دعای روز شانزدهم ماه مبارک رمضان
«اللهُمَّ وَفِّقْنى فيهِ لِمُوافَقَةِ الْأَبْرارِ، وَجَنِّبْنى فيهِ مُرافَقَةَ الْأَشْرارِ، وَآوِنى فيهِ بِرَحْمَتِكَ الى دارِالْقَرارِ، بِالهِيَّتِكَ يا الهَالْعالَمينَ؛ خدايا در اين ماه مرا بر همراهى نيكان موفّق بدار، و از رفاقت با بدكاران دور بدار و در جوار قربت پناه ده به خداونديت اى معبود جهانيان».[1]
ذکر صفات و ویژگی های ابرار و تبیین مصداق حقیقی ابرار در قرآن ، و تشریح آثار همنشینی با اشرار یا ابرار از جمله مهمترین نکات دعای روز شانزدهم ماه مبارک رمضان است.
اوصاف ابرار از لسان قرآن
در آيات قرآن مجيد كراراً سخن از«ابرار» و مقامات و پاداش هاى عظيم آنها به ميان آمده است،[2]،[3]،[4] از جمله كارهاى برجسته ابرار و عباد اللَّه، اطعام طعام برشمرده شده است.[5] «وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَيَتِيماً وَأَسِيراً[6]؛ و غذای (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به «مسکین» و «یتیم» و «اسیر» می‌دهند!»[7]
ابرار چه کسانی هستند؟
ابرار کسانی هستند كه روحى وسيع و همتى بلند و اعتقاد و عملى نيك دارند،[8] در حديثى از امام حسن مجتبى علیه السلام مىخوانيم:«كلما فى كتاب اللَّه عز و جل من قوله ان الأبرار فو اللَّه ما اراد به الا على بن ابى طالب و فاطمة و اناو الحسين ؛ هر جا در قرآن مجيد« ان الأبرار» آمده به خدا سوگند منظور پروردگار از آن على بن ابى طالب و فاطمه و من و حسين است».[9]،[10]
آثار همنشینی با بدان
اين تشبيه قديمى، كه اخلاق زشت و بد همانند بيماري هاى واگيردار است، و به سرعت به نزديكان و همنشينان سرايت مىكند، تشبيه گويايى است؛[11]بسيار ديده شده است كه سرنوشت افراد خوب و بد، بر اثر معاشرت ها به كلّى دگرگون شده، و مسير زندگانى آنها تغيير يافته است.[12]
معمولًا دوستان بد همنشينان خود را زير بمباران تلقينات مىگيرند و همين امر سبب مىشود كه گاه بدترين اعمال در نظر آنان، تزيين يابد و حسّ تشخيص را به كلّى دگرگون سازد.[13]
همنشینی و بدبینی
معاشرت با بدان، حسّ بدبينى را در انسان، تشديد مىكند و سبب مىشود كه نسبت به همه كس بدبين باشد، در حديثى از اميرمؤمنان على عليه السلام مىخوانيم:«مُجالَسَةُ الْاشْرارِ تُورِثُ سُوءَ الظَّنِّ بِالْاخْيارِ؛ همنشينى با بدان موجب بدبينى به نيكان مىشود.».[14]،[15]
عملی که قلب انسان را می میراند
انسان بايد مراقب باشد كه روح و جان خود را به دست هر كس نسپارد.[16] چرا که همنشينى با بدان موجب مرگ معنوى است.[17] در این زمینه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مىفرمايد: همنشينى با انسانهاى پست، قلب را مىميرانَد.[18]،[19]
همنشینی با نیکان؛ وسیله وصال انسان به «دارالقرار»
همنشینی و همسويى با نيكان و پاكان، و ناهماهنگى با بدان و شروران، يكى از كليدهاى بهشت «دارالقرار» است.[20] چرا که بهشت مركز پاكان و نيكان و پيوستن به ابديت قرب خداوند است.[21]
سخن آخر:(توکل به خدا)
فراز پایانی دعا در حقيقت به منزله دليلى است براى موضوع توكل بر خدا، و چگونه انسان بر او توكل نكند، و كار خويش را به او نسپارد، در حالى كه در پهنه جهان هستى غير از او حاكم و فرمانروا و منعم و مربّى و معبود نيست.[22]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
[1] كليات مفاتيح نوين ؛ ص815.
[2] سوره آل عمران؛ آيه 193.
[3] سورۀ دهر ؛آيه 8.
[4] تفسير نمونه ؛ ج26 ؛ ص279.
[5] همان ؛ ج25 ؛ ص357.
[6] سوره دهر، آيه 8.
[7] تفسير نمونه ؛ ج25 ؛ ص342.
[8] همان ؛ ج26 ؛ ص279.
[9] نور الثقلين؛ ج 5؛ ص 533؛ح 33.
[10] تفسير نمونه ؛ ج26 ؛ ص280.
[11] اخلاق در قرآن ؛ ج1 ؛ ص162.
[12] همان.
[13] همان؛ص163.
[14] صفات الشّيعه، طبق نقل بحار، ج 71، ص 197.
[15] اخلاق در قرآن ؛ ج1 ؛ ص163.
[16] همان.
[17] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى ؛ ص261.
[18] بحارالانوار؛ ج 77؛ ص 45.
[19] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى ؛ ص255.
[20] پيام قرآن ؛ ج6 ؛ ص171.
[21] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج15 ؛ ص593.
[22] تفسير نمونه ؛ ج25 ؛ ص180.
