مولّفه های اقتدار سپاه از منظر معظم له

مهم ترين ويژگى انقلاب ما اسلامى بودن آن است و مهم ترين ويژگى مكتب اسلام، انسان سازى بر اساس معيارهاى الهى است.[1]

در این میان نهاد انقلابی و ارزشی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مجموعه اى سرشار از اعتقادات خالص اسلامى است که موجب گردید احاد مردم به ويژه نسل جوان در شرايط خاص آغاز انقلاب اسلامى ، خود را بسازند و ايمانى نيرومند كه در اعمال و رفتار آنها پرتوافكن باشد به منصۀ ظهور رسد.[2]

در تاریخ انقلاب این مسأله را به خوبی حس کردیم. لذا گرچه جنگ تحمیلی بلای بزرگی بود ولی سبب شد که نیروی نظامی ما به ویژه سپاه از قوی ترین نیروهای موجود در منطقه باشد. نهادی ارزشی که در واقع نتیجه­ی همان جنگ تحمیلی بوده است.[3]

حال و در چهل سالگی انقلاب اسلامی، پاسداران انقلاب اسلامی به مانند گذشته درخشان خود در تقویت حیات طیبه نظام، شجاع ترين افرادند و پرچم صیانت از انقلاب و اسلام را هرگز بر زمین نگذاشته و سنبل اقتدارند؛ لیکن مساله مورد نظر، اين است كه مولفه هاي قدرت سپاه كدام است؟ به اين منظور شایسته است عناصر اقتدار آن نهاد ارزشی و انقلابی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.[4]

هویت دینی و معنوی؛ عامل اصلی اقتدار سپاه

بی تردید ما هر چه در برنامه های انقلاب داشتیم از نیروی مذهب بود. بهره گرفتن از نماز شب، دعاهای کمیل و ندبه، شروع عملیات با اسامی اهل بیت علیهم السلام و موارد دیگر. خود انقلاب را هم با استفاده از فلسفه ی عاشورا و کمک گرفتن از نیروی مذهب جلو بردیم. امروز هم اگر دشمن به ما حمله نمی کند به دلیل ترس او از همین نیرو است زیرا می داند که اگر به ما حمله کند، نهادهایی انقلابی و شجاع هم چون سپاه جلو می آیند و پروائی از کشته شدن هم ندارند.[5]

آری حُسن سپاه این است که بر اساس اعتقادات مذهبی بنیان شده، یعنی یک نیروی نظامی خالص نیست بلکه نیرویی است که ریشه اش عقاید مذهبی است و نمی تواند از آن عقاید جدا شود.[6]

بنابراین یکی از ویژگی های پیش روندۀ سپاه، ارتباط آن با مسائل دینی است چرا که آن چیزی که سپاه را پیروز کرد، اعتقادات دینی ایشان است.[7]

و اگر در تاريخ اسلام و حماسه هاى جاويدان جهادهاى اسلامى و شرح ايثارگري هاى كسانى را كه با تمام وجودشان در راه پيشبرد اين آئين پاك جانفشانى كردند دقت كنيم مى بينيم يك دليل مهم همه آن پيروزي ها، همين بود كه اسلام در تعليمات خود اين درس بزرگ را به آنها آموخته بود كه شهادت در راه خدا و در طريق حق و عدالت به معنى فناء و نابودى و مرگ نيست، بلكه سعادت است و زندگى جاويدان و افتخار ابدى.[8]

سپاه با ترسيمى كه از مساله شهادت در فعالیت های جهادی خود داشته است روح تازه اى را در مبارزه حق در برابر باطل وارد ميدان ساخته است، عاملى كه كاربرد آن از هر سلاحى بيشتر، و تاثير آن از همه برتر است، عاملى كه مى تواند خطرناك ترين و وحشتناك ترين سلاح هاى عصر و زمان ما را در هم بشكند، چنان كه در تاريخ انقلاب اسلامى كشور ما ايران با كمال وضوح اين حقيقت را با چشم ديديم كه عشق به شهادت على رغم تمام كمبودهاى ظاهرى عامل پيروزى سپاه در برابر قدرتهاى بزرگ شد.[9]

در واقع سپاهیان به علت بهره گیری از ظرفیت های معنوی و ایمانی، از شهادت نمی هراسند و زنده بودن شهدا را نزد خدا، با تمام وجود باور کرده اند. در واقع این قدرت ایمان است ؛ همانگونه که در قرآن نیز آمده است که اگر 100 نفر با ایمان باشد، در برابر 1000 نفر می ایستد.[10]

ما در طول هشت سال دفاع مقدس و جنگ تحميلى ، سپاهیان دلير و شجاعى را دیدیم كه جز رضايت پروردگار چيز ديگرى آنها را آرام نمى كرد. دلاورمردانى كه در حريم قلبشان كسى و چيزى جز او لانه نمى كرد. پاسدارانی كه عليرغم نابرابرى توان نظامى با دشمن تا دندان مسلح، در صفوفى منظم و دست در دست يكديگر، به سمت جبهه ها حركت مى كردند، و تمام موانع ايذايى دشمن را عليرغم تمام نوآوري ها و پيشرفتى كه داشت برطرف مى كردند، و با ياد و نام پروردگار، و توسل به اولياءالله بى مهابا به قلب دشمن مى زدند، و به «إحدى الحسنيين؛[11] يكى از دو نيكى و خير و سعادت » مى رسيدند.[12]

زمزمه هاى شب جمعه، زيارت عاشورا، دعا و توسل، نمازهاى شب و حتى شوخيهاى شب حمله براى كسانى كه مرگ را در چند قدمى خود مى ديدند، تفسيرى جز عشق آنها به پروردگار، و شوق آنها براى رسيدن به محبوب نداشت.[13]

البته نباید به این ظرفیت های عظیم دینی و معنوی در سپاه بسنده کرد بلکه باید سعی کرد معارف مذهبی سپاه روزبروز ارتقاء پیدا کند، ارتقاء کیفی معارف و اعتقادات مدهبی و برنامه های دینی در سپاه خیلی مهم است،زیرا هر روز شبهه تازه ای می آید اگر آمادگی نباشد مشکلاتی پیش می آید، البته می دانیم که سپاه فداکار به این مهم اهتمام می ورزند و دشمن شناسی و شناخت شگرد ها و راه های دشمن را مورد توجه قرار داده اند.[14]

سپاه در خدمت اهل بیت علیهم السلام و اسلام

انسان هر كس را دوست دارد بايد از او اطاعت كند، پس اگر ما مدعى دوستى اهل بيت عليهم السلام هستيم بايد از آنان اطاعت و پيروى نمائيم، وگرنه در دوستى خود صادق نخواهيم بود. [15]

این مسأله از آن جهت است که ولايت دو سو دارد!در يك سوى آن، ولى و امام و رهبر است كه به هدايت خلق مى پردازد و مسائل و مطالب گفتنى را به مردم مى گويد و مسلمان ها را در مقابل خطرات و توطئه ها هشيار و بيدار مى كند و نظم را بر جامعه حاكم مى كند و حقوق ستمديدگان را احقاق مى كند و حدود الهى را اجرا مى نمايد و امر به معروف و نهى از منكر مى كند.[16]

و در سوى ديگر مردم هستند كه بايد سعى كنند گفتار و كردار و عقايد و افكارشان منطبق بر نظريات و انديشه هاى آن بزرگواران باشد و قدم جاى قدم آنها بگذارند وگرنه نمى توان با تخلف از دستورات آن بزرگواران و ارتكاب انواع خلاف ها و گناهان، بازهم مدعى ولايت آن عزيزان شد.[17]

لذا مسأله «ولايت اهل بيت » و دوستى اين خاندان، موجب پيروى از گفتار و رفتار آنان مى گردد و اين خود يك نوع هدايت و سعادتى است كه از اين راه نصيب مردم انقلابی ایران شده است.[18]

در این بین بار سنگين اين مسألۀ ذي قيمت و ارزنده را نهاد انقلابی سپاه با فعالیت های متنوع جهادی در خدمت به اسلام و مسلمين و گسترش مكتب اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام به نحو احسن به دوش كشيده است،[19] به نحوی که می توان مدعی شد سپاه در خدمت اهل بیت علیهم السلام و اسلام است و البته ما هم باید در خدمت کسانی باشیم که در خدمت اسلام و اهل بیت علیهم السلام هستند.[20]

سپاه ؛ ثمرۀ وجودی «ولایت فقیه»

بی تردید اگر مى خواهيم دشمنان ما در هر زمان مأيوس و نااميد شوند باید به اصل ولايت چنگ بزنيم و آن را زنده نگهداريم؛ چرا که زنده نگه داشتن و چنگ زدن به آن، باعث نااميدى منافقان و دشمنان خواهد شد.[21]

امروزه در عصر غیبت امام غائب از نظرها و حاضر در دل ها، حضرت حجة بن الحسن العسكرى ، عجل الله تعالى فرجه الشريف، قرار داریم.[22]

 حال شكی نيست كه ما در مسائل اسلامى نياز به رهبر داريم، و با عدم وجود پيامبر صلی الله علیه و آله و غيبت جانشين او، مسئله رهبرى متوقف مى شود بلکه برای اين دوران نيز پيش بينى لازم در اسلام شده است و از طريق «ولايت فقيه » است كه رهبرى را براى فقيهى كه جامع الشرايط و داراى علم و تقوى و بينش سياسى در سطح عالى باشد تثبيت كرده است؛ ولایتی که همان تداوم خط انبيا و اوصياى آنها است.^[23]،^[24]

توجه به این نكته نيز ضرورى است كه مقام نيابت ولى فقيه از نظر ما مقامى است كه از سوى امامان معصوم عليهم السلام تعيين شده، و هيچ گونه نيازى به بيعت ندارد، البته پيروى و اطاعت مردم از «ولى فقيه»، به او امكان استفاده از اين مقام و به اصطلاح «بسط يد» را مى دهد، ولى اين بدان معنى نيست كه مقام او در گرو تبعيت و پيروى مردم است و تازه مسأله پيروى مردم ارتباطى با مسأله بيعت ندارد، بلكه در واقع عمل به حكم الهى در مورد ولايت فقيه است.^[25]،^[26]

در این بین سپاه سلسله جنبان پیروی و اطاعت از ولایت فقیه محسوب می شود؛ در واقع رمز موفقیت سپاه در ایمان و پیوند ناگسستنی آن با ولایت فقیه و مرجعیت است؛این دستاورد عظیم معنوی و اعتقادی سپاه، در حالی است که آمریکایی ها با دلارهای هنگفت سربازها را به میدان می فرستند لیکن سربازهای آنها که با هدف پول می آیند؛ عده ای فرار کردند و عده ای خودکشی کردند و عده ای هم روانی شدند.[27] این بر خلاف سپاهی ماست که مکتبی است و با انگیزه وارد میدان می شود. مخصوصاً که همه نیروهای مسلح در نظام اسلامی تحت یک فرماندهی و یک پرچم معرفتی در نظام شیعی، یعنی «ولایت فقیه» جمع شده اند.[28]

سربازانى كه چنين درسى را در اين مكتب بزرگ آموخته اند هرگز قابل مقايسه با سربازان عادى نيستند، سرباز عادى به حفظ جان خود مى انديشد، اما آنها براى حفظ مكتب پيكار مى كنند و پروانه وار بر گرد شمع ولایت فقیه می گردند و مى سوزند وبه آن افتخار مى كنند.[29]

پیوند عمیق با مردم ؛ رمز محبوبیت و قدرت سپاه

مسلما هر گونه جهادی، بدون آمادگى هاى روحى و جسمى افراد و بدون پيوندهاى محكم اجتماعى محكوم به شكست خواهد بود^[30] در این بین مردم گرایی از جمله مهم ترین رویکردهای سپاه در دفاع از كشور اسلام و حفظ امنيّت نظام اسلامی است.^[31]

این رویکرد متعالی سپاه از آیۀ «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِّنْ قُوَّةٍ^[32]؛ هر نيرويى در قدرت داريد، براى مقابله با آنها دشمنان ، آماده سازيد! » نشأت می گیرد.^[33]

طبق اين آيه شريفه مسلمانان بايد تمام توان و امكانات خود را به كار گرفته تا از هر جهت در آمادگى كامل باشند. امّا نه براى جنگ و خونريزى، بلكه براى اينكه فكر جنگ و كشتار را از سر دشمنان بيرون كنند. قرآن به ما مى آموزد كه ابزار و آلات جنگى ، در خدمت آمادگى رزمى، سياسى، اجتماعى و نظامى مردم و براى جلوگيرى از جنگ است، نه اقدام به جنگ و درگيرى.^[34]

سپاه نیز بر مبنای همراهی مردمی؛ در سايه عمل به اين آيه شريفه، فكر حمله را از سر دشمنان خود بيرون كرده است. آنان كه به سوریه و عراق هجوم بردند، نقشه حمله به ايران را نيز در سر مى پروراندند. امّا آمادگى نيروهاى مردمی در بسيج و سپاه و ارتش و نيروى انتظامى ، اجازه چنين جسارتى به آنها نداده و نخواهد داد.^[35]

 لذا پیوند عمیق این نهاد انقلابی با مردم در قالب تقویت آمادگی های مردمی غیر قابل انکار است؛ همانگونه که نقش نيروى مردمی را در جنگ تحميلى هشت ساله ايران و عراق به خوبى مشاهده كرديم؛ كه اگر آنها نبودند، بخش هاى عظيمى از ايران در برابر تهاجم عراق به كلّى از دست مى رفت و اين نيروى عظيم مردم بود كه سپاهيان صدام را كه از سوى قدرت هاى بزرگ كاملًا حمايت مى شد، عقب راند و ناكام كرد.^[36]

اینگونه است که مردم همه، به سپاه علاقمند هستند و سپاه را سنگر محکم کشور و مردم می دانند.^[37] مردم اطمینان دارند که سپاه در مشکلات مهم، حامی کشور و سنگر مطئمن بوده است و می دانند که دشمن از سپاه زخم خورده و می ترسد، از این رو علیه سپاه سم پاشی می کند.^[38]

لذا گرچه دشمنان در صددند میان سپاه و مردم جدایی و بدبینی ایجاد کنند لیکن به علت پیوند ناگسستنی میان مردم و سپاه، این توطئه ها تاکنون ناکام مانده است و در آینده هم دشمنان از این حربه، طرفی نخواهند بست^[39]

همۀ این مسائل حاکی از پیوند ناگسستنی سپاه و مردم است؛گنجینه ای ارزشمند كه با گذشت زمان و كسب تجربه هاى فراوان، تدريجاً در عمل همانند يك لشكر كار آزموده عمل کرده؛ و دشمنى را كه تا بن دندان مسلح است، به ستوه آورده است.^[40]

البته باید نسل جدید را به حال و هوای دفاع مقدس برد و آن حال و هوا را از طرق مختلف برای آنان تشریح کرد تا اگر دشمن دوباره قصد نامربوطی داشت، با سد آهنین سپاه و ملت مواجه شود.^[41]

امیدواریم که سپاه همواره در همین جایگاه برای مردم بماند و این امر میسر نمی شود مگر با رعایت شراطی که یکی از آنها، حفظ خاطرات دفاع مقدس و ارائه آنها برای جوانان و مردم است.^[42]

سپاه؛ شناسنامه غیرت ملت ایران است

ايستادن در برابر دشمن و دفاع از خود و آرمان هاى خويش نیازمند اعتقاد به خداوند وغيرت دینی است؛[43] در این بین غيرت، صفتى است كه انسان را وادار به دفاع شديد از دين و آيين و ناموس و كشور خود مى كند، و اصولًا هرگونه دفاع شديد از ارزش ها نوعى غيرتمندى است. [44]

با این تفاسیر نهاد انقلابی سپاه، يك نيروى دفاعى عظيم در غیرتمندی ملت ایران محسوب می شود كه مردم به كمك آن توانستند بر دشمنان و مخالفان اسلام پيروز شوند، چرا كه اين نيروى عظیم انقلابی هنگامى كه جان و مال و ناموس و دين و ايمان و استقلال يك كشور در معرض تهديد قرار گرفت بسيج شد، و تمام نيروهاى مردمی را در کشور به حركت در آورد، و اینچنین مردم تا آخرین حد ايثار و فداكارى، ايستادگى و پايمردى نشان داداند. [45]

و چه فضيلتى از اين بالاتر كه پاسداران این مرزو بوم اجازه ندادند بيگانه اى به حريم ناموس يا كشور يا دين و آيين ما هجوم برد، بلكه در مقابل او ایستاند، و تا سر حد جان از کیان نظام اسلامی دفاع كردند.[46]

سپاه؛ پیشتاز خدمت رسانی به مردم

حل مشكلات مردم از مهم ترين مستحبات و بهترين طاعات است تا آنجا كه در حديثى از امام صادق عليه السلام مى خوانيم:«من سعى في حاجة أخيه المسلم طلب وجه الله كتب الله عز وجل له ألف ألف حسنة يغفر فيها لأقاربه و جيرانه و إخوانه ومعارفه؛كسى كه براى برآوردن حاجت برادر مسلمانش تلاش و كوشش كند براى جلب رضاى پروردگار، خداوند متعال هزار هزار حسنه در نامه اعمال او مى نويسد و حتى به سبب آن بستگان و همسايگان و برادران دينى و آشنايانش مشمول غفران الهى مى شوند».[47]،[48]

حال برای تسریع در امر خدمت رسانی و تسهیل راه پيروزى و پیشرفت در نظام اسلامی باید فعالیت های مخلصانه با روحیۀ جهادی روی آورد؛ آن هم جهاد در همه ابعاد سياسى، نظامى، اقتصادى ، فرهنگى و مهم تر از همه جهاد نفسانى.[49]

در این زمینه از یک سو شاهدیم سپاه برای دفاع از كشور اسلام و براى حفظ امنيت مردم آماده جان فشانى است و این مهم را در عرصه های مختلف به منصۀ ظهور رسانده است به عنوان نمونه حمایت هایی که سپاه در منطقه داشته، واقعا اثرگذار بوده و تاثیرات آن را با چشم می بینیم.،[50] از سوی دیگر شاهدیم فداکاری های سپاه در عرصه های مختلف عمرانی و اقتصادی و محرومیت زدایی حد و مرز ندارد و همه جا حاضر است خدمت رسانی کند.[51]

الان هم ملاحظه می کنیم در مساله سیل، سپاهیان و پاسداران عزیز جانانه وارد میدان شدند و در کنار ارتش، هلال احمر و سایر دستگاه ها چقدر جانفشانی و تلاش می کنند؛ هرچه امکانات دارند برای رفع مشکل به میدان آوردند و یکی از عواملی که تلفات جانی این سیل عظیم و بی سابقه در مقایسه با خسارات مالی آن کم بود، همین تدبیر و بسیج همه امکانات سپاه و دیگر نهادهای خدمت رسان بود.[52]

سپاه در خط مقدم پشتیبانی از نظام است

دين عبارت از مجموعه دستوراتى است كه عهده دار حفظ نظام بشر و متكفل تأمين سعادت دو سراى او است، اين دستورات از طرفى به مسئله توحيد و از طرف ديگر به كوچك ترين احكام «فقهى» و «اخلاقى» منتهى مى شود.[53]

لذا وجوب حفظ نظام و حرمت اختلال در آن، از جمله احكام اوّليّه است. از این جهت هنگامى كه فقيه تصميم به اجراى آن مى گيرد، از طریق وضع نهادهای اجتماعی و انقلابی هم چون سپاه، بسیج و... قوانين و مقرّرات كلّى براى تقویت نظام اجتماعی مردم وضع مى نمايد. چرا که وجوب حفظ نظام حكم كلّى اوّلى است، كه در ضمن احكام كلّى حكومتى ديگر پياده مى گردد.[54]

این مسأله از آن جهت است که حفظ نظام و حفظ نظم جامعه از مهم ترين اهداف اسلام است، كه انحراف از آن جايز نيست.[55] لذا اختياراتى كه به حكومت اسلامى از طريق ولايت فقيه واگذار شده، به او امكانات وسيعى براى گشودن مشكل ها و حفظ نظام جامعه در چارچوب اصول كلى اسلام مى دهد.[56]

در این بین شاهدیم سپاه همواره در راستای حفظ تمامیت نظام اسلامی در منطقه اثربخش بوده است؛ چرا که به برکت فداکاری ها سپاه آمریکا در جبهه نظامی واقعا شکست خورده است؛ آن ها حاضر نبودند بشار اسد سرپا بماند، در عراق چقدر به داعش کمک کردند، در لبنان چقدر حملات علیه حزب الله صورت دادند با این حال آثار نقش آفرینی و حمایت سپاه از جبهه مقاومت در مبازه با تروریسم تکفیری مشخص است.[57]

اکنون نیز دشمن از وجود سپاه ناراحت است و یکی از اولین شرط های مذاکره شان حذف سپاه و حشدالشعبی و حزب الله لبنان است، برای اینکه تا این ها هست آن ها نمی توانند مسلط شوند و کاری از این ها ساخته نیست.[58]

همۀ این مسائل نشان می دهد سپاه در خط مقدم پشتیبانی از نظام اسلامی قرار دارد.[59]

سخن آخر:( تروریست خواندن سپاه کار بی عقلان است؛ سپاه محبوبیت خود را با این چیزها از دست نمی دهد)

در خاتمه و با توجه به اقدام اخیر آمریکا در تروریست خواندن سپاه پاسداران باید گفت: تمام مشکلات دنیا به واسطه سردمداران بی عقل است، این موضع گیری که رئیس جمهوری آمریکا درباره سپاه گرفت غیرمنتظره نبود، بلکه ضرباتی که آمریکا و رژیم صهیونیستی در سوریه، عراق و جنگ تحمیلی هشت ساله از سپاه خوردند سبب گرفتن این موضع شده و کار این ها کار بی عقلان است.[60]

این نهایت بی عقلی است که فکر کنیم هر کاری می توانیم انجام دهیم، سپاه محبوبیت خود را با این چیزها از دست نمی دهد، سپاه منطقه را از سلطه اسرائیل و آمریکا حفظ کرده و یا در منطقه سیل اخیر ببینید کنار سایر ارگان ها، نیروهای سپاه چه میزان جان فشانی می کنند بنابراین محبوبیت سپاه نه تنها کم نشده بلکه بیشتر می شود.[61]

وای به حال دنیایی که این گونه افراد در آن بخواهند حکومت کنند، آن وقت به این دنیا دنیای متمدن می گوییم، باید ذیل عنایت ائمه علیهم السلام متوسل شویم تا این حوادث دردناک نه تنها از سر ما بلکه از سر دنیا برطرف بفرمایند.[62]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir