اربعين حسينى، رستاخيز عظيمى است كه در دنيا شبيه و مانند ندارد، بيست و پنج ميليون نفر يا بيشتر براى بزرگداشت شهيدانى كه چهارده قرن پيش براى مبارزه با ظلم و ستم و حفظ عزت و شرف برخاسته اند پياده از راه هاى دور و نزديك به سوى مرقد آنها حركت کردند، حتى افراد ناتوان و معلول نيز با آنها همراهى کرده و بزرگ ترين نمايش فداكارى و قدرت در راه عزت و آزادگى و شرف[1] و بزرگ ترین تجمع بشری در یک مکان در طول تاریخ را رقم زده اند.[2]
ما اکنون شاهدیم اربعین باشکوه تر از همیشه، امسال برگزار شده،[3] و در جهان، شوری خاص و گسترشی خوب پیدا کرده است.[4] که نشان می دهد شعاع اربعین از جهان شیعه بیرون افتاده و اهل سنت نیز می آیند و حتی شعاع این همایش عظیم از محوطه اسلام نیز بیرون افتاده و بسیاری از غیرمسلمانان و مسیحیان اربعین حسینی در کربلا هستند،[5] چرا که امام حسین(علیه السلام) متعلق به همه دنیاست.[6]
اینگونه است که اجتماع عظیم اربعین حسینی با حضور با شکوه همۀ گروه ها و اقشار، از همۀ ادیان توحیدی،[7] به گنجی تبدیل شده كه هرساله مقداري از آن كشف مي شود،[8] از جمله اینکه اربعین به یک مسئله مهم اجتماعی و حتی جهانی تبدیل شده و آثار و دستاورد های بسیاری دارد و یک سرمایه بزرگی است که با خون دل به دست ما رسیده است، و باید از آن بهره برداری لازم صورت گیرد.[9]
حرکت خودجوش و مردمی علیه قدرت های استکباری
بی شک مسأله اجراى عدالت و ظلم ستيزى منحصر به جهان اسلام نيست، و تعليماتى را كه امام حسين(ع) در كربلا به نسل بشر داد، مى تواند راهگشاى تمام امت ها گردد.[10]
در كلام معروفى از گاندى، رهبر استقلال هندوستان، مى خوانيم: من زندگى امام حسين(ع) آن شهيد بزرگ اسلام را به دقت خوانده ام و توجه كافى به صفحات كربلا نموده ام و بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد يك كشور پيروز گردد، بايستى از سرمشق امام حسين(ع) پيروى كند.[11]
در این میان، مراسم اربعین، مراسمی خاص است.[12] چرا که کسی برای این تجمع تبلیغ نکرده بلکه به صورت خودجوش[13]و مردمی در مناسبت اربعین با پای خود به میدان می آیند و جمع می شوند.[14]
این دستاورد بزرگ، نشان می دهد مراسم اربعین حسینی، موضوعی است که هر چه از آن می گذرد بیشتر مورد توجه قرار می گیرد و کهنه نمی شود و از یادها نمی رود. چرا که به وسیله این نهضت، آحاد مردم جهان می توان برابر دشمنان ایستادگی کرده و عظمت و بزرگی آزادی خواهان و ظلم ستیزان سراسر جهان را محقق نمایند.[15]
بی تردید در چند سال گذشته، اگر حرکت عظیم مردمی که امروز در کربلای معلی در حال شکل گیری است را برایمان می گفتند برای ما نیز قابل تصور نبود همان طور که برای آینده نیز بی خبر و بی اطلاع هستیم که در مسیر نجف تا کربلا و عاشقان زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین چه روالی در پیش خواهد گرفت، چراکه همه این مسائل به خاطر عظمت امام حسین(ع) و عظمت الهی است و کارهای الهی در تصورات ما نمی گنجد.[16]
حققیت آن است که تجمع عظیم 25 میلیونی و بی نظیر، عظمت مکتب اهل بیت(علیهم السلام) را نشان می دهد، چه دشمنان بخواهند و چه نخواهند این مکتب پخش شده است و جاذبه برای اسلام و مکتب اهل بیت(ع) ایجاد شده است، در نتیجه این برنامه عظیم، خون تازه ای در رگ های مردم جهان جاری کرده و پاسخی دندان شکن به فعالیت های دولت های استکباری است.[17]
بی جهت نیست که امروزه اسم اربعین موجبات ناراحتی دشمنان اسلام را فراهم کرده[18] و وحشتى در دل دشمنان دين از برپايى اين مراسم افتاده است تا جايى كه گاه با وارد كردن اتهامات ناروا بر شيعيان از طريق وابستگان داخلى خويش و گاه با برانگيختن ديكتاتورهاى دست نشانده خويش در برخی کشورهای عربی، براى ريشه كن كردن راهپیمایی عظیم اربعین حسینی تلاش كرده و مى كنند.[19]
حال آنکه پیاده روی اربعین حسینی، هر ساله باشکوه تر از سال قبل برگزار می شود و دشمنان نیز توان جلوگیری از آن را ندارند چرا که مردم عاشق امام حسین(ع) هستند.[20]
اربعین؛ مغناطیس پرجاذبه بیداری
شهادت امام حسين(ع) و ياران پاكبازش، به رشد و بالندگى امت اسلامى و بيدارى مسلمانان و غیر مسلمانان انجاميد.[21] از این رهگذر، خوشبختانه تشیع، سرمایه ارزشمندی همچون اربعین دارد. روی این سرمایه عظیم، می توان تکیه کرد و ظرفیت آن را برای بیداری اسلامی و انسانی و اتحاد و همگرایی جهانی بسیج نمود.[22]
به اعتراف دوست و دشمن، پاسداشت قیام امام حسين(ع) عامل فوق العاده نيرومندى براى بيدارى مردم است،[23]«ماربين آلمانى» مى نويسد: «هيچ چيز مانند عزادارى حسينى نتوانست بيدارى سياسى در مسلمانان ايجاد كند».[24]
لذا زنده نگه داشتن خاطره عاشورا، به مثابۀ بيدارى عمومی مردم و ايجاد روح مقاومت و شجاعت در آنان است؛ آنجا كه نتوان با شمشير و نيزه به جنگ با دشمنان برخاست، مى توان با قطره هاى اشك و پیاده روی در اربعین امام حسین(ع)، سيلى بنيان كن به راه انداخت و بساط ظالم را برچيد.[25]
و این [مغناطیس پرجاذبه بیداری] برآمده از شور و شعور حسینی در همایش عظیم اربعین حسینی است که عواطف را بر مى انگيزد، آتش نفرت از ستمگران را بر مى افروزد و سينه ها را مالامال از عشق به فداكارى مى كند و در نهايت به شورش و قيام مى انجامد.[26]
اربعین؛ نماد وحدت جهانی
هر ملتى براى بقا و موفقيت خويش محتاج به عامل وحدت و اجتماع است. بدون شك بهترين عامل وحدت و انسجام جهانی كه با كم ترين زحمت و كم ترين هزينه مى تواند توده هاى ميليونى را حول يك محور جمع كند، همين مراسم عزادارى حسينى است. به يقين اگر ملتى از چنين قدرتى برخوردار باشد كه بتواند در كوتاه ترين فرصت و با كم ترين تبليغات، نيروهاى متفرق خويش را گردآورى كرده و سازماندهى كند، مى تواند هر مانعى را از سر راه پيشرفت خود بردارد.[27]
در این میان زیارت اربعین چند فایده مهم دارد که از جمله آن ایجاد اتحاد میان صفوف شیعیان، مسلمین و پیروان سایر ادیان الهی است که در این آیین باعظمت شرکت می کنند.[28]
راز تأكيد ائمه اطهار(عليهم السلام) نیز در اهمیت زیارت اربعین، «محوریابی» براى وحدت مردم است. به گونه اى كه امروزه در اربعین حسینی، ميليون ها انسان با اختلاف طبقات و نژاد و مذهب در هر كوى و برزن به عزادارى آن حضرت بپاخاسته و گرد بيرق حسينى اجتماع مى كنند.[29]
در واقع ائمه اطهار(عليهم السلام) با ترغيب مردم به زیارت امام حسین(ع) به ویژه در ایام اربعین حسینی، از پراكندگى نيروها جلوگيرى به عمل آوردند و توده هاى متفرق را بسيج كردند و با ايجاد وحدت و يكپارچگى در ميان آنها قدرت عظيمى را به وجود آوردند.[30]
محبت و هویت در آیینه نمایش جهانی اربعین
اسلام مجموعه اى از محبت و عاطفه است، بلكه اساس اسلام بر محبت بنا نهاده شده است؛[31] لذا سيره عملى، و رفتار و معاشرت هاى اجتماعى بزرگان دينى و رهبران و پيشوايان اسلامى، مملو از رحمت و عطوفت و محبت با پيروان خويش، بلكه با دشمنان اسلام است! [32] و اینچنین ائمه(عليهم السلام) و پيامبر(صلى الله عليه و آله) حتی دشمن را با محبت خود شرمنده مى كردند.[33]
بی تردید زنده نگهداشتن ياد و نام شهيدان كربلا، به عنوان كامل ترين الگوهاى محبت، فداكارى و ايثار در راه نجات امت، به خصوص احياى نام و ياد سالار شهيدان اباعبدالله الحسين(ع) ، الهام بخش بوده و به زندگى انسان ها جهت مى دهد و روح محبت و ايثار را زنده كرده و آدمى را در برابر مشكلات و حوادث سخت، مقاوم و استوار مى سازد. ذكر اين صالحان و طرح فضايل اخلاقى و روح حماسى شان به ویژه در ایام اربعین امام حسین(ع) باعث مى شود كه هر قوم و ملتى از آنها الگو گرفته و به آنان تأسى و اقتدا كنند.[34]
لذا باید اعتراف نمود مراسم با شکوه اربعین حسینی نه تنها از نظر عدد شرکت کنندگان در دنیا نظیر ندارد، بلکه از نظر مسائل عاطفی فوق العاده گسترده و ایثارها و فداکاری ها بی نظیر است.[35]
از این رهگذر، خیل عظیم زائران امام حسین علیه السلام، از خدا می خواهند مانند یاران امام حسین(ع) صادقانه در میدان حاضر شوند، و در مسیر اهداف امام حسین(ع) و یاران ایشان قرار گیرند، و از آنجا که آنها همه چیز را در راه خدا و حفظ عزت اسلامی فدا کردند لبیک گویان امام حسین(ع) در اجتماع بزرگ اربعین حسینی، از این مهم تأسی می جویند.[36]
سخن آخر: (اربعین موجب عزت اسلام و تشیع)
در خاتمه باید هشدار داد تبلیغات و فعالیت های ضد اسلامی در قالب شبکه ها و ماهواره ها، رسانه ه و فضاهای مجازی بسیار زیاد است. دشمنان شبانه روز با هزاران رسانه و سایت ضداسلام تبلیغ می کنند،[37]حال آنکه اسلام ظرفیت دارد با تبلیغ معارفش در هر زمانی زنده باشد.[38]
در این میان اربعين گوهر گران بها و گنجينه بسيار پرارزش،[39] تبلیغات پرشور، پرفایده و ریشه دار برای عالم اسلام و تشیع است به طوری که آنهایی که بیرون نشسته اند این واقعه عظیم را برای اسلام می دانند و کسانی که در متن کار هستند این حرکت عظیم را برای شیعه قلمداد می کنند لیکن هر دوی برداشت ها برای عزت و عظمت اسلام می باشد.[40] چرا که اربعین، شیعه و اسلام را زنده می کند[41] و سبب عظمت اسلام و مكتب اهل بيت(علیهم السلام) است[42] و علاوه بر ابعاد دینی، دارای فواید سیاسی بسیاری برای جهان اسلام است.[43]
اربعین حسینی موضوعی است که در همه دنیا بی نظیر است، اربعین را خداوند نصیب شیعیان کرده تا به این وسیله عظمت تشیع را به جهانیان نشان دهد،[44] حال آنکه هیچ امت و مذهبی در دنیا دارای چنین مراسم باشکوهی نیست.[45]
مطلعیم دولت وهابی سعودی از برنامه اربعین، بسیار عصبانی و ناراحت هستند لذا مفتی های وهابی عربستان به نوعی به سیم آخر زده و کسانی که در این مراسم ها شرکت می کنند را تکفیر می کنند ولی به گفته آن ها اعتنا نمی کنند.[46]
دشمنان، معاندان و بدخواهان بدانند هر چه تلاش کنند نمی توانند جلوی اربعین را بگیرند،[47] چرا که این راهپیمایی ها و مراسم با عظمت، موجب عزت اسلام به خصوص مکتب تشیع شده است.[48]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
منابع:
1. بیانات معظم له
2. عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها
فهرست عناوین:
[1] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، 2/9/1394.
[2] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، درس خارج فقه، مسجد اعظم قم، 11/8/1396.
[3] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار برنامه ریزان موکب حضرت معصومه(س) ، 17/8/1395.
[4] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام)، 28/6/1398.
[5] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، درس خارج فقه، مسجد اعظم قم، 27/8/1395.
[6] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار برنامه ریزان موکب حضرت معصومه(س) ، 17/8/1395.
[7] همان.
[8] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در ديدار رييس و اعضاي هيأت امناي موكب حضرت معصومه(س) در اربعين، 24/8/1394.
[9] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور و دبیر ستاد اربعین، 15/8/1397.
[10] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص89.
[11] به نقل از: درسى كه حسين به انسان ها آموخت، ص 289؛ (عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص89).
[12] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مسئولان کمیته فرهنگی اربعین حسینی، 3/8/1395.
[13] همان.
[14] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام)، 28/6/1398.
[15] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار اعضای ستاد اربعین، 23/8/1394.
[16] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار برنامه ریزان موکب حضرت معصومه(س) ، 17/8/1395.
[17] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مسئولان کمیته فرهنگی اربعین حسینی، 3/8/1395.
[18] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار فرمانده و نماینده ولی فقیه سپاه علی ابن ابی طالب(ع)، 7/9/1394.
[19] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص74.
[20] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مسئولان کمیته فرهنگی اربعین حسینی، 3/8/1395.
[21] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص658.
[22] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام)، 28/6/1398.
[23] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص70.
[24] به نقل از سياسة الحسينية، ص 44؛ (عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص73).
[25] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص650.
[26] همان.
[27] همان، ص72.
[28] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در «همایش آموزشی مبلغان اعزامی به اربعین»، مدرسه علمیه امام کاظم(ع)، 26/7/1397.
[29] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص72.
[30] همان، ص73.
[31] از تو سوال مى كنند(مجموعه سوالات قرآنى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله)، ص122.
[32] آيين رحمت، ص45.
[33] مشكات هدايت، ص187.
[34] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص49.
[35] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، 22/8/1395.
[36] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، درس خارج فقه، مسجد اعظم قم، 27/8/1395.
[37] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، درس خارج فقه، مسجد اعظم قم، 19/9/1393.
[38] همان.
[39] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،2/9/1394.
[40] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار برنامه ریزان موکب حضرت معصومه(س) ، 17/8/1395.
[41] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در «همایش آموزشی مبلغان اعزامی به اربعین»، مدرسه علمیه امام کاظم(ع)، 26/7/1397.
[42] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،2/9/1394.
[43] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در «همایش آموزشی مبلغان اعزامی به اربعین»، مدرسه علمیه امام کاظم(ع)، 26/7/1397.
[44] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار اعضای ستاد اربعین، 23/8/1394.
[45] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار برنامه ریزان موکب حضرت معصومه(س) ، 17/8/1395.
[46] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دست اندرکاران کمیته فرهنگی ستاد اربعین، 16/7/1397.
[47] همان.
[48] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار فرمانده و نماینده ولی فقیه سپاه علی ابن ابی طالب(ع)، 7/9/1394.
