تأمّلی در نشانه شناسی پیروزی انقلاب اسلامی ایران از منظر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

در سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران قرار داریم‏ كه با زعامت و رهبرى امام فقيد، خمينى كبير(قدس سره) به وقوع پيوست[1]، لذا در وهلۀ نخست  باید  این ایام را گرامی داشت و به ملت ایران تبریک گفت،[2] هم چنین لزوم حفظ و تقویت این دستاورد عظیم یعنی پیروزی انقلاب را مطالبه نمود، لیکن ناگفته پیداست ضرورت تبیین دستاوردهای انقلاب اسلامی از سوی رسانه های گروهی برای اقشار مختلف مردم به ویژه نسل جوان غیر قابل انکار است؛[3] لذا باید گفت دهه مبارک فجر دهه آشنا ساختن نسل جوان با ارزش های والای انقلاب است، بلکه باید ابعاد و نشانه های  پیروزی  انقلاب اسلامی  را در دهه فجر برای مردم به ویژه نسل جوان تشریح نمود و  صاحبنظران از جهت تاریخی، سیاسی و دیگر ابعاد  انقلاب را مورد تحلیل و واکاوی قرار دهند.[4]

بنابراین در ابتدا باید این پرسش کلیدی را مطرح نمود که چرا و با بهره گیری ازچه مولفه ها و نشانه هایی انقلاب اسلامی به پیروزی رسید؟ بی شک در ایام سالگرد پیروزی  انقلاب اسلامی باید روی این عوامل که باعث پیروزی، تثبیت و تداوم انقلاب اسلامی شد، تفکر نمود .[5]

دین گرایی شاخصۀ کلیدی در پیروزی انقلاب اسلامی

بی شک ایمان و اعتقادات مذهبی و اسلامی مایه پیشرفت  و حصول  انقلاب اسلامی است، که اگر نبود هرگز به جایی نمی رسیدیم.[6]

لذا یكى از بركات انقلاب‏ اسلامى‏ ايرانكه دستاورد خون هزاران شهيد مظلوم است اقبال عمومى مردم به معارف و احكام دينى مى‏باشد.لذا هنگامى كه انقلاب‏ اسلامى‏ ايران به ثمر نشست و نخستين حكومت اسلامى انقلابى تشكيل شد؛ همگى در غرب انگشت حيرت بر دهان نهادند؛ كه مگر مى‏شود مذهب زمام حكومت را به دست گيرد؟ چگونه ممكن است دين جواب گوى تمام نيازهاى عصر و زمان ما باشد؟ لیکن ديدند اين حكومت ريشه دار و باثبات است،[7] از این رو  پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از سنت های حسنه دینی احیا شد، به نحوی که  اگر مساجد نبود انقلاب اسلامی نیز  به ثمر نمی نشست لذا با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام راحل، مساجد بتدریج به اوضاع نخست خود باز گشت گرچه تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله است.[8]

 بنابراین انقلاب‏ اسلامى‏ ايران كه پيروزيش بر ارتش نيرومند شاه و قدرت­ هاى عظيمى كه از او حمايت مى‏ كرد براى هيچ كس باور كردنى نبود لیکن اين مرز خيالى را در هم شكست، و كار برد عظيم مسائل مذهبى و اخلاقى را در زمينه‏ هاى سياسى اجتماعى كاملاً آشکار ساخت،[9] بدین ترتیب فشارها تهدیدها و تحریم های غرب علیه مردم و جمعیتی که از اعتقادات دینی بالا برخوردار می باشند نتوانست انقلاب را متزلزل کند.[10]

گفتنی است هنگامى كه انقلاب‏ اسلامى‏ ايران به ثمر نشست متوجه شدند عامل اصلى اين انقلاب، كه بزرگترين حركت اجتماعى قرن لقب گرفت، دين مقدس اسلام بوده است،[11] ورود قرآن به زندگی مردم انگیزه های دینی فراوان در میان ملت..همه و همه به برکت انقلاب اسلامی و انقلاب نیز به برکت دین و اسلام است.[12]

رهبری بی بدیل امام خمینی(ره)؛ نشانۀ پیروزی و عزتمندی انقلاب اسلامی

باید اذعان کرد پیروزی انقلاب اسلامی  ایران بر قدرت های غرب و شرق  ثابت کردکه بدون تکیه بر این قدرت­ها  می توان مستقل و سربلند بود و در برابردولت های زورگوی جهان ایستاد این به برکت وجود امام راحل بود که نصیب این کشور شد و باید قدردان آن بود .[13]

گفتنی است پیروزی انقلاب اسلامی ایران به حکم حاکمیت و عقلانیت امام، حاکی از این مسأله مهم است که امام الگوی انقلاب اسلامی را از انقلاب پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) استنباط، اخذ و پیاده کرد و رمز موفقیت شان نیز همین بود.

هم چنین باید بر این نکتۀ مهم تصریح نمود که علت این­که کشورهای دیگر انقلاب کردند لیکن  به نتیجه نرسیدند این است که رهبری واحد ندارند.

لذا امروزه  باید نقش امام راحل و تاثیر گذاری ایشان در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی در جامعه پررنگ تر شود زیرا دشمنان در پی آنند نقش امام خمینی(ره) را در دفاع از کیان اسلام و تشیع کم رنگ جلوه دهند، حال باید آثار امام راحل به زبان های مخلتف دنیا ترجمه شود تا تمام جهانیان با افکار و اندیشه های ایشان آشنا شوند و هر میزان در این خصوص اقدامی صورت گیرد سبب بقای نظام و اسلام خواهد شد.[14]

 بنابراین امروز باید آثار امام راحل در کتاب های درسی دانش آموزان و دانشجویان بیشتر نمایان شود تا آن ها به افکار و اندیشه ایشان بیشتر آشنا شوند؛ زیرا نسل جوان امروزی در زمان ایشان حضور نداشته و سخنرانی های ایشان را ندیده و نشنیده اند و امروز ضروری است جوانان مان را با این افکار بیشتر مانوس کنیم[15] زيرا اگر بيدارگر عصرما، امام خمينى قدس سره، شجاع و نترس نبود انقلاب‏ اسلامى‏ ايران بر خلاف انتظار جهانيان پيروز نمى‏شد از این رو امام راحل با انقلاب اسلامی، عزت و آبرو را برای کشور به منصۀ ظهور رساند.[16]

قطع وابستگی به قدرت های استکباری

بی تردید دیده گرفتن و چشم بستن به روی برکات و دستاوردهای بی بدیل انقلاب اسلامی  بی انصافی است ، زیرا با پیروزی نظام مقدس اسلامی، وابستگی کشور به بیگانگان قطع شد؛ در ارتش ما مستشاران آمریکایی حضور داشتند، ارتش کشوری که دست بیگانه باشد، معلوم است که چه وضعی خواهد داشت. هم چنین قبل از انقلاب بیگانگان بر ما حکومت می کردند، نمایندگان مجلس ما در سفارتخانه های بیگانه تعیین می شدند، دستوری از بالا داده می شد و همان دستور نیز در مملکت پیاده و اجرایی می شد. و این مساله بسیار ذلیلانه و اوج بدبختی بود.[17]

لذا شایسته است روی عوامل نگهدارنده انقلاب اندیشید و در عین حال که می توانیم تعامل با خارج را تداوم بخشید لیکن باید از   وابستگی به اجانب اجتناب کرد.[18]

مبارزه طلبی با مظاهر فساد و فحشاء در رژیم پهلوی

باید تصریح نمود  قبل از انقلاب مراکز فساد در کشور غوغا می کرد، غارت ثروت و منابع ایران از جمله مهترین  چالش در زمان طاغوت محسوب می شد، اضافه بر این موارد، مسائل ضد ارزشی اسلامی نیز بیداد می‌کرد، به قول برخی تعداد مشروب فروشی‌ها در تهران بیش از نانوایی‌ها بود و مفاسد دیگر نیز غوغا می کرد.[19]

دستگاه رژیم آلوده به مفاسد بسیاری بود، چه عیاشی ها و برنامه ها و مفاسدی که همه این مسائل در آن زمان بیداد می کرد؛ برآستى دردآور است كه در كشورهاى غربى و غرب زده، قبل از انقلاب‏ اسلامى‏، بيشترين اسم و شهرت و آوازه و پول و درآمد و موقعيت براى زنان آلوده و بى‏بندوبارى بود كه به نام «هنرمند و هنرپيشه»، معروف شده بودند، و هر جا قدم مى‏نهادند گردانندگان اين محيط آلوده براى آنها سر و دست مى‏شكستند و قدمشان را خير مقدم مى‏ دانستند![20] لیکن  حضرت امام(ره) این مفاسد را دید، به غیرت اسلامی ایشان برخورد و وظیفه شرعی خود را قیام دید. لذا باید خدا را شاکر بود  که آن بساط برچيده شد، و زن از صورت ابتذال سابق و موقعيت يك عروسك فرنگى و كالاى بى‏ ارزش درآمد و شخصيت خود را بازيافت، حجاب بر خود پوشيد اما بی ‏آنكه منزوى شود و در تمام صحنه‏ هاى مفيد و سازنده اجتماعى حتى در صحنه جنگ با همان حجاب اسلاميش ظاهر شد.[21]

بنابراین ارزش های انقلاب نباید کمرنگ شود، مساله حجاب، عفت، مسائل اخلاقی و دیگر ارزش های اسلامی و انقلابی نباید در رسانه ها و صدا و سیما و جامعه کمرنگ شود.[22]

اتحاد و انسجام مردمی زمینه ساز پیروزی انقلاب اسلامی

بدیهی است حمایت های مردم در برهه های مختلف از مهم ترین عوامل برقراری نظام مقدس جمهوری اسلامی است، لذا وحدت و اتحاد و انسجام مردم یکی از عوامل مهم در پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می رود به نحوی که  همبستگی و اتحاد مردم و قاطعیت و شجاعت و اخلاص حضرت امام(ره) مانع از ضربه دشمنان به انقلاب اسلامی گردید.[23]

حال با این تفاسیر باید گفت  ما باید این اتحاد و همدلی را حفظ کنیم، در شرایطی که دشمنان خارجی برای ما خط و نشان می کشند کدام عقل سلیمی اجازه می دهد به اختلافات دامن بزنیم و سلیقه های شخصی را حاکم قرار بدهیم؟! لذا اتحاد مردم باعث پیشرفت شد، و برای نگهداری این انقلاب باید روی‌‌ همان عوامل محدثه تکیه و تاکید کرد.[24]

نقش کلیدی حوزه و مرجعیت در پیروزی انقلاب اسلامی

تردیدی نیست که  انقلاب اسلامی برخاسته از حوزه ها و مرجعیت است، یقیناً حوزه در عین حال که از استقلال کامل برخوردار است لیکن  حامی و پشتیبان نظام مقدس اسلامی است، لذا  حوزه ها باید پاسدار و پشتیبان نظام اسلامی باشند، چرا که اگر این پشتوانه از بین برود، امیدی به دوام نظام نخواهد بود.[25]

ایمان؛ اخلاص؛ فداکاری

بهره گیری انقلابیون از مولفۀ  فداکاری و اخلاص و ایمان در جریان قیام علیه رژیم پهلوی غیر قابل انکار است، لذا باید با صدای بلند  فریاد زد ما ايرانيان آثار ايمان را در طول انقلاب‏ اسلامى‏ ، با تمام وجود لمس نموده ‏ايم. آنچه كه ما را در مقابل استكبار جهانى پيروز كرد ايمان جوانان غيور ما بود.[26]

هم چنین نیت های خالص از دیگر عوامل  و نشانه های تحقق پیروزی انقلاب اسلامی است لذا به جرأت می توان مدعی گردید  در روند پیروزی انقلاب اسلامی نیات آلوده نبود، زیرا وقتی نیات آلوده شود یقیناً نتیجه ای عائد نمی شود و در مقابل لطف الهی هم برچیده می شود.[27]

دیگر شاخصۀ مهم در پیروزی انقلاب اسلامی را می توان در آمادگی کامل  برای فداکاری به هر قیمت برای اسلام دانست ،[28] گرچه  همه این فضایل ارزشمند را حضرت امام به ملت تقدیم کرد و مدیون آن بزرگوار هستیم[29].

لیکن اگر بخواهیم این انقلاب باقی بماند باید این اصول را حفظ کنیم[30].

انقلاب اسلامی؛ معیار بنیادین  گفتمان بیداری اسلامی

نگاه منصفانه نشان می دهد که انقلاب اسلامی نقشه سیاسی و معادلات منطقه را عوض کرد، خوشبختانه ایران به ام القرای شیعیان و مسلمانان جهان تبدیل گردید ، بسیاری از مسلمانان پناهنگاه خود را ایران اسلامی می دانند و صریحاً تاکید می کنند در بیداری اسلامی از انقلاب ایران الگو گرفته اند و این افتخاری بزرگ است،حتی دشمنان اسلام نیز  به نقش انقلاب اسلامی در تحولات منطقه اذعان دارند و ایران را گام اول حرکت در این راستا می دانند.[31]

بدیهی است نظام اسلامی بدون چشم‌ داشت تجربیات ارزشمند انقلاب اسلامی را در اختیار خیزش های اسلامی قرار خواهد داد زیرا با تحقق این مهم می توان از انحراف در مسیر بیداری اسلامی جلوگیری نمود تا در مسیر درست حرکت کنند.

این که دشمن می خواهد نشان دهد که ایران اسلامی در انقلاب‌های منطقه به دنبال توسعه طلبی است لیکن اعلام می کنیم به برکت انقلاب اسلامی، ایران به دشمنان امت اسلامی باج نمی دهد، بلکه  هیچ چشم داشتی در هیچ کشور منطقه ندارد و دنبال حکومت، نفوذ و به دست آوردن خاکی از سرزمینی ندارد، بلکه ما می خواهیم که این کشورها همچون سوریه وعراق و کشورهای دیگر از بند جنایات گروه ها و جریان های تروریستی تکفیری و نقشه های شوم قدرت های استکباری آزاد شوند.[32]

علمای کشورهای اسلامی باید بدانند که تکیه بر مسائل ملیتی در مبارزه با استکبار نمی تواند اثر گذار باشد، باید مردم را حول اسلام گرد هم آورد و با استفاده از احساسات دینی، انقلاب‌ها را در مسیر اسلامی حفظ کرد لذا آقايان(قرضاوي و رييس الازهر...) بيايند و بنشينيم تا ثابت کنيم اگر انقلاب اسلامي ايران نبود هرگز انقلاب‌هاي منطقه شکل نمي گرفت.[33]

شهادت طلبی مولّفه حیاتی در پیروزی انقلاب اسلامی

در ترسیم پیروزی  انقلاب‏ اسلامى‏ همه سال و هر ماه بلكه هر روز، خاطره شهيدان انقلاب زنده مى‏شود و بر آنها درود مى‏ فرستند [34]، زیرا شهادت مولفه ای است كه كاربرد آن از هر سلاحى بيشتر، و تاثير آن از همه برتر است و عاملى است كه مى‏ تواند خطرناك­ترين و وحشتناك­ترين سلاح­ هاى عصر و زمان ما را در هم بشكند، [35]چنان كه در تاريخ انقلاب‏ اسلامى‏ كشور ما ايران با كمال وضوح اين حقيقت را با چشم ديديم كه عشق به شهادت على رغم تمام كمبودهاى ظاهرى عامل پيروزى سربازان اسلام در برابر قدرت هاى بزرگ شد.[36]

لذا دكتر «مايكل برانت» يكى از معاونان سابق سازمان اطلاعات مركزى آمريكا(سيا) در یک گفتگو با اشاره به جلسات سرى مقامات سازمان سيا و نماينده سرويس اطلاعاتى انگليس می گوید: «ما به اين نتيجه رسيديم كه پيروزى انقلاب‏ اسلامى‏ ايران فقط نتيجه سياست‏ هاى اشتباه شاه در مقابله با اين انقلاب نبوده است، بلكه عوامل ديگرى مانند ... استفاده از فرهنگ شهادت دخيل بوده؛ كه اين فرهنگ از هزار و چهار صد سال پيش توسط نوه پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم)امام حسين (عليه السلام) بوجود آمده و هر ساله با عزادارى در ايام محرم اين فرهنگ ترويج و گسترش مى‏ يابد».[37]

لذا با این تفاسیر باید گفت فراموشی یاد و آرمان های شهدا از آفات و تهدیدات فرا روی انقلاب است.[38]

حق گرایی؛ باطل ستیزی

نباید فراموش نمود اساس انقلاب‏ اسلامى‏ انقلاب ارزش­ هاست،[39] و اگر مسلمانان امروز در شرائطى سخت و ناگوار تحت فشار دشمنان بيرحم و خونخوار قرار گرفته‏ اند به خاطر همين است كه آن ارزش ­هاى اصيل را رها ساخته، بار ديگر ارزش هاى جاهلى در ميان آنان رونق گرفته است. مقياس شخصيت مال و مقام دنيا شده، و علم و تقوا و فضيلت را به فراموشى سپرده ‏اند، در زرق و برق مادى فرو رفته، و از اسلام بيگانه شده ‏اند، و تا چنين است بايد كفاره اين خطاى بزرگ را بپردازند.[40]

لیکن اينكه در ايام دهه فجر انقلاب‏ اسلامى‏ ايران آيه شريفه‏ «جاء الحق وزهق الباطل إن الباطل كان زهوقا»[41] ،[42]زياد تكرار مى‏ شود بدان جهت است كه حكومت طاغوت كه باطل و مروج فساد، فحشا، وابستگى، ويرانى و حيف و ميل كردن بيت ‏المال بود رفت، و حكومت اسلامى كه حق است آمد و جايگزين آن شد. و هر چه حكومت اسلامى عادلانه ‏تر و كامل­تر باشد و بيشتر در مسير دين گام بر دارد به همان اندازه كسب حقانيت مى ‏كند.[43]

سخن آخر

در خاتمه باید گفت عواملی که انقلاب را به ثمر رساند ضامن بقای انقلاب است،[44] لذا انقلاب اسلامی را آسان به دست نیاورده ایم که آسان از دست دهیم،[45] بلکه انقلاب اسلامی محکم‌ تر از گذشته سرجای خود ایستاده است، [46]بدین ترتیب باید قدر انقلاب را بدانیم و در حفظ آن کوشا باشیم و اجازه ندهیم ارزش های دینی و انقلابی در جامعه کمرنگ شود.[47]

امیدواریم همه شاکر نعمت انقلاب اسلامی باشیم تا خداوند تبارک و تعالی این نعمت را برای همه پایدار بدارد و بتوانیم تا ظهور حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در سایه آن زندگی مادی و معنوی خوبی داشته باشیم،[48] هم چنین امیدواریم خداوند به همه ما بصیرت بدهد که از نعمت هایی که نصیب ما شده پاسداری و بتوانیم انقلاب اسلامی ایران را حفظ کنیم.[49]

بار الها! آن چنان در پرتو آگاهى به قرآن قلب ما را روشن و فكر ما را توانا كن كه در ميان بندگانت تفرقه نيندازيم و انقلاب‏ اسلامى‏ خود را به پرتگاه خطر نكشانيم.[50]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظلّه) makarem.ir