دعای روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان
«اللهُمَّ اجْعَلْ سَعْيى فيهِ مَشْكُوراً، وَذَنْبى فيهِ مَغْفُوراً، وَعَمَلى فيهِ مَقْبُولًا، وَعَيْبى فيهِ مَسْتُوراً، يا اسْمَعَ السَّامِعينَ؛ خدايا در اين ماه تلاشم را مورد سپاس و گناهم را آمرزيده و عملم را پذيرفته شده و عيبم را پوشيده قرار ده، اى شنواترين شنوندگان»[1]
راهکارهای رسیدن به سعی مشکور در ماه مبارک رمضان، شرایط قبولی اعمال و آمرزش گناهان در ضیافت الهی، لزوم خطاپوشی و عیب پوشی و معناشناسی سمیع بودن خداوند از جمله آموزه های کلیدی دعای روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان به شمار می آید.
رمضان؛ مسیر وصال به سعی مشکور
در ماه مبارك رمضان ، كه ماه تقوا و خودسازى است، باید برات بهشت و بهترين زاد و توشه سفر آخرت را كسب کرد و خود را به تقواى الهى زينت بخشید.[2]چرا که به تعبیر امام صادق علیه السلام درهاى آسمان در ماه رمضان گشوده است، و شياطين در غل و زنجيرند، و اعمال مؤمنين مقبول است»[3]،[4]
اینگونه است که از سوى خدا به بهشتیان گفته مىشود: «إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً؛[5]اين نعمت هاى عظيم و مواهب بىنظير پاداش اعمال شما است، و سعى و كوشش و تلاش شما در طريق اطاعت فرمان حق مقبول و مشكور است».[6]
تأمل در کلام وحی نشان می دهد کلمۀ (مشکورا) در دعای ماه مبارک رمضان ، بسيار جامع تر و والاتر از بهشت است، چرا كه تشكر و قدردانى هر كس به اندازه شخصيت و سعه وجودى او است، نه به اندازه عملى كه انجام گرفته است، و روى اين حساب تشكر و قدردانى خدا[7]متناسب با ذات بى پايان او است انواع نعمت هاى مادى و معنوى و هر آنچه در تصور ما بگنجد و نگنجد در آن جمع است.[8]
رمضان؛ هنگامه آمرزش گناهان و مغفرت الهی
رمضان ماه مغفرت و آمرزش است؛ چراكه درياى لطف و بخشش پروردگار در اين ماه موّاج است، درهاى بهشت برين باز، و درهاى دوزخ بسته، و شياطين در غل و زنجيرند، در هر شب از شب هاى اين ماه طبق روايتى، هفتادهزار نفر بخشوده مىشوند، و در شب قدر به تعداد همه كسانى كه در اين ماه مورد بخشش قرار گرفتهاند بخشوده خواهند شد.[9]،[10]
تفاوت صحت و قبولی اعمال
اعمالى مقبول درگاه خداوند واقع مىشود كه توأم با تقوا باشد و بىتقوايان ممكن است عمل صحيحى انجام دهند و اسقاط تكليفى شود؛ اما عمل آنها بىارزش و فاقد پاداش عظيم و فلسفه و روح عمل باشد.[11]،[12]
به عنوان نمونه در حديث «صوموا تصحّوا؛ روزه بگیرید تا تندرست باشید »[13]اثر بهداشتى روزه را نمىتوان انگيزه اصلى روزه گرفتن قرار داد، بلكه در چنين مواردى صرفاً امتثال امر و فرمان خدا و به اصطلاح «قربةً الى اللَّه» بايد انگيزه باشد.[14]
پذیرش ولایت، شرط قبولی اعمال
يكى از مهمترين شرايط قبولى عبادات، پذيرش ولايت اهلبيت است كه اگر نباشد عبادات به كلى بىروح و خالى از محتوا مىشود.[15]
البته باید دانست قبولی اعمال همان مرتبه عالى عمل است واگر خدمات انسانى و مردمى با ايمان همراه باشد، عالي ترين محتوا را خواهد داشت، و در غير اين صورت به كلى بىمحتوا و بىپاداش نخواهد بود.[16]
عیب‌های دیگران را بپوشانیم
يكى از صفات پروردگار، ستار العيوب بودن است تا آبروى انسان در نزد دوست و دشمن ريخته نشود شايد بيدار شوند به سوى خدا باز گردند و از گناهان خويش توبه كنند و دست بردارند.[17]
این فراز از دعا درسی برای بندگان دارد كه آنها هم ستار العيوب باشند و به محض اطلاع از گناهان پنهانى كسى، به افشاگرى برنخيزند و آبرويش را نريزند و به او مجال اصلاح خويشتن و توبه دهند.[18]
سخن آخر: (منظور از «سمیع» بودن پروردگار چیست؟)
اين لفظ هنگامى كه در مورد خداوند به كار مىروند، از مفاهيم جسمانى و آلات و ادوات، مجرّد و برهنه مىشوند؛ چرا كه ذات پاك او مافوق جسم و جسمانيّات است.[19]چرا که خداوند چنان احاطه و آگاهى به اصوات دارد، و چنان همه اين امور نزد او حاضراند كه از هرگونه شنوايى برتر و بالاتر است، لذا خداوند در دعاها به عنوان «اسْمَعُ السّامِعينَ» (از همه شنوندگان شنوندهتر) توصيف شده است.[20]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
[1] كليات مفاتيح نوين، ص: 817.
[2] مثالهاى زيباى قرآن ؛ ج1 ؛ ص312.
[3] « نور الثقلين»؛ ج ؛5 ص 626؛ ح 58.
[4] تفسير نمونه ؛ ج27 ؛ ص191.
[5] همان.
[6] همان ؛ ج25 ؛ ص373.
[7] همان.
[8] همان؛ ج12، ص 66.
[9] وسايل الشيعه؛ ج 7؛ ب 18؛ ح 21.
[10] مثالهاى زيباى قرآن ؛ ج1 ؛ ص7
[11] بحارالانوار ؛ ج 2؛ ص 392.
[12] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج12 ؛ ص562
[13] همان.
[14] دائرة المعارف فقه مقارن ؛ ج1 ؛ ص417.
[15] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج13 ؛ ص178.
[16] تفسير نمونه ؛ج10؛ص 313.
[17] پيام امام امير المومنين عليه السلام، ج12، ص: 188.
[18] همان.
[19] پيام قرآن ؛ ج4 ؛ ص126.
[20] همان.
