برخی از غسلهاى مستحب

مسأله 608ـ غسلهاى مستحب در شرع اسلام بسيار فراوان است و از جمله، غسلهاى زير است: 1ـ غسل جمعه كه از مهمترين و مؤكّدترين غسلهاى مستحب محسوب مى شود و بهتر است كه حتّى الامكان آن را ترك نكنند، وقت آن از اذان صبح روز جمعه است تا ظهر و اگر تا ظهر انجام نشود احتياط آن است كه بدون نيّت ادا و قضا و به قصد مافى الذّمّه تا عصر جمعه به جا آورند، و اگر در روز جمعه غسل نكنند مستحبّ است از صبح شنبه تا غروب، قضاى آن را به جا آورند و كسى كه مى ترسد در روز جمعه آب پيدا نكند مى تواند روز پنجشنبه غسل را به نيّت مقدّم داشتن انجام دهد. همچنین در صورتی که احتمال دهد روز جمعه موفّق نشود تقدم آن مانعی ندارد. 2ـ غسل شبهاى ماه مبارک رمضان و آن عبارت است از غسل شب اوّل ماه و تمام شبهاى فرد (مانند شب سوم، پنجم و...) و از شب بيست يکم مستحبّ است همه شب غسل کنند، وقت اين غسلها تمام شب است، هرچند بهتر است که همراه غروب آفتاب به جا آورند، ولى از شب بيست و يکم تا آخر ماه ميان نماز مغرب و عشا انجام دهند و احتياط آن است که تمام غسلهاى ماه مبارک و غسلهايى را که در مسائل آينده مى آيد به قصد رجاء يعنى به اميد مطلوبيّت پروردگار به جا آورند. 3ـ غسل روز عيد فطر و عيد قربان و وقت آن از اذان صبح عيد است تا غروب و بهتر است آن را پيش از نماز عيد به جا آورند. 4ـ غسل شب عيد فطر و وقت آن از اوّل مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اوّل شب به جا آورند. 5ـ غسل روز هشتم و نهم ذى الحجّه که روز «ترويه» و روز «عرفه» نام دارد. 6ـ غسل روز «اوّل، نيمه، بيست و هفتم (روز مبعث) و آخر ماه رجب». 7ـ غسل روز هيجدهم ذى الحجّه (عيد غدير). 8ـ غسل روز پانزدهم شعبان (ميلاد ولىّ عصر عجّل اللّه تعالى فرجه) و هفدهم ربيع الاوّل (ميلاد پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله)) و غسل روز عيد نوروز. 9ـ غسل بچّه اى که تازه به دنيا آمده است. 10ـ غسل زنى که براى غير شوهرش بوى خوش استعمال کرده و غسل کسى که در حال مستى خوابيده است. 11ـ غسل کسى که به تماشاى کسى که به دار آويخته اند رفته و آن را ديده است، امّا اگر تصادفا نگاهش بر او بيفتد، يا براى مطلب لازمى مانند شهادت دادن رفته باشد غسل ندارد. 12ـ غسل توبه يعنى هرگاه بعد از ارتکاب گناهى توبه کند، غسل به جا مى آورد.

نماز با غسل

مسأله 401ـ با هر غسلى مى توان نماز خواند و وضو واجب نيست، خواه جنابت باشد يا غير آن، واجب باشد يا مستحبّی که با دلیل معتبر ثابت شده است؛ ولى احتياط مستحب آن است كه در غير غسل جنابت وضو بگيرد.

انجام چند غسل با هم

مسأله 400ـ چند غسل واجب، يا واجب و مستحب را مى توان با يک نيّت انجام داد، يعنى يک غسل کند به نيّت جنابت و حيض و مسّ ميّت و غسل جمعه و مانند آن و از همه کفايت مى کند.

بروز حدث اصغر در اثناء غسل

مسأله 398ـ اگر در اثناء غسل، حَدَث اصغر از او سر زند (مثلاً بول كند) ضررى به غسل او نمى زند ولى براى نماز و مانند آن، بايد وضو بگيرد.

شک در بجا آوردن غسل

مسأله 397ـ هرگاه شک کند غسل کرده يا نه،بايد غسل کند ولى اگر بعد از غسل شک کند غسل او صحيح بوده يا نه، اعتنا به شک نکند.

استفاده آب بيش از حد معمول براى غسل

مسأله 396ـ کسى که زيادتر از معمول در حمّام آب مى ريزد، غسل او اشکال دارد، مگر اين که تصميم داشته باشد حمّامى را با پول اضافى راضى کند.

شرائطی که رعایت آن در غسل واجب است

مسأله 394ـ شرايطى که براى وضو گفته شد مانند پاک بودن آب و غير آن در غسل هم شرط است، ولى در غسل لازم نيست که از بالا به پايين بشويد و فاصله افتادن ميان شستن اعضا در غسل ترتيبى نيز اشکالى ندارد، مگر در مورد کسى که نمى تواند بول و غائط خود را حفظ کند که بايد پشت سر هم به جاآورد و فوراً نماز بخواند، همچنين در زن مستحاضه.

وظيفه کسي که براي غسل ترتيبي وقت ندارد

مسأله 386ـ اگر براى غسل ترتيبى وقت ندارد و مى تواند ارتماسى انجام دهد، واجب است ارتماسى انجام دهد.

شستن کف پا

مسأله 385ـ در غسل ارتماسى بايد پاها را نيز از زمين بلند کند تا آب به زير آن برسد.

برطرف کردن موانع

مسأله 392ـ هنگام غسل بايد هر چيز که مانع رسيدن آب به بدن است برطرف کند و اگر احتمال عقلايى مى دهد مانعى باشد، بايد وارسى کند تا مطمئن شود مانعى نيست.

غسل جنب از حرام با آب ملایم

مسأله 390ـ سابقاً گفتيم عرق جُنُب از حرام نجس نيست و چنين کسى مى تواند با آب گرم غسل کند، ولى بهتر است با آب ملايم غسل کند که عرق ننمايد.

پاک بودن بدن

مسأله 389ـ در غسل ارتماسى بايد تمام بدن پاک باشد(بنابر احتياط واجب) ولى در غسل ترتيبى پاک بودن تمام بدن لازم نيست، همين اندازه که هر عضو پيش از غسل دادن پاک باشد، کافى است.

راه حصول يقين از شستن اعضاي غسل

مسأله 379ـ براى اين كه يقين كند هر سه قسمت بدن يعنى سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را كاملاً غسل داده، حتیاط مستحب آن است که کمی از قسمتهاى ديگر را با آن قسمت بشويد.

طریقه انجام غسل ترتيبى

مسأله 377ـ غسل ترتيبى به اين صورت است كه بعد از نيّت، اوّل سر و گردن را مى شويد، سپس طرف راست و بعد طرف چپ را. رعایت این ترتیب در غسل، واجب نیست؛ بلکه مستحب است.

غسل ترتیبی و ارتماسی

مسأله 376ـ غسل را خواه واجب باشد يا مستحب، به دو صورت مى توان انجام داد: ترتيبى و ارتماسى.

مزد گرفتن براى غسل ميّت

مسأله 539ـ جايز نيست براى غسل دادن ميّت مزد بگيرند، ولى مزد گرفتن براى کارهاى مقدّماتى و نظافت او و مانند آن اشکالى ندارد.

طريقه غسل ميّت

مسأله 538ـ غسل ميّت مثل غسل جنابت است و احتياط مستحب آن است كه تا غسل ترتيبى ممكن است غسل ارتماسى ندهند، ولى جايز است در غسل ترتيبى هر يك از سه قسمت بدن را به ترتيب در آب فرو برند. هرگاه زن حائض يا شخص جُنُب از دنيا برود همان غسل ميّت براى او كافى است.

جاهائى که ديدن آن در غسل اشکال ندارد

مسأله 535ـ هرگاه ميّت مرد را مرد غسل دهد و يا ميّت زن را زن غسل دهد، جايز است غير از عورت، بدن او را برهنه کند.

غسل دادن دختر بچه توسط مرد

مسأله 533ـ مرد مى تواند دختر بچّه اى را که سن او از سه سال کمتر است غسل دهد و زن هم مى تواند پسر بچّه اى را که سه سال کمتر دارد غسل دهد.

غسل دادن زن توسط مرد و بالعکس

مسأله 532ـ مرد نمى تواند زن را غسل دهد، همچنين زن نمى تواند مرد را غسل دهد، مگر زن و شوهر که هر کدام مى تواند ديگرى را غسل دهد، هرچند احتياط مستحب آن است که اگر ضرورتى نيست اين کار را نکنند.

غسل بچه مسلمان از زنا و بچه ديوانه

مسأله 530ـ بچّه مسلمان اگر چه از زنا باشد غسل او واجب است و کسى که از بچّگى ديوانه بوده و با همان حال بالغ شده، چنانچه پدر يا مادر او مسلمان باشد غسل او واجب است، همچنين کسى که قبلاً مسلمان بوده و بعد ديوانه شده است.

نيّت در غسل ميّت

مسأله 529ـ غسل ميّت بايد با قصد قربت،يعنى براى خدا انجام داده شود.

شرايط غسل دهنده

مسأله 528ـ کسى که ميّت را غسل مى دهد بايد مسلمان و بالغ و عاقل باشد و مسائل لازم غسل را بداند و احتياط مستحب آن است که شيعه دوازده امامى باشد.

طریقه غسل دادن میّت

مسأله 524ـ واجب است ميّت مسلمان را سه غسل بدهند: اوّل با آبى که با سدر مخلوط باشد، دوم با آبى که با کافور مخلوط است، سوم با آب تنها، ولى شهيد و بعضى ديگر غسل ندارند که شرح آن بعداً خواهد آمد.

آثار مسّ ميّت در احکام شرع

مسأله 506ـ کسى که غسل مسّ ميّت بر او واجب شده، مى تواند به مسجد برود و سوره هايى که سجده واجب دارد بخواند و با همسر خود نزديکى نمايد، ولى براى نماز و مانند آن بايد غسل کند، يعنى کسى که غسل مسّ ميّت بر او است مانند کسى است که وضو ندارد.

کفايت غسل مسّ ميّت از وضو

مسأله 504ـ غسل مسّ ميّت مثل غسل جنابت است و کفايت از وضو نيز مى کند، هرچند احتياط مستحبّ آن است که وضو بگيرد.

شرط وجوب غسل مسّ ميّت

مسأله 496ـ هرگاه کسى بدن انسان مرده اى را بعد از سرد شدن و قبل از غسل، مس کند (يعنى جايى از بدن او با ميّت تماس پيدا کند) بايد غسل مسّ ميّت نمايد، خواه با اختيار باشد يا بى اختيار، حتّى اگر ناخن او به ناخن ميّت برسد، غسل واجب است.

وظيفه کسي که در آخروقت پاک مي شود

مسأله 454ـ هرگاه در آخر وقت پاک شود، امّا وقت براى غسل ندارد فقط مى تواند تيمّم کند و يک رکعت نماز را در وقت و بقيّه را در خارج وقت به جا آورد نماز بر او واجب نيست، ولى اگر گذشته از تنگى وقت تکليفش تيمّم است، مثل اين که آب براى او ضرر دارد بايد تيمّم کند و نماز را به جا آورد.

پاک شدن در آخر وقت نماز

مسأله 453ـ هرگاه در آخر وقت نماز پاک شود بايد غسل کند و نماز را بخواند، حتّى اگر به اندازه يک رکعت نماز وقت داشته باشد احتياط واجب خواندن نماز است و در صورت نخواندن، قضاى آن را به جاآورد.

مستحاضه شدن زن روزه دار

مسأله 419ـ هرگاه زن روزه دار بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود براى روزه آن روز غسلى ندارد.