دعای روز بيست و نهم ماه مبارک رمضان
«اللهُمَّ غَشِّنى فيهِ بِالرَّحْمَةِ، وَارْزُقْنى فيهِ التَّوْفيقَ وَالْعِصْمَةَ، وَطَهِّرْ قَلْبى مِنْ غَياهِبِ التُّهَمَةِ، يا رَحيماً بِعِبادِهِ الْمُؤْمِنينَ؛ خدايا در اين ماه مرا به لطف و رحمتت داخل كن و توفيق عمل و دورى از گناه را روزيم گردان، و دلم را از سياهىهاى تهمت پاك گردان، اى مهربان بر بندگان با ايمان».[1]
بازشناسی رحمت بیکران خداوند به ویژه در ماه مبارک رمضان، نقش توکل و توفیق الهی در هدایت و سعادتمندی انسان، آثار گناه بر قلب انسان و معنا شناسی رحیمیت خداوند از جمله مهمترین فرازهای است که در دعای روز بيست و نهم ماه مبارک رمضان به آن اشاره شده است.
بارش رحمت الهی در نسیم رمضان
ماه رمضان ماه رحمت است،[2] ماهى که اعمال عادى انسان، همچون خواب و تنفّس، ثواب عبادت را دارد تا چه رسد به عبادات و طاعات و نيكىهاى او.[3]
اینچنین است که به تعبیر حضرت علی علیه السلام، اميد به رحمت خدا مومنان را به تشنگى روزه روزهاى گرم واداشته است.[4]
رحمت بيكران خدا ايجاب مىكند كه بندگان را به حال خود رها نكند، و برنامه و راهنما براى آنها بفرستد، تا در مسير پرپيچ و خم تكامل و سير الى اللَّه آنها را رهنمون گرداند، اصولا تمام عالم هستى از رحمت بىدريغش سرچشمه[5]گرفته است، و انسان ها بيش از همه مشمول اين رحمتند،[6]
رحمت فراگیر
فيض و رحمت الهى عام و گسترده است، ولى به تناسب شايستگىها و لياقتها در ميان مردم تقسيم مىشود.[7]
خداوند هم به خواهشكننده و هم به غير آن بخشش مىكند. علاوه بر آن، كسى را كه در تمام عمرش خدا را نشناخته، مشمول رحمت گسترده خود مىگردانَد. او خداوندى است كه رحمتش فراگير است و هيچ درخواستكنندهاى را محروم نمىكند و به غير درخواستكنندگان هم به مقتضاى حال مىبخشد.[8]
توفیق چیست؟
اين كه دعا مىكنيم[9] خدايا! ما را براى كارهاى خير توفيق عنايت كن؛ يعنى وسايل آن را اعم از روحانى و جسمانى فراهم نما. به يقين آنچه در اختيار ماست بايد خودمان فراهم سازيم و آنها را كه از اختيار ما بيرون است بايد از خدا بخواهيم.[10]
از خدا خواهیم توفیق عمل
اگر فضل الهى در دنيا شامل حالمان نباشد هرگز نمی توانیم حسنات را بجا آوریم، زیرا توفيق هدايت و عمل در گرو قدرت پرودگار است.[11]
اگر به اين مقدّمات فكر كنيم، حسّ شكرگزارى ما تحريك مىشود و در مقام شكر برمىآييم و توفيق را از خدا مىخواهيم ولى بايد توجّه نمود كه مقدّمات توفيق به دست ماست.[12]
توفیق ترک گناه
منظور از توفيق در اينجا فراهم كردن اسباب اطاعت و ترك معصيت است، زيرا خداوند به ما عقل و هوش داده، وجدان بيدار مرحمت كرده، پيامبران الهى را فرستاده و كتب آسمانى را نازل كرده كه تمام اينها ما را به طاعتش نزديك و از معصيتش دور گرداند و اگر اين اسباب وجود نداشت در گرداب گناه و ترك طاعت غوطهور مىشديم، بنابراين سزاوار است همواره خدا را بر اين نعمت هاى بزرگ سپاس گوييم.[13]
گناه قلب انسان را سیاه می کند
ارتکاب هرگناه، نقطه سياهى است که اگر گناه ادامه پيدا كند اين نقطه وسيع مىشود، تمام قلب را مىپوشاند كه به تعبیر قرآن«وَأَحاطَتْ بِهِ خَطيئَتُهُ؛ و آثار گناه، سراسر وجودشان را بپوشاند».[14]
در نتيجه سياهى قلب ، كار را به جايى مىرساند كه اثر سوءِ اعمال خلاف او را دلسرد كرده و از سير و سلوك بازمىدارد و در اين وقت است كه حال طلب هم از او سلب شده و ديگر رغبتى در او براى انجام دادن اعمال خير و ثواب نيست.[15]
سخن آخر:( رحیمیت خداوند)
«رحيم» اشاره به «رحمت خاص» پروردگار است كه ويژه مؤمنان است و تنها در اختيار نيكان و پاكان قرار مىگيرد،[16] زيرا آنها به حكم ايمان و عمل صالح، شايستگى اين را يافتهاند كه از رحمت و بخشش و احسان خاصى كه آلودگان و تبهكاران از آن سهمى ندارند، بهرهمند گردند.[17]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
[1] كليات مفاتيح نوين، ص: 817.
[2] تفسير نمونه ؛ ج11 ؛ ص467.
[3] مثالهاى زيباى قرآن ؛ ج1 ؛ ص7.
[4] ترجمه گويا و شرح فشرده اى بر نهج البلاغه ؛ متنوترجمه(ج1) ؛ ص191.
[5] تفسير نمونه ؛ ج21 ؛ ص153.
[6] همان؛ ص 154.
[7] همان ؛ ج4 ؛ ص528.
[8] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى ؛ ص244.
[9] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج13 ؛ ص628.
[10] همان؛ ص 629.
[11] تفسير نمونه ؛ ج21 ؛ ص214.
[12] مشكات هدايت ؛ ص133.
[13] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج7 ؛ ص600
[14] سوره بقره، آيه 81
[15] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى ؛ ص567.
[16] پيام قرآن ؛ ج4 ؛ ص356.
[17] تفسير نمونه ؛ ج1 ؛ ص22.
