شكّى نيست كه زيارت امام حسين عليه السلام در هر وقت و زمان، خصوصاً اوقات شريفه و بالاخصّ ايّامى كه با آن حضرت نسبتى داشته باشد هم چون [ایام اربعین] فضيلت دارد.[1]
از سوی دیگر زیارت امام حسین علیه السلام، آثار فوق العاده سازنده اى در تربيت نفوس زيارت كنندگان، و ارتقاى روح آنان، و پرورش والاترين ارزش هاى معنوى و اخلاقى دارد.[2]
ما به تجربه دريافته ايم، ميليون ها نفرى كه هر سال به زيارت آن حضرت مى روند، با روحيّه اى بهتر، و صفا و نورانيّت بيشتر و قلبى پاك تر، از كنار قبور آنان بازمى گردند، و آثار اين امر در آنان مدّت ها نمايان است.[3]
لذا در تمام طول تاريخ نیز علماى بزرگ اسلام و تمام قشر هاى مردم، به اين كار اهميّت مى دادند، و كتاب ها پر است از شرح حالات كسانى كه به زيارت آن حضرت مى رفتند.[4]
در این میان، ائمّه اطهار عليهم السلام، گذشته از آن كه خودشان به زيارت قبر امام حسين عليه السلام مى رفتند، با بيان پاداش هاى عظيم براى زيارت آن حضرت، شيعيان را براى رفتن به كربلا تشويق و بسيج مى كردند و خاطره آن شهيدان پرافتخار را زنده نگه داشته، ضربات سنگينى را برپيكر كفر و عناد و دشمنان اهل بيت عليهم السلام وارد مى كردند.[5]
از آن جا كه روايات مربوط به فضايل زيارت امام حسين (صلوات اللَّه عليه) بسيار زياد است، لذا مناسب ديديم كه تنها فهرستى را از اعظم فضايلى كه در روايات آمده است بيان كنيم.[6]
حقی که زائر کربلا بر نبی اکرم(ص) دارد
در روايت جابر كه در آن، رسول گرامى خدا صلى الله عليه و آله از شهادت اهل بيتش خبر مى دهد، وقتى فرزندش حسين عليه السلام از زائرين قبور آنها مى پرسد، رسول مكرّم صلى الله عليه و آله در جواب مى فرمايد: «يا بُنَيَّ، اولئِكَ طَوائِفُ مِنْ أُمَّتى ، يَزُورُونَكُمْ، فَيَلْتَمِسُونَ بِذلِكَ الْبَرَكَةَ، وَحَقيقٌ عَلَيَّ أَنْ آتيهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ، حَتَّى أُخَلِّصَهُمْ مِنْ أَهْوالِ السَّاعَةِ مِنْ ذُنُوبِهِمْ، وَيُسْكِنَهُمُ اللّهُ الْجَنَّةَ؛[7] آنان طوايفى از امّت من هستند كه شما را زيارت مى كنند و از آن، بركت مى جويند، و شايسته است بر من كه در روز قيامت به سراغشان بروم تا از مشكلات آن روز و از گناهانشان رهايشان سازم و خداوند آنان را در بهشت جاى دهد».[8]
حسرت زیارت امام حسین (ع) در روز قیامت
از امام صادق عليه السلام چنين نقل شده است: «ما مِنْ احَدٍ يَوْمَ الْقِيامَةِ إِلَّا وَ هُوَ يَتَمَنَّى أَنَّهُ زارَ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلىٍّ عليهما السلام لِما يَرى لَما يُصْنَعُ بِزُوَّارِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِىٍّ عليهما السلام مِنْ كَرامَتِهِمْ عَلَى اللَّهِ ؛ هر كسى در روز قيامت، آرزو مى كند كه از زائران قبر امام حسين عليه السلام باشد، از فزونى آنچه از كرامت آنان (زائران قبر آن حضرت) نزد خداوند مشاهده مى كند».[9]
کرامت خدا در حق زوار امام حسین(ع)
و نيز از امام صادق عليه السلام روايت شده است: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ عَلى مَوائِدِ نُورٍ يَوْمَ الْقِيامَةِ، فَلْيَكُنْ مِنْ زُوَّارِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِىٍّ عليهما السلام ؛ هر كس دوست دارد روز قيامت در كنار سفره هاى نور الهى بنشيند، بايد از زائران امام حسين عليه السلام باشد».[10]
کثرت زیارت امام حسین علیه السلام
در برخى از روايات زيارت مكرّر آن حضرت توصيه شده است؛ از جمله امام ششم عليه السلام در روایتی مى فرمايد: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى اللَّهِ يَوْمَ الْقِيمَةِ، وَ تَهَوَّنَ عَلَيْهِ سَكْرَةُ الْمَوْتِ، وَ هَوْلُ الْمُطَّلَعِ، فَلْيَكْثُرْ زِيارَةَ قَبْرِ الْحُسَينِ عليه السلام؛ هر كس دوست دارد در قيامت نظر به رحمت هاى الهى كند و سختى جان كندن بر او آسان شود و هول و هراس قيامت از او برطرف گردد، مرقد امام حسين عليه السلام را بسيار زيارت كند».[11]
رقت قلب و اشک فراوان
در روايتى از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه به يكى از يارانش فرمود: «به من خبر رسيده كه گروهى در نيمه ماه شعبان از اطراف كوفه و غير آن، نزد قبر امام حسين عليه السلام مى آيند و نوحه گرى مى كنند؛ عدّه اى مصيبت مى خوانند و عدّه اى ديگر اشك مى ريزند و گروهى مرثيه مى خوانند؟» عرض كرد: آرى فدايت شوم من خودم شاهد بعضى از آنچه مى فرماييد بودم. آن حضرت فرمود: «سپاس خداوندى را كه در ميان مردم كسانى را قرار داد كه نزد ما مى آيند و ما را مدح مى كنند و براى ما مرثيه مى خوانند، و دشمن ما را از كسانى قرار داد كه بر آنها طعنه مى زنند و آنها را تهديد كرده، كار هايشان را زشت مى شمرند».[12]
در صدر همين روايت آمده: امام حسين عليه السلام كسى است كه آن كس كه به زيارتش مى رود برايش مى گريد و كسى كه توفيق زيارتش را نيابد بر او محزون مى شود، و كسى كه بر قبر پسرش در پايين پاى او، نظر مى افكند قلبش به ترحّم مى آيد، خصوصاً وقتى ملاحظه مى كند كه در بيابان، غريبانه و بدون دوست و خويشان و نزديكان افتاده، حقّش را غصب كردند و جمعى از مرتدّين و برگشتگان از دين، دست به دست هم دادند و او را شهيد كردند؛ حتّى او را دفن نكرده در بيابان رهايشان ساختند و از آب فراتى كه حتّى حيوانات از آن مى نوشند، منعش كردند و از اين طريق، حقّ رسول اللَّه صلى الله عليه و آله و وصيّتى را كه آن حضرت در حقّ او و اهل بيتش كرده بود، ضايع نمودند ....».[13]
مشایعت 4 هزار فرشته با زائر امام حسین(ع)
امام صادق عليه السلام به جابر جعفى فرمود: مسافت بين شما و قبر امام حسين عليه السلام چقدر است؟ مى گويد: عرض كردم: كمى بيش از يك روز، فرمود: آن حضرت را زيارت مى كنى؟ گفتم: آرى، فرمود: دوست ندارى كه تو را به ثواب زيارتش خشنود سازم و بشارت دهم؟ عرض كردم: آرى فدايت شوم، فرمود: هر كس از شما كه براى زيارتش مهيّا مى شود اهل آسمان يكديگر را مژده مى دهند، هنگامى كه از منزلش، سواره يا پياده، بيرون مى رود خداوند متعال چهار هزار فرشته را موكّل بر او قرار مى دهد كه بر او تا رسيدن به قبر امام حسين عليه السلام، درود بفرستند.[14]
رفت و آمد ملائکه بین حرم امام حسین علیه السّلام تا آسمان
در روایات می خوانیم: هيچ ملك مقرّب و پيامبر مرسلى نيست مگر اين كه از خدا طلب مى كند كه اذن زيارت امام حسين عليه السلام را برايش صادر كند، پس پيوسته، فوجى از ارواح انبيا و فرشتگان (از آسمان ها) پايين مى آيند و فوجى بالا مى روند.[15]
و یا این روایت که «هر شب هفتاد هزار فرشته از آسمان فرود مى آيند و پس از طواف خانه خدا و زيارت قبر پيامبر صلى الله عليه و آله واميرمؤمنان عليه السلام، به زيارت قبر امام حسين عليه السلام مى روند وقبل از طلوع خورشيد به آسمان عروج مى كنند».[16]
«شيخ طوسى» در كتاب «امالى» از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه فرمود: خداوند مخلوقى بيش از فرشتگان نيافريده كه هر روز هفتاد هزار از آنها نازل مى شوند و پس از طواف بيت معمور و سپس كعبه، به سراغ قبر پيامبر صلى الله عليه و آله مى روند و بر او سلام مى كنند و سپس به سراغ قبر امير مؤمنان عليه السلام مى روند و به او نيز سلام مى كنند؛ سپس به زيارت قبر حسين عليه السلام مى روند و به او نيز سلام مى كنند؛ آنگاه به آسمان مى روند و هر روز گروه ديگرى مثل آنها تا روز قيامت، نازل مى شوند».[17]
مطمئن ترین و نزدیک ترین راه برای اجابت دعا
حسّان بن مهران از امام صادق عليه السلام روايت مى كند كه فرمود: اى حسّان! آيا به زيارت قبور شهدايى كه در منطقه شما هستند مى رويد؟ عرض كردم: كدام شهدا؟ فرمود: على عليه السلام و حسين عليه السلام. عرض كردم: آرى، بسيار به زيارتشان مى رويم.
آن حضرت فرمود: آنها شهدايى هستند كه در نزد خدايشان روزى داده مى شوند پس آنها را زيارت كنيد و به آنها پناهنده شويد و حوائجتان را نزدشان بيان كنيد (خداوند اجابت مى كند).[18]
بخشش گناهان با زیارت امام حسين (علیه السلام)
در روايات اسلامى امور زيادى به عنوان كفاره گناه ذكر شده است؛ از جمله: زيارت قبور معصومان عليهم السلام مخصوصاً زيارت امام حسين عليه السلام و صلوات بر محمد و آل محمد.[19]
«ابن قولويه» از يكى از ياران امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه فرمود: «هر كس در هر جمعه، قبر امام حسين عليه السلام را زيارت كند به يقين آمرزيده مى شود، و با حسرت از دنيا بيرون نمى رود، و با حضرتش در بهشت همسايه مى شود»، سپس به او فرمود: «چه كسى است كه از همسايگى با امام حسين عليه السلام در بهشت شادمان نشود؟» عرض كرد: كسى كه رستگار نشده باشد.[20]
در «كامل الزيارات» از امام باقر عليه السلام از رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله نقل شده كه فرمود: كسى كه مرا، يا يكى از ذريّه مرا زيارت كند، او را در روز قيامت زيارت خواهم كرد و از مشكلات و سختي هاى آن روز، نجاتش خواهم داد.[21]
هم چنین در «كامل الزيارات» از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل شده است كه به على عليه السلام فرمود: «هر كس من يا تو يا دو فرزندت (حسن و حسين) را در زمان حيات، يا پس از مرگ زيارت كند، ضمانت مى كنم كه در روز قيامت او را از احوال و شدايد آن روز رهايى بخشم، تا او را با خودم و در جوار خودم قرار دهم».[22]
از بعضى روايات استفاده مى شود كه حضرت ولى عصر عليه السلام، خبر سليمان اعمش را كه مى گويد: «همسايه اش به او گفت: در خواب ديدم كه برگه هايى از آسمان فرو مى ريزد كه در آنها امان از آتش دوزخ براى هر كس كه در شب جمعه امام حسين عليه السلام را زيارت كند نوشته بود»[23] تأييد فرموده است.[24]
پاداش عظیم زیارت امام حسین (ع)
از ابوسعيد مدائنى نقل شده كه مى گويد: محضر امام صادق عليه السلام رسيدم و پرسيدم: آيا به زيارت قبر حسين بن على عليه السلام بروم؟ فرمود: آرى، برو به زيارت قبر امام حسين عليه السلام، نيك ترين نيكان، پاكيزه ترين پاكيزگان و نيكوكار ترين نيكوكاران، و چون آن حضرت را زيارت كردى نزد آن حضرت دو ركعت نماز بجاى آور و در آن دو ركعت، سوره يس و الرحمن بخوان كه اگر چنين كنى ثواب عظيمى براى تو خواهد بود.[25]
ضمانت امام باقر (ع) برای زیارت امام حسین (ع) از راه دور
زيارت امام حسين عليه السلام از راه دور نيز فضيلت بسيار دارد و روايات بسيارى در اين رابطه وارد شده از جمله روايت علقمه که شاهد خوبى بر این مدعاست، وقتى امام باقر عليه السلام پاداش زيارت عاشورا در حرم آن حضرت را بيان فرمود. علقمه پرسید: فدايت شوم براى كسى كه در شهر هاى دور از كربلا باشد و در چنين روزى (روز عاشورا) رفتن به سوى قبر آن حضرت برايش ممكن نباشد و بخواهد در اين روز از دور زيارتش كند چه ثوابى دارد؟ حضرت در جواب فرمود: من ضمانت الهى مى كنم كسى كه امام حسين عليه السلام را در اين روز زيارت كند تمام آن ثواب ها برايش نوشته شود.[26]
از روايت سُدير (يكى از ياران امام صادق عليه السلام) نیز به خوبى استفاده مى شود كه زيارت آن حضرت از دور نيز فضيلت بسيار دارد، به اين صورت كه در فضاى باز قرار گيرد و به راست و چپ نظر بيفكند، سپس سر خود را به سوى آسمان بلند كند و به جانب قبر امام حسين عليه السلام توجّه نمايد و بگويد: «السَّلامُ عَلَيْكَ يا اباعَبْدِاللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُاللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ» كه در مقابل آن براى او ثواب بسيار نوشته مى شود».[27]
هم چنین وقتی راوى از امام صادق عليه السلام پرسید: فدايت شوم بسيار مى شود كه يادى از امام حسين عليه السلام مى كنم در آن هنگام چه بگويم؟ فرمود: سه مرتبه بگو «صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ يا اباعَبْدِاللَّهِ» كه سلام به آن حضرت از دور و نزديك به او مى رسد.[28]
سخن آخر: (پیاده روی اربعین، خار چشم دشمنان است)
در خاتمه باید تأکید کرد دعوت ائمه برای زیارت امام حسین علیه السلام به ویژه در ایام اربعین، تنها به خاطر مساله ثواب نیست بلکه یک مساله سیاسی است.[29]
مخالفت دشمنان اسلام با اقامه اين مجالس و تلاش آنها در جهت به تعطيلى كشاندن آن، حتّى اقدام آنان بر انهدام قبر امام حسين عليه السلام و مانع شدن از زيارت قبر آن حضرت ،[30] خود شاهد ديگرى است كه دشمنان اسلام تا چه اندازه از اين نيروى عظيم وحشت داشته و دارند.[31]
امروزه وحشتى كه در دل دشمنان دين از برپايى همایش عظیم اربعین حسینی افتاده است بر كسى پوشيده نيست، تا جايى كه گاه با وارد كردن اتّهامات ناروا بر شيعيان از طريق وابستگان داخلى خويش براى ريشه كن كردن شعائر حسينى تلاش كرده و مى كنند.[32]
لیکن حقیقت آن است که راهپیمایی اربعین، به عنوان مانور وحدت مسلمانان، خاری در چشم دشمنان و بد خواهان است.[33]
لذا علاوه بر بهره گیری حداکثری زوار اباعبدالله(ع) از این فرصت ارزشمند در تحول روحانی، اخلاقی، معنوی و معرفتی، باید نسبت به توطئه های دشمنان هوشیار بود.[34]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
منابع:
1. كليات مفاتيح نوين
2. عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها
[1] كليات مفاتيح نوين، ص430.
[2] همراه زائر، ص76.
[3] شيعه پاسخ مى گويد، ص108.
[4] اعتقاد ما، ص108.
[5] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص55.
[6] كليات مفاتيح نوين، ص358.
[7] بحارالانوار، ج97، ص118، ح11؛ (به نقل از كامل الزيارات، ص 58، ح 6، باب 16).
[8] كليات مفاتيح نوين، ص210.
[9] بحارالانوار، ج98، ص72؛ وسائل الشيعة، ج10، ص330، ح37؛ (عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص55).
[10] بحارالانوار، ج98، ص72؛ وسائل الشيعة، ج10، ص330، ح38؛ (عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص55).
[11]بحارالانوار، ج98، ص77؛ وسائل الشيعة، ج10، ص331، ح40؛ (عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص56).
[12] كامل الزيارات، باب108، ص325، ح1؛ (كليات مفاتيح نوين، ص370).
[13] كامل الزيارات، باب108، ص325، ح1؛ (كليات مفاتيح نوين، ص370).
[14] ر.ک: كامل الزيارات؛ (كليات مفاتيح نوين، ص370).
[15]كامل الزيارات، باب39، ص114، ح4؛ (كليات مفاتيح نوين، ص358).
[16] كامل الزيارات، باب 39، ص114، ح12؛ (كليات مفاتيح نوين، ص358).
[17] امالى طوسى، ص214، ح22؛ (كليات مفاتيح نوين، ص257).
[18] بحارالانوار، ج97، ص261، ح21؛ (كليات مفاتيح نوين، ص258).
[19] برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: ميزان الحكمه، ح 6661-6699، (باب مكفرات الذنوب)؛ (پيام امام امير المومنين عليه السلام، ج 12، ص154).
[20] كامل الزيارات، ص183، ح3؛ (كليات مفاتيح نوين، ص431).
[21] كامل الزيارات، ص11، ح4، ب 1؛ (كليات مفاتيح نوين، ص240).
[22] كامل الزيارات، ص11، ح3؛ (كليات مفاتيح نوين، ص240).
[23] بحارالانوار، ج 45، ص 401، ح12.
[24] كليات مفاتيح نوين، ص431.
[25] کامل الزیارات، ص 213، ح1؛ (كليات مفاتيح نوين، ص363).
[26] كامل الزيارات،ص 175، ح8؛ (كليات مفاتيح نوين ، ص432).
[27] كامل الزيارات، صفحه 287، ح2؛ (كليات مفاتيح نوين ، ص432).
[28] كافى، ج 4، ص575، ح2؛ (کليات مفاتيح نوين، ص432).
[29] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در گردهمایی مبلغان اربعین حسینی، مدرسه امام کاظم(ع)، 26/7/1397.
[30] برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: تتمّة المنتهى، ص 324- 237.
[31] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويداد ها، پيامد ها، ص74.
[32] همان.
[33] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در گردهمایی مبلغان اربعین حسینی، مدرسه امام کاظم(ع)، 26/7/1397.
[34] همان.
