بازخوانی اولویت های مجلس از منظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدّ ظلّه

در مجلس شورای اسلامى، هدف تأمين نيازها و توجّه به خواسته ‏هاى مردم براى حلّ مشكلات و پيشبرد جامعه اسلامى است.[1]  البته در اين مدت خدمات خوبی انجام شده و کسی نمی تواند انکار کند، ولی مشکلاتي است که بايد گفته شود.[2]

مهمترین مشکل مردم گرانی و تورم است

در حال حاضر مهمترین مشکل مردم گرانی و تورم موجود در جامعه است.[3] تورم دو اثر مختلف و سوء دارد که ثروتمندان را ثروتمندتر و نیازمندان را فقیرتر می‌کند. اینکه می‌گوییم فقرا به معنای فقیر مسکین نیست بلکه به معنای کسانی است که درآمد محدود ثابتی دارند.[4]

شکی نیست که میراث بد اقتصادی از دولت گذشته به ارث رسیده است،[5] و اینچنین تورم باعث شده است بسیاری از مردم از نظر معیشت با مشکل مواجه شوند.[6]

نباید بار تورم را بر دوش فقرا گذاشت، بلکه باید فکری به حال طبقات نیازمند کرد،[7] باید یارانه ‌ها و درآمد های بیشتر که از افزایش قیمت حامل ‌های انرژی به دست می ‌آید برای رسیدگی به وضع محرومان جامعه، جوانانی که سرپناه ندارند، ازدواج نکرده ‌اند و برای جهیزیه دختران و ... اختصاص داده شود.[8]

فراموش نکنیم همه قشرها، به ویژه محرومان باید از حداقل زندگی آبرومندانه برخوردار باشند.[9] اگر چه این مشکل در دنیا عمومیت دارد، اما نباید همه علل آن را مربوط به مشکلات جهانی یا خشکسالی بدانیم. دولت و مجلس و نهاد های دیگر، باید برای حل این مشکل بیشتر تلاش کنند و مجلس باید تصمیمات منطقی و معقول و البته بدون تنش و شجاعانه اتخاذ کند.[10] تا قشر نیازمند از زیر بار تورم نجات یابد.[11]

مبارزه با رانت‌خواری و مفاسد اقتصادی

اقتصاد ما، متاسفانه از بیماری و از مشکلات متعدد از جمله رانت خواری و سوءاستفاده‌ های مالی رنج می برد، به قدری تشریفات قانونی ایجاد می‌گردد که سال‌ ها طول می‌کشد و این روند اثرگذاری خاصی ندارد. به نحوی که امروزه بسیاری از سوء استفاده گران مالی از کار خود ترس ندارند، زیرا جریان رسیدگی دست و پاگیر است و به همین دلیل نمی ترسند؛ در کشورهای غربی مردم جرات ندارند مالیات خود را عقب بیندازند چون سیستمی حاکم است که به راحتی آن ها را تحت فشار قرار می دهد.

البته این مشکلات، غیر قابل حل نیست، ولی نیازمند یک عزم عمومی و جدی است که به این مشکلات به صورت مجزا بپردازد. برخی از مشکلات این حوزه از طریق همکاری مجلس و نهادها حل می شود.[12]

در این میان مجلس شورای اسلامی برای حل معضلات افتصادی کشور از قبیل رانت خواری، قاچاق و بی انصافی برخی تجار و کسبه، به جای رسیدگی به معلول باید به سراغ علت ها برود.[13]

اگرچه عزم دولت، مجلس و قوه قضاییه برای مبارزه با مشکلات و مقابله با رانت خواری و قاچاق و تخلفات کلان، فرصتی مغتنم است، لیکن مقابله با برخی تخلفات بزرگ شجاعت و قدرت می خواهد، واقعا برای ما و مردم زجر آور است که ببینیم سال ها دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی در اختیار برخی قرار می دهد تا مایحتاج اولیه مردم تامین شود اما همان کالا با قیمت ارز بالای بیست هزار تومان در بازار به فروش می رسد، مطمئن باشید یک گروه منسجمی پشت این کارها هستند.^[14]

وظیفه مجلس شورای اسلامی به عنوان نهاد قانون گذار و ناظر این است که در این خصوص کارگروهی تشکیل دهند، راهکارها را بررسی کنند تا مردم دچار مشکل نشوند، باید جلوی نوسانات قیمت و بی انصافی ها گرفته شود.^[15]

ضرورت تغییر نظام بانکداری

بانکداری ضرورتی در دنیای امروز است، بانک محل مبادلات مالی مردم است و بدون بانک، فعالیت های بزرگ اقتصادی انجام نخواهد شد.

البته بانکداری کنونی از غرب آمده و اسلامی نیست، لذا باید سیستم بانکداری اسلامی شود؛ لیکن در عمل هرچه می‌خواهیم بانکداری را اسلامی کنیم باز هم غربی است!^[16]

بانکداری امروز ما با مشکلات بسیاری روبروست، برخی خیال می کنند که مشکل بانکداری امروز ما فقط جریمه و دیرکرد است؛ ولی در اصل با مشکلات بسیاری روبروست.^[17]

متأسفانه الان مسأله خلاف شرع در بانک ها وجود دارد و عقود اسلامی در غالب بانک ها رعایت نمی شود و فاکتورهای صوری وجود دارد و این مهم به ما نیز منتقل می شود و خود کارمندان بانک می گویند با این وضعیت حقوق ما حلال است یا نه؟^[18]

و یا اینکه سود بانکی در کشورهای غربی بین 4 تا 6 درصد است؛ اما در بانکداری اسلامی تا 28 درصد از مردم سود می گیرند و اخیراً یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اعلام کرده که تا 35 درصد هم سود گرفته می شود؛ آن هم در قالب عقود شرعیه.

امروز بخش بسیاری از مطالبات بانک ها از سرمایه داران است و متأسفانه تسهیلات کلان در اختیار آنان قرار داده شده و طبعاً کارخانه های متوسط و ضعیف تر از دریافت تسهیلات جا مانده اند. حال آنکه باید نظام بانکداری در اختیار توده مردم بوده و کار و اشتغال ایجاد نماید. اگر سرمایه در اختیار افراد گردن کلفت قرار بگیرد، از میان آنان مفسدان اقتصادی و اختلاس گر بیرون خواهد آمد.

هم چنین یکی از درآمد ها بانک ها، حساب جاری مردم است که از این پول، به دیگران وام داده شده و سود 25 تا 30 درصدی گرفته می شود و درآمد آن در جیب بانک قرار می گیرد؛ در حالی که اصل پول برای مردم بوده است.^[19]

این چالش ها در حالی است که یکی از عوامل تورم، بانکداری ناسالم است، اگر بانکداری سالم شود، تورم به مقدار زیادی افت کرده و پایین خواهد آمد.[20]

لذا باید کسانی باشند که جلوی این مساله را بگیرند و از همه اولی مجلس است، وضعیت بانک ها باید اصلاح و اسلامی شود، ربا خواری به نام اسلام زیبنده نظام اسلامی نیست… اصل بانکداری اسلامی باید مورد توجه قرار گیرد چراکه عملاً اسلامی نیست و مجلس باید به این مسأله توجه کنند.^[21]

طرح اصلاح قانون مهریه

گفتنی است مجلس شورای اسلامی در قبال همه اقشار مردم و نهادها به ویژه در قبال موضوعاتی همچون امور فرهنگی مسؤولیت دارد و در وضع قوانین باید به همه ابعاد و جنبه های مادی و معنوی اهتمام داشته باشد.^[22]

دین مبین اسلام همواره از مردم می‌خواهد تا به اصول و عقاید اسلامی پایبند بوده و در تمامی مراحل زندگی آن را به کار گیرند که یکی از این مراحل تعیین مهریه برای زنان است و باید این موضوع در چارچوب اسلام تعیین شود.[23]

یک سلسله مسائلی وجود دارد که از نظر عمومی به نسل جوان فشار می آورد ... در موضوع مهریه بسیاری از جوانان به خاطر آن به زندان افکنده می شوند، در حالی که اصل فقهی اعسار است نه ایسار، و برای اثبات ایسار و توانمندی مالی باید دلیل بیاورند. ما خدمت مقام معظم رهبری هم عرض کردیم که ایشان گفتند: «اینها باید آزاد شوند».[24]

عرض ما این است که اکثریت قریب به اتفاق این افراد بی‌گناه هستند و نباید در زندان جمهوری اسلامی این همه زندانی باشند.

برای آزادی این افراد راه‌ های شرعی خوبی هست و اکثریت آنان آزاد می‌شوند، زیرا گناهی ندارند؛ از طرفی زندان عوارض زیادی دارد و شخص را به وجودی عاطل و باطل تبدیل می ‌کند و زن و بچه او به خطر می ‌افتند؛ شاید برخی ازدواج هم نمی‌کنند که به خاطر همین مهریه باشد.

این مسأله برای آبروی کشور در ذهن و افکار ملت ‌های دیگر هم مطلوب و خوب نیست، برخی قوانین دست‌ و پا گیر وجود دارد که مجلس باید این قوانین را اصلاح کنند زیرا همانطور که عرض کردیم اصل بر اعسار است.^[25]

ضرورت تحول در نظام آموزشی

انجام کار‌های اساسی در مسألۀ تربیت و ارتقای کتاب‌ های آموزشی در مقاطع مختلف آموزشی غیر قابل انکار است، این کار باید از کتب مقاطع ابتدایی و متوسطه شروع‌شده و تا دانشگاه ادامه یابد تا شاهد تحول در آموزش دختران و [پسران] این آب‌ و خاک باشیم.

متأسفانه عده ‌ای مخالف این امر هستند، البته نباید در این زمینه تندروی هم باشد چراکه بی‌تفاوتی و هم تندروی آسیب‌زاست.

شکی نیست که آموزش باید بر اساس آموزه‌ های دینی باشد، اگر مدارس با متون اسلامی پرورش یابند تحولات خوبی اتفاق می ‌افتد.

امید است در مجلس فعلی که به موضوعات دینی و مذهبی اهمیت داده می‌ شود، کمر همت را برای اعتلای فرهنگی ببندند و از کارهای فردی پرهیز شود.[26]

تدوین قانون جامع امر به معروف و نهی از منکر

همه مردم مسؤول امر به معروف و نهی از منکر هستند، لکن مجلس مسؤولیت مضاعف و بیشتری دارد، باید در مقابل منکرات ایستاد چراکه اگر تبدیل به عرف شود و بدحجابی رواج یابد نمی شود برای آن کاری کرد.

مجلس باید در این موضوع دل بسوزاند، از جار و جنجال و هو کردن نترسد؛ چراکه متاسفانه برخی ها با جنجال و هو کردن می خواهند جلوی امر به معروف و نهی از منکر را بگیرند.

البته هیچ کس نمی گوید برخورد فیزیکی صورت گیرد، با این وجود متاسفانه برخی مغالطه کرده و به گونه ای وانمود می کنند که قرار است از طریق برخورد فیزیکی این مشکلات حل شود.

اصلاح وضعیت حجاب باید از ادارت و ارگان های دولتی شروع شود، باید با بخشنامه از طریق ادارات، ارگان ها مدارس و دبیرستان ها این مساله رواج یابد و جلوی بدحجابی گرفته شود؛ طرح آمرین به معروف نیز می تواند در این راستا راهگشا باشد.^[27]

مجلسیان ساده زیستی را از خودشان شروع کنند

مجلسی ها باید ساده زیستی را از خودشان شروع کنند؛ زمانی زمزمه هایی راجع به حقوق بود که اثر خوبی در بین مردم نداشت و خوب شد که جلوی آن گرفته شد و مجلسیان باید عملا ساده زیستی را نشان دهند.

یکی از طرق مبارزه با گرانی، ساده زیستی است، اگر ساده زندگی کنیم جلوی 50 درصد گرانی ها را می شود گرفت، اما تجمل گرایی گرانی ها را به دنبال دارد.^[28]

سخن آخر: (مردم با توجه به هماهنگی سران قوا منتظر رفع مشکلاتشان هستند)

الان با توجه به همدلی قوا، مردم منتظر تغییر و لمس نتایج آن هستند و باید مسؤولان در قوای سه گانه از این فرصت به بهترین فرصت شکل ممکن بهره بگیرند و مشکلات را مرتفع کنند.

اینجانب ضمن دعا برای توفیق روز افزون مجلس در حل مشکلات و خدمت به مردم، آنان را به اطلاع رسانی اقدامات و فعالیت های صورت گرفته توصیه می کنم.^[29]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir

منبع: بیانات معظم له