حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی شامگاه سه شنبه در برنامه چشمه معرفت که از شبکه یک سیما پخش شد، در ادامه بیان پاسخ به مسائل مستحدثه، اظهار کردند: ما سلسله مسائل نوظهوری داریم که در فقه از آن به عنوان مسائل مستحدثه یاد می شود؛ این مسائل در زمان پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) وجود نداشت اما در زمان ما پدیدار شده است.
ایشان تصریح کردند: اسلام دین جهانی و جاودانی است و باید پاسخگوی تمام این مسائل باشد در غیر این صورت جهانی و جاودانی نخواهد بود.
معظم له با بیان اینکه اسلام پاسخگوی تمام این مسائل نوظهور بوده و هست، افزودند: یک سلسله اصول و قواعد مهم از کتاب و سنت در دسترس ما وجود دارد که می توانیم به وسیله آن پاسخگو باشیم.
ایشان افزودند: یکی از آن قواعد و اصول، قاعده لاضرر و لاضرار است که در بسیاری از مسائل نوظهور مشکل گشاست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با بیان اینکه ریشه این قاعده به زمان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) برمی گردد، تصریح کردند: روایتی قریب بر این مضمون است که در زمان رسول خدا، شخصی به نام سمرة بن جندب در جوار خانه فردی از انصار، درخت خرمایی داشت که آمد و رفت او از درون زمین آن مرد انصاری بود. سمرة بن جندب برای رسیدگی به آن درخت و کارهایش به دفعات و سرزده به زمین مرد انصاری می رفت و به این ترتیب ایجاد مزاحمت می کرد تا این که صاحب خانه به سمرة گفت: تو بی خبر و بدون اذن به خانه ام می آیی و ایجاد مزاحمت می کنی، پس از این، موقع آمد و رفت اجازه بگیر. سمره گفت: چنین نمی کنم. مرد انصاری به حضرت رسول (ص) شکایت برد. حضرت به سمره فرمود: از این پس، اذن بگیر. سمره نپذیرفت، حضرت فرمود: از این درخت صرف نظر کن و من در برابر آن، درختی با همان اوصاف در جای دیگر به تو می دهم. سمره نپذیرفت، حضرت فرمود: ده درخت در مقابل آن می دهم، باز هم قبول نکرد. فرمود: درختی در بهشت به تو می دهم. سمره باز هم نپذیرفت.
ایشان افزودند: پیامبر(صلی الله علیه و آله) بعد از اتمام حجت و این که سمره این طور خباثت کرد، فرمود: «مؤمن نباید به کسی ضرر بزند، بعد از آن دستور داد آن درخت را از ریشه کندند و جلوی سمره انداختند».
معظم له تصریح کردند: در اسلام کسی حق ندارد بی دلیل به خودش و دیگری کسی ضرر بزند، این قاعده لاضرر و لاضرار در اسلام است و ما به دنبال این قاعده بسیاری از مسائل را حل می کنیم.
*رعایت مقررات رانندگی واجب است
ایشان با اشاره به پرسش کسانی که می گویند آیا رعایت مقررات رانندگی جزو واجبات هست، اظهار کردند: ما می گوییم بله واجب است و بر اساس قاعده لاضرر از چراغ قرمز عبور کردن حرام است؛ از چراغ قرمز عبور کردن و تخطی از قوانین باعث تصادف و حوادث می شود، غالب این حوادثی که باعث مرگ و میر می شود، به گفته مسئولان بر اثر رعایت نکردن مقررات است و عامل انسانی دارد؛ جاده و اتومبیل در درجه های بعدی هستند. علاوه بر آن، حفظ نظام هم واجب است و آن هم جزو قواعدی است که باید رعایت شود.
ایشان همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا می توان بدون گواهینامه رانندگی کرد، گفتند: ما می گوییم این کار حرام است برای اینکه سبب ضرر و زیان برای جامعه اسلامی می شود.
*عزاداری های نامتعارف خلاف شرع اسلام است
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در ادامه به بحث عزاداری ها پرداختند و اظهار کردند: عزاداری از افضل عبادات و کارهای خیر است ولی نباید به گونه ای شود که انسان با استفاده از قمه و زنجیرهای تیغه دار و جراحت بر بدن به خودش ضرر بزند، این کارها جایز نیست؛ قاعده لاضرر و لاضرار بر اساس حدیث پیامبر اکرم است و در آن تأکید شده نه به خودت ضرر بزن و نه به دیگران ضرر بزنید.
معظم له تصریح کردند: کسانی که این گونه عزاداری های سخت و سنگین می کنند و گاهی هم خرده شیشه روی زمین پهن می کنند و با بدن برهنه روی آن می غلتند، خلاف شرع اسلام است.
*عزاداری های نامتعارف به اسلام و شیعه ضربه می زند
ایشان با بیان اینکه این گونه عزاداری ها دو ضرر دارد، افزودند: یک ضرر برای خود این افراد است و ضرر دیگر خدشه دار شدن آبروی اسلام و شیعه است. برگزاری عزاداری های سنگین و مجالس و دسته جات آبرومند در جای خودش خوب است اما این چه کاری است که بعضی افراد می کنند و هم ضرر به اسلام و تشیع می زنند و هم ضرر به خودشان.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی افزودند: بنده بارها گفتم می دانم کسانی که این کار را می کنند از عشق به امام حسین(ع) است اما این عشق را نتوانستند به طور صحیح پیاده کنند.
*به جای قمه زدن، اهدای خون کنید
ایشان با اشاره به اینکه گفته می شود در ایام عاشورا نمی توان در کف خیابان های کربلا راه رفت و پُر از خون است؛ گفتند: به جای قمه زدن، به عشق امام حسین(علیه السلام) به مراکز انتقال خون بروید و خون بدهید؛ این خون شما جان یک انسان را از مرگ نجات می دهد و کسی که یک نفر را از مرگ نجات بدهد، گویی همه انسان ها را نجات داده است.
ایشان در پایان خاطرنشان کردند: این قاعده لاضرر از قانون های راهگشاست و ما در فقه برای حل مسائل زیادی از همین مسائل نوظهور استفاده کرده و استفاده می کنیم تا بدانید اسلام در آن بن بست از نظر قوانین و مسائل فقهی نیست؛ هر سؤالی، جوابی دارد حتی اگر نوظهور باشد و در عصر معصومین(علیهم السلام) نبوده باشد.
