پدیده ازدواج و تشکیل خانواده از جمله مهم ترین رخداد های جوامع بشری درطول تاریخ بوده است؛ البته با گذشت زمان و ایجاد تغییرات منبعث از مدرنیته، الگو های ارزشی خانواده محور، دستخوش تغییرات بنیادین شده است که نمود آن را می توان در افزیش سن ازدواج مشاهده نمود که در واقع به چالش اصلی جامعۀ ایرانی تبدیل شده و جوانان به نوعی در این زمینه دچار بحرانی معنایی شده و شیوع فراگیر پدیدۀ شوم تجرد در جامعه فزونی گرفته است.
نیاز به روابط جنسی، از ویژگی های بارز، طبیعی، و ذاتی انسان، از دوران بلوغ تا سالمندی به شمار میرود؛ حال آنکه پدیدۀ تأخیر در سن ازدواج که بیشتر خانواد ه های ایرانی با آن مواجهند. علاوه بر فروپاشی نهاد خانواده، مشکلات متعدد جنسی فرارروی جوانان ایجاد کرده است که عدم تعادل در جمعیت، باروری پایین، نابهنجاری در رفتار، سلب مسؤلیت، افزایش آسیب های اجتماعی، از دست دادن فرصت ها و عوارض جسمی و روانی خاصی در افراد از جملۀ این چالش ها به شمار می آید.
آری، شیوع چالش های جنسی جوانان موجبات فاصله گرفتن از ارزش های اخلاقی و انسانی، شیوع بیماری های جنسی و بروز رفتارهای ضد اجتماعی شده است، لیکن متأسفانه، بسیاری از جوانان جامعهی ما، در مورد راهکار های برون رفت از نابسامانی های جنسی حاصل از تاخیر در ازدواج و مسایل مرتبط با آن ها، هرگز آموزش های مدون، رسمی، و علمی دریافت نمی کنند؛ و برای رفع ابهام و گرفتن پاسخ پرسشهای طبیعی خود در این موارد، منبع مناسبی در دسترس ندارند.
در این میان کتاب ارزشمند حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با عنوان «مشکلات جنسى جوانان» منبع علمی، مستند، و پذیرفتنی است که با بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با بالا رفتن سن ازدواج در میان جوانان و هم چنین ارائه راهکارهای عملی جهت کاهش این مسئله و برون رفت از آسیب های جنسی هم چون خودارضایی ، شامل نکات تحلیلی و آموزشی مهمی است که می تواند پاسخگوی بسیاری از جوانان و عموم مردم باشد.
گفتنی است مباحث مطروحه در کتاب، قبلًا در نشريّه «نسل جوان» انتشار يافته بود كه بنا به درخواست مكرّر و نامه هاى فراوانى كه به دفتر نشريه رسيد پس از تجديد نظر و تكميل به صورت كتاب در دسترس عموم قرار گرفته است.
در گزیده ای از کتاب می خوانیم: پدران و مادران در خوابند و جوانان هم در برابر حوادثى که با سرنوشت مسلم آنها سر و کار دارد خونسرد و بى تفاوت! گویا همه براى فرار از وحشت مشکلات؛ ترجیح مى دهند آنها را فراموش کنند، و یا به اصطلاح دیپلمات ها سیاست «صبر و انتظار» را پیش گیرند و در این میان، هزاران جوان بی گناه قربانى این سهل انگاری ها، فراموش کاری ها؛ و ندانم کاری ها مى گردند و اجتماعى نیز به لجن کشیده مى شود.
راستى عجب است در طول سال در دنیا هزاران انجمن، سمینار، کنگره و مانند آن دربارۀ موضوعات مختلف تشکیل مى گردد و دانشمندان سراسر جهان در یک جا جمع مى شوند و به بحث مى پردازند.
امّا چیزی که اگر هم صحبتی روی آن می شود در مقیاس خود بسیار کم و ناچیز است مسائل مربوط به جوانان یعنی فعّال ترین و گران بهاترین ذخائر انسانی جامعه ها می باشد.
کتاب «مشکلات جنسى جوانان» در یک نگاه
مولّف در این کتاب به بررسی مشکلات جنسی جوانان پرداخته و مشکلات پیش روی ازدواج جوانان و راه حل آن ها را نیز بیان کرده و به راهنمایی جوانان در برابر این مشکلات می پردازد.
هم چنین نویسنده ضمن هشدار نسبت به مفاسد اجتماعی و معرفی عوامل شکلگیری چالش های اجتماعی، روش های مقابله و درمان بیماری هایی مانند: خودارضایی را توضیح داده و اهمیت ازدواج در کاهش آسیب های جنسی را مورد توجه قرار داده و دیدگاه مترقی اسلام را درباره شخصیت و نیازهای جوانان ارائه کرده است؛ در نتیجه در این کتاب راه هایی برای رهایی از بزرگ ترین مشکل جوانان امروز جامعه ی ما یعنی مشکل جنسی آورده شده است.
نویسنده در مقدمۀ اثر اینگونه می نویسد: در ميان انبوه مشكلاتى كه جوانان امروز با آن روبهرو هستند هيچكدام در اهميت به پايه مشكل جنسى نمىرسد، و با نهايت تأسف بايد اعتراف كرد اين مشكل با ماشينى شدن هر چه بيشتر زندگى، و افزايش مدت تحصيل و دوره هاى تخصّصى و راه يافتن تجمّل به همه خانواده ها، و تزلزل پايه هاى اعتماد دختران و پسران به يكديگر، روز به روز بغرنج تر و پيچيده تر مىشود.
ما در طى بحث هاى اين كتاب، اين مسائل را به طور عريان و صريح مطرح كرده و راهحل هايى نشان داده ايم و على رغم تصوّر عدّه اى كه خيال مىكنند كار به بنبست كشيده، ثابت كرده ايم مسئله اين طور هم نيست، و اگر جوانان و پدران و مادران مصمّم به حل اين مشكل باشند راه حلهاى قابل توجّهى دارد.
ضمناً بحثى درباره «انحرافات جنسى» و راه درمان و پيشگيرى آن به صورت زنده و عملى طرح كرده ايم كه مطالعه آن مسلّماً به همه جوانان آگاهى فراوانى براى نجات از چنگال اين موضوع خواهد داد.
ساختار اصلی کتاب
کتاب از یک پیشگفتار و دو بخش با عنوان مشکلی به نام ازدواج و انحرافات جنسی تشکیل شده است.
در این کتاب به موضوعاتی همچون مشکلات انتخاب همسر، پدران و مادران در ازدواج، کاهش ازدواج یک فاجعه بزرگ اجتماعی، هفت خوان زندگی زناشویی، پدران و مادران سختگیر، عشق های آتشین، ازدواج های هوسی، انحرافات جنسی جوانان و پرداخته شده است.
گزارش محتوایی اثر
در مذمت ازدواج اجباری
مولف در وهلۀ نخست، طولانى شدن دوران تحصيل، امكان ارتباط هاى نامشروع، عدم تأمين نيازمندی هاى زندگى (به طور دلخواه) و هزينه سنگين ازدواج و فقدان اعتماد پسران و دختران جوان نسبت به يكديگر را، عامل اصلی کاهش ازدواج و افزایش سن ازدواج بر می شمرد.
نویسنده در ادامه با رد طرح «ازدواج اجبارى»، آن را سبب واكنشهاى نامطلوب در جامعه دانسته و می گوید: ازدواج مثل «خدمت سربازى» نيست، كه مثلًا كسى را به حكم قانون به سربازخانه ببرند و تحت يك كنترل خاصّى وادار به فرا گرفتن فنون نظامى كنند.
تعجّب در اينجاست كه اين «طرّاحان» مىكوشند وضع كنونى را كه نتيجه يك سلسله ناهنجارى هاى اجتماعى است از ميان ببرند بدون اين كه كمترين توجّهى به عوامل پيدايش آن داشته باشند.
پیامد های ناگوار اجتماعی تاخیر در ازدواج
صاحب اثر، گرايش به «تجرّد» و كاهش روزافزون ازدواج را يك فاجعه اجتماعى دانسته که موجبات افسردگی، انتحار و خودكشى، بزهکاری وتوسعه ارتباط هاى نامشروع را فراهم می کند.
در بخشی از کتاب می خوانیم: از نظر اخلاقى افراد مجرّد هرگز يك «انسان كامل» نخواهند بود، زيرا بسيارى از مفاهيم اخلاقى از قبيل وفا، گذشت، جوانمردى، عاطفه، محبّت، فداكارى و حقشناسى بيش از همه جا در محيط خانواده و زندگى مشترك همسران و فرزندان تحقّق مىيابد و كسانى كه از اين زندگى دورند به اين مفاهيم كمتر آشنايى دارند.
هفت خوان ازدواج
معظم له تغيير سبك زندگي را از جمله متغيرهايی محسوب می کند که در كاهش تمايل جوانان نسبت به ازدواج مؤثراست. به نحوی که به تعبیر مولّف يك زوج جوان بايد از هفت خوان رستم رد شوند تا بتوانند ازدواج كنند.
نویسنده در فرازی از کتاب در توصیف هفت خوان ازدواج می نویسد: جوانان بايد با قهرمانى خود، مانند رستم از خوان هاى هفتگانۀ توقّعات نامحدود و رؤيايى، اشكالتراشى هاى بىمورد، مهريه هاى سنگين و كمرشكن، تشريفات زايد، ايرادگيرى در همطراز بودن، عشق هاى بی حساب و کتاب و وسواس خارج از حد بگذرند و اين طلسم هاى جادويى را در هم بشكنند حال آنکه بيشتر آنها مربوط به متن مسأله ازدواج نيست و هر چه هست مربوط به حواشى و زوايد آن است.
نقش خانواده در فرآیند ازدواج
مولّف با رد اختیار تام و بی حساب و کتاب جوانان در انتخاب همسر و رد اختیار مطلق والدین در فرآیند ازدواج، معتقد است هيچ يك از اين دو نظریه به طور دربست واقعبينانه نيست.
معظم له در تبیین این مدعا می نویسد: پدران و مادران بايد به اين حقيقت توجّه كنند كه مسأله انتخاب همسر همه اش منطق و استدلال نيست، بلكه عامل اصلى اين انتخاب غالباً ذوق است و مسلّماً ذوق افراد با هم تفاوت بسيار دارد، در نتیجه كمتر اتّفاق مىافتد كه يك ازدواج تحميلى پايدار بماند.
از طرفى «جوانان» نيز بايد بدانند كه غالباً شور و عشق جوانى پرده ضخيمى روى چشم انسان مىاندازد، لذا والدین بايد با كمكهاى فكرى خود جوانان را در اين انتخاب بزرگ يارى نمايند.
نشانه های عشق دروغین
نویسنده در این اثر مخاطبان را با ویژگی های عشق کاذب آشنا ساخته و برخی از نشانه های عشق دروغین مردان را بیش از پیش آشکار می کند.
به بیان نویسندۀ کتاب، عشق های دروغین، قيود اجتماعى را در هم می کوبد. مسائل اخلاقى را به بازى می گیرد و با مصلحتانديشى و پند و اندرز ابداً سازگار نيست.
مولّف در تشریح این مسأله به ازدواج هاى تجارتى،ازدواج هاى هوسى وازدواج هاى كاغذى اشاره می کند.
معظم له در تشریح ویژگی عشق های دروغین می نویسد: در ازدواج تجارتی صفات انسانى طرفين، پايه معلومات، و مانند اينها مطرح نيست بلكه تمام بحث ها بر محور دارايى و سرمايه هاى مرئى و نامرئى طرفين (مخصوصاً زن) دور مىزند.
نویسنده تكيهگاه ازدواج بر مبنای هوس را ارزش هاى زودگذر و ناپايدار و احياناً كودكانه يا احمقانه دانسته که غالباً به جدايى مىانجامد.
مولّف کتاب، ازدواج هايى كه از صفحات مجلات و جرايد و رسانه های مجازی سر در می آورد را ازدواج کاغذی(مجازی) بر می شمرد، حال آنکه پيشوايان بزرگ اسلامی بيش از هر چيز روى مزاياى روحى و فكرى و اخلاقى دو همسر و توجه به تربيت خانوادگى، اصالت، روح فداكارى، محبّت و صميميت پاكدامنى و نجابت، ايمان و تقو ا تأکید کرده اند.
راهکارهای مبارزه با خودارضایی
خودارضایی جنسی یکی از انحرافات جنسی است که نسبت به انحرافات دیگر شیوع بی بیشتري دارد و باعث مشکلات روانی و جسمانی زیادي می شود، لذا مولّف در بخش پایانی کتاب با طرح مؤلفه هایی در راستای درمانگری و ارائۀ مشاوره و راهکار جهت درمان و کاهش خودارضایی جنسی افراد، اقدام کرده است.
اجتناب از هر گونه تحريك مصنوعى، تهيه برنامه فشرده و تمام وقت، بايد عادتى جانشين عادتى گردد، پرهيز مطلق از تنهايى، پرهيز كامل، تقويت عمومى و رژيم غذايى، استمداد از نيروى ايمان و عقايد مذهبى، تلقين و تقويت اراده، ازدواج در نخستين فرصت وتوجّه مخصوص به ورزش، دستورهای ده گانه ای است که معظم له برای مبارزه با بیماری خودارضایی مورد توجه قرار داده است.
به عنوان نمونه در بخش پایانی کتاب آمده است: «فيلم هاى سكسى»... مسير فكر هر جوانى را از مسائل اصولى زندگى تغيير مىدهد و به سوى مسائل جنسى، آن هم به صورت حاد و طغيانگر، مىكشاند.
در روز آن قدر ورزش كنيد كه خسته شويد و شبهنگام به محض اين كه در بستر آرميديد در خواب عميقى فرو خواهيد رفت و از شر بسيارى از خيالات و افكار مضر و كشنده كه در اين موقع به سراغ جوانان مىآيد در امان خواهيد بود!
ما اطمينان كامل داريم اگر مبتلايان دستور هاى بالا را به كار بندند از شر اين انحراف رهايى خواهند يافت.
نمونه اى از قضاوت خوانندگان
بی شک این کتاب عملاً می تواند همچون یک منبع علمی، مورد استفادهی جوانان و عموم مردم قرار بگیرد.
هم چنین مباحثی که دربارۀ انحرافات جنسی و راه درمان و پیشگیری آن مطرح شده است مطالعه آن مسلماً به همه نوجوانان و جوانان، آگاهی فراوانی برای نجات از چنگال این موضوع خواهد داد.
در این میان، نامه نگاری های بسيار زياد و تكان دهنده جوانان در مورد اين كتاب با مولّف اثر، از تأثیر ات بی بدیل کتاب بر کاهش انحرافات اجتماعی نوجوانان و جوانان حکایت دارد كه به عنوان نمونه یکی از آن نامه ها به نحو خلاصه، در اختيار خوانندگان عزيز قرار مى گیرد.
من جوانى هستم ١٩ ساله که به این عادت شوم جنسى معتاد بودم... يك روز در كتابخانه با كتابى به نام «مشكلات جنسى جوانان» آشنا شدم و آن را خريدارى نمودم. اين كتاب، همان كتاب نجات بود، همان كتابى كه مرا از مرگ پستى نجات داد، همان كتابى كه بيشتر جوانان را نجات مىدهد و به طور حتم كتابى كه اگر جوانان به دستورات آن عمل كنند از اين اعتياد نجات پيدا مىكنند؛ چرا که خود تمام مطالب كتاب را خواندم و دستورات ده گانه آن را موبهمو اجرا كردم و موفق شدم كه اين عمل را ترك كنم و نجات يابم... «مشكلات جنسى جوانان» را مطالعه نماييد و دستورات را اجرا كنيد، مطمئن باشيد اگر معتاد هستيد نجات پيدا خواهيد كرد و بايد مطمئن باشيد زيرا در لحظات آخر نجاتم چنان اميدى در من ايجاد شده بود كه مىدانستم حتماً نجات پيدا خواهم كرد.
لازم به ذکر است اين اثر نفیس با تنظیم و تدوین حجه الاسلام علیان نژادی، نخستین بار در سال ١٣٧٦ در ١٨٤ صفحه، در قطع جیبی از سوی انتشارات نسل جوان به رشتۀ تحریر در آمده، تاكنون ده ها بار چاپ شده و هزاران هزار نسخه از آن منتشر شده، و مايه نجات بسيارى از جوانان گشته است و هم اكنون مرتباً تجديد چاپ مى شود.
