استخراج کنند محاسبه خمس چگونه است؟

خمس معدن اجاره‌ای

خمس معدن اجاره‌ای بر عهده‌ی چه کسی است؟ در صورت فرارسیدن سال خمسی دوباره باید خمس پرداخته شود؟

تخمیس معدن بعد از کسر مخارج استخراج آن

آیا هزینه‌های استخراج و تصفیه معدن را می‌توان قبل از پرداخت خمس کسر کرد؟

شرایط وجوب خمس معدن

در چه شرایطی به معادن خمس تعلق می‌گیرد؟

معدنى که حکومت اسلامى استخراج کند

مسأله 1533ـ اگر حکومت اسلامى معدنى را استخراج کند خمس به آن تعلّق نمى گيرد.

حکم آنچه به آن معدن گفته مي شود

مسأله 1527ـ گچ و آهک و گل سرخ و مانند آن اگر به آنها معدن گفته شود بايد خمس آن را بدهد، همچنين انواع سنگها.

محاسبه خمس معدن

آیا به موادی که از معادن استخراج می‌شود خمس تعلق می‌گیرد؟

حق اهالی روستا از معادن مکشوفه محدوده روستا

در حومه شهر ما معادن عدیده‌ای وجود دارد معادن یادشده جزء معادن اکتشافى و زیرزمینى نیست و نحوه بهره‌برداری از آن‌ها بسیار سهل بوده و مستلزم صرف هزینه سنگین نمی‌باشد وضعیت این‌گونه معادن که جزء منابع طبیعى شهرستان و روستاهاى هم‌جوار است، ازنظر مالکیت و جلب درآمد براى روستاها یا شهرستان مربوطه چگونه است؟ آیا ساکنین روستاها می‌توانند نسبت به عقد قرارداد با شرکت‌های خصوصى یا دولتى دخالت نمایند و سهمى از درآمد آن را به عمران و سازندگى روستاهاى خود اختصاص دهند؟

خمس معدنی که اجاره‌ای است

چنانچه معدنی را اجاره کنند، خمس آنچه استخراج می‌شود بر عهده کیست؟ مالک یا مستأجر؟

معادن عظيمه موجود در أراضى مباح يا ملکى

مسأله 1532ـ هرگاه معدن از معادن عظيمه و در اراضى مباح يا ملکى باشد، حاکم شرع (مجتهد عادل) حق دارد بر اخراج و صرف آن در مصارف مسلمين نظارت کند در اين صورت استخراج کنندگان بايد نظر حاکم شرع را رعايت کنند.

معدنى که در ملک ديگرى است

مسأله 1531ـ اگر معدنى را که در ملک ديگرى است استخراج کند، آنچه از آن به دست مى آيد مال صاحب آن زمين است و چون صاحب ملک براى بيرون آوردن آن خرجى نکرده، بايد خمس تمام آنچه از معدن استخراج شده بدهد، ولى اگر اين کار به دستور او انجام گرفته هزينه آن بر عهده اوست و از درآمد معدن کم مى شود.

معدنى که ملک چند نفر است

مسأله 1530ـ اگر چند نفر چيزى را از معدن استخراج کنند بايد بعد از کم کردن مخارج، خمس آن را بدهند، خواه کم باشد يا زياد (بنابر احتياط واجب).

هزينه استخراج معدن

مسأله 1529ـ مخارج و هزينه استخراج معدن و تصفيه آن (در صورتى که احتياج به تصفيه دارد) و همچنين اجاره اى را که جهت معدن مى پردازد از آن کم مى شود و باقيمانده خمس دارد، ولى مخارج سال از درآمد معدن کسر نمى شود.

تحت هر شرايطي معدن خمس دارد

مسأله 1528ـ معدن، خواه روى زمين باشد يا زير زمين، در زمين ملکى باشد يا در جايى که مالک ندارد، استخراج کننده آن مسلمان باشد يا غير مسلمان، بالغ باشد يا غير بالغ، در تمام اين صورتها بايد خمس آن پرداخته شود و در صورتى که کودک باشد، ولىّ او مى پردازد.

چگونگی محاسبه خمس معدن

مسأله 1526ـ واجب است خمس چيزى را که از معادن طلا، نقره، سرب، آهن، مس، زغال سنگ، نفت، گوگرد، فيروزه، نمک و معدنهاى ديگر و انواع فلزات به دست مى آورند بدهند و احتياط واجب آن است که نصاب معيّنى در آن نيست،يعنى آنچه را از معدن استخراج مى کنند کم باشديا زياد خمس دارد.

حریم معدن

1. آیا معدن دارای حریم است؟ 2. حد حریم معدن چه مقدار است و چگونه تعیین می شود؟ 3. آیا واگذاری حریم معدن به دیگری جایز است؟ 4. آیا بهره بردار معدن نسبت به همسایگان معدن و خسارت احتمالی به آنها وظیفه ای دارد؟

تعلق خمس به هر آنچه که دارای شرایط و نصاب معدن باشد

آیا گل سرشویی و رخت شویی و خاک معدنی که در شیره انگور استفاده میشود آیا معدن محسوب می شود و خمس دارد؟