در بدو امر باید به این نکته توجه نمود که اگر حرکت عظیمی در جامعه ای توسط فردی رهبری شد و آن حرکت به سرعت به اهداف و مقصد نهایی خود رسید، باید دانست که رهبر چنین حرکتی، فرد معمولی نبوده است. به اصطلاح باید از اثر به مؤثر پی برد. لذا هر اندیشمندی که با حادثۀ عظیمی چون انقلاب اسلامی ایران مواجه می شود؛ انقلابی که طرفداران آن نه وسایل تبلیغاتی در اختیار داشتند، نه سلاح و نه ابزارهای سیاسی، ولی با این حال به سرعت به نتیجۀ نهایی رسیدند و توانستند در مدت کوتاهی قانون اساسی بنویسند و در نهایت یک حکومت تمام عیار مردمی دینی تشکیل بدهند، به عظمت رهبر و آگاهی فوق العاده و فراتر از حد یک انسان معمولی ایشان رهنمون می شود، و همین امر هر تحلیل گری را به تأمل وا می دارد تا مبانی راه و مکتب امام خمینی(ره) را مورد بررسی قرار دهد.[1]
مقابله با سیاست اسلام زدایی رژیم پهلوی و احیای اسلام ناب محمدی (صلی الله علیه و آله)؛ مهمترین شاخصۀ مکتب امام خمینی (رحمت الله علیه)
تاريخ اسلام در همه فصول خود به اين حقيقت گواهى مى دهد[2] كه دشمنان از هيچ كارى كه فكر مىكردند به شكست اسلام نبوی بينجامد خوددارى نكردند؛ ولى خدا مىخواست اين نور الهى خاموش نشود و روزبهروز درخشش بيشترى پيدا كند، لذا نقشه هاى آنها را نقش برآب كرد و آتش هايى را كه افروخته بودند، با باران لطف و عنايتش خاموش ساخت[3].
در این میان باید به تاریخ معاصر و رویکردهای اسلام ستیزانه رضا خان در اجرای سیاست گام به گام برای نابودی اسلام و گمراه کردن انسان ها اشاره کرد؛ از آنجا که قدرت های استکباری، اسلام و تشیع را مزاحم خود در جهت های گوناگون می دانستند. لذا رضاخان به وسیله غربی ها بر سر کار آمد و بنا شد سیاست غربی ها را در کشور جا بیندازد.[4]
یکی از کارهایی که به رضا خان دستور دادند که عمل شود کشف حجاب بود، این فرد عده زیادی را به قتل رساند و کشف حجاب را عملی کرد، لذا یک گام برای تغییر فرهنگ اسلامی کشف حجاب بود، اقدام دیگر در این مسیرشیطانی تغییر لباس بود؛ قبل از این لباس ملی داشتیم اما رضا خان لباس های دیگری را تحمیل کرد.[5]
هم چنین از دیگر بحث ها تغییر حروف ملی به حروف لاتین بود، افراد وسوسه کردند که اگر حروف لاتین باشد با تمام کتاب های دنیا می توان آشنا شد اما ملت مقاومت کرد و حاضر نشد الفبا را تغییر دهند، در ترکیه الفبا را لاتین کردند که رابطه آن ها با تمام فرهنگ اسلامی قطع شد.[6]
در ایران هم همین هدف را دنبال می کردند اما با مقاومت مردم رو به رو شده و نا موفق بودند، توطئۀ دیگر در نابودی اسلام، تغییر تاریخ بود که به دست پسر رضا خان انجام شد؛ گفتند که ایران فرهنگی 2500 ساله داشته و دلیلی ندارند که مردم به دنبال تاریخ 1400 ساله اسلام باشند.[7]
تاریخ اسلامی را به تاریخ به اصطلاح شاهنشاهی تغییر دادند، حال اگر امام راحل قیام نکرده بود این سیاست گام به گام همچنان ادامه پیدا می کرد تا مردم به صورت کلی وابسته کرده و از اسلام دور کنند.[8]
ارتقای فقه حکومتی در سایۀ نفی بنیان های سیاسی سکولاریسم
اگر چه دنیای امروز از سکولاریسم و مادی گرایی خسته و به سوی ادیان گرایش یافته[9]، لیکن بعضى از افراد به تحريف واژه «سياست» پرداخته اند تا بتوانند در باب نفى دين از سياست حرفى براى گفتن داشته باشند،[10] لذا این شائبه را مطرح می کنند که فقه، مشتمل بر اصول و گزاره هايى مقدّس است، در حالى كه سياست با خدعه و نيرنگ همراه است و بديهى است كه حكومت و سياست با قداست اسلام و روحانيّت منافات دارد.[11]
متأسفانه شاهدیم برخی نهادها از دولت اسلامی پول می گیرند، سکولاریسم را تبلیغ می کنند. در گوشه و کنار گاهی چنین اتفاقاتی می افتاد که ساده هم نیست.[12] ممکن است حتی در میان اساتید حوزه هم نفوذ کنند.[13]
حال آنکه امام خمينى قدس سرّه مى فرمود: «اگر كسى دين را از سياست جدا بداند، خدا، رسول و ائمّه معصومين عليهم السلام را تكذيب كرده است»[14] و «اسلام دينى است كه با سياست آميخته است».[15]،[16]
اینگونه بود که در مکتب امام خمينى قدس سرّه «سياست و راه بردن جامعه، با موازين عقل و عدل و انصاف و صدها از اين قبيل چيزهايى است كه با مرور زمان در طول تاريخ بشر و زندگى اجتماعى كهنه نمى شود».[17] چنان كه مى توان گفت:«حكومت در منظر مجتهد واقعى، فلسفه عملى تمامى فقه در تمامى زواياى زندگى بشريت است.[18]
بلکه حكومت، نشان دهنده جنبه علمى فقه در برخورد با تمامى معضلات اجتماعى و سياسى و نظامى و فرهنگى است. فقه، تئورى واقعى و كامل اداره انسان از گهواره تا گور است. هدف اساسى اين است كه ما چگونه مى خواهيم اصول محكم فقه را در عمل فرد و جامعه پياده كنيم و بتوانيم براى معضلات جواب داشته باشيم؛ همه ترس استكبار از اين مسأله است كه فقه و اجتهاد، زمينه علمى و عملى پيدا كند و قدرت برخورد در مسلمانان به وجود آورد، و آنها را در فشار شديد قرار دهد».[19]
امنیت امروز، حاصل آینده نگری و خردورزی امام خمینی(رحمت الله علیه)
از جمله ویژگی های بارز امام(رحمت الله علیه)، آینده نگری بسیار قوی ایشان بود. ایشان جلوتر از زمان حرکت می کردند و به همین دلیل دشمنان انقلاب نتوانستند کاری از پیش ببرند؛ زیرا امام همیشه چند گام جلوتر حرکت می کردند و دشمن را پشت سر گذاشته و نمی گذاشتند دشمنان اسلام ضربه بزند. بر اساس همین ویژگی، همیشه دشمن را غافل گیر می کردند.[20]
در این تبیین این مسأله می توان به برخی نمونه ها تمسک نمود؛ امام خمینی(رحمت الله علیه) در بحبوحۀ انقلاب، در مورد حوزه های علمیه، راجع به پنجاه سال بعد می اندیشیدند که ممکن است اوضاع به شکل فعلی نماند، و یک روز دشمن بیاید و به حوزۀ قم که حوزۀ مرکزی است، ضربه بزند، که در این صورت اگر حوزه های شهرستان ها متصل به حوزۀ قم باشند، متلاشی خواهند شد. از این رو می فرمودند بگذارید حوزه های شهرستان ها در عین این که در هدف با حوزۀ قم هماهنگ هستند، استقلال خودشان را داشته باشند.[21]
اینگونه است که امام(رحمت الله علیه) در طوفانی ترین شرایط دوران انقلاب، آرامش را کاملاً حفظ می کردند. رهبر اگر نتواند در طوفان ها آرامش را حفظ کند، نمی تواند رهبری کند؛ چون اصلاً راه چاره از دستش به در می رود و نمی تواند تصمیم گیری درست بکند. لذا در آستانۀ پیروزی انقلاب وقتی دولت بختیار با اعلام حکومت نظامی در صدد برآمد تا مقاومت و مبارزۀ مردمی را درهم بشکند لیکن امام(رحمت الله علیه) با تسلط کاملی که در آن شرایط حساس بر خویش داشتند، از سر اندیشه آن دستور تاریخی مبنی بر نقض مقررات حکومت نظامی را صادر کردند. بی شک اگر امام در آن لحظه چنین تصمیمی نمی گرفتند، دشمن بر اوضاع تسلط می یافت و در این صورت کشته ها می دادیم و دیگر نمی توانستیم با او مقابله کنیم. لذا امام بر اثر دور اندیشی و خردورزی توأم با آرامش فکری در حساس ترین لحظات، آن ضربۀ کاری را به رژیم منحوس پهلوی وارد آوردند.[22]
پیشرفت و اقتدار ایران اسلامی مرهون پیروی از مکتب امام خمینی(رحمت الله علیه)
بدون شک علم و آگاهی کافی، برنامه ریزی دقیق، فراهم ساختن ابزار لازم، مدیریت قوی، پرهیز از کارهای تکراری، تلاش در مسیر نوآوری، همت بالا، شجاعت، اراده قوی و توجه به ارزش‌های انسانی و اسلامی و سرانجام توکل بر خدا در سایه ایمان و تقوا تاثیر فوق العاده‌ای در پیشرفت دارد.[23]
با این تفاسیر باید گفت پیشرفت ها و دستاوردهای علمی و فناوری جمهوری اسلامی ایران در شرایط تحریم همه جانبه آمریکا و استکبار جهانی ، تحسین برانگیز است.[24]
بسیار خرسند هستیم که مساله تحریم ها علیه ایران تبدیل به فرصت های بسیار خوبی شد و ما توانسته ایم در مسائل علمی با همت نخبگان خود پیشرفت های بسیار بکنیم به گونه ای که دشمنان ما تعجب کردند.[25]
خوشبختانه ما در منطقه از نظر علمی حرف اول را می زنیم و در دنیا نیز جزو کشورهای برجسته هستیم، [26]امروز ایران اسلامی در دنیا ثابت کرده که بدون تکبه به شرق و غرب می توان مستقل و سربلند بود و در برابر قدرت های زورگوی جهان ایستاد. همه شیعیان و محرومان جهان چشم امیدشان به این نظام دوخته شده است لیکن نباید فراموش نمود که تحقق این دستاوردها به برکت و وجود امام راحل بود که نصیب این کشور شد و باید قدردان آن بود و برای حفظ و بقایش تلاش کرد.[27]
سخن آخر
خداوند روح پرفتوح ایشان را غریق رحمت گرداند، امیدوارم که نسل حاضر حق شناس آن رهبر فرزانه باشند و مسائل سیاسی روز سبب نشود که واقعیت های مربوط به راه و مکتب امام(رحمت الله علیه) به دست فراموشی سپرده شود و در نتیجه به مخدوش شدن اصول بینجامد.[28]
برای برون رفت از این چالش ، همکاری عمومی بسیار ضروری است لذا همگان باید دست در دست هم بگذارند و به دور از جناح بندی ها به شناخت واقعیات اصول و مبانی مکتب امام (رحمت الله علیه) بپردازند و نتایج آن را در اختیار همه، به ویژه نسل جوان قرار دهند.[29]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
[1]بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ؛ ج 13؛ص397.
[2] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج7 ؛ ص602.
[3] همان؛ ص 603.
[4] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛برنامۀ چشمه معرفت؛ شبکه سوم سیما؛1396/03/13.
[5] همان.
[6] همان.
[7] همان.
[8] همان.
[9] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار شورای گفتگوی ادیان واتیکان؛1389/08/20.
[10] دائرة المعارف فقه مقارن، ج1، ص: 552.
[11] همان ؛ ص551.
[12] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار جمعی از اساتید حوزه علمیه قم؛1383/12/02.
[13] همان.
[14] صحيفه نور، ج 20، ص 29- 28.
[15] همان ، ج 9، ص 136.
[16] دائرة المعارف فقه مقارن ؛ ج1 ؛ ص551.
[17] وصيت نامه امام خمينى(ره)، بند( ب).
[18] دائرة المعارف فقه مقارن ؛ ج1 ؛ ص552.
[19] صحيفه امام( نور)، ج 21، ص 289.
[20] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ؛ ج 13؛ص397.
[21] همان.
[22] همان؛ص399.
[23] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛همایش ملی «پیشرفت از منظر قرآن و حدیث»؛1393/12/21.
[24] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رییس و اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی؛1392/03/05.
[25] همان.
[26] همان.
[27] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مسوولان و مدیران موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)؛1389/03/08.
[28] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ؛ ج 13؛ص400.
[29] همان.
