سلوک مراجع عظام تقلید مجموعه گفت و گوهایی است که شفقنا برای معرفی این ارکان معظم تشیع به انجام می رساند. در این جا متن کامل گفت و گو این خبرگزاری با حجت الاسلام و المسلمین سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی فقیه در استان لرستان که نزدیک به هشت سال در زمینه اصول و فقه و چهار سال در روش تفسیر شاگرد حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی بوده تقدیم مخاطبین محترم میگردد:
آیت الله مکارم شیرازی مطالب علمی را به صورت ساده و روان برای شاگردان تشریح می کنند
آیت الله میرعمادی در گفت وگو با شفقنا درباره سلوک و ویژگی های فقهی حضرت آیت الله مکارم شیرازی اظهار کرد: استاد بزرگوار حضرت آیت الله مکارم شیرازی در مباحث فقهی سبک و روش خاص خود را دارند، اولاً ایشان سعی می کنند که مطالب علمی را به صورت ساده و روان برای شاگردان تشریح کنند. ثانیاً دسته بندی مطالب، خوش سلیقه و خوش بیان بودن از روش های استاد بزرگوار ماست؛ به صورتی که ایشان مطالب را بسته بندی شده در اختیار قرار می دهند و اگر مطالبی نیاز به پرسش و پاسخ داشته باشد، ایشان این مطلب را در قالب پرسش و پاسخ ارایه می کنند که همین امر سبب می شود شاگردانی که در درس ایشان شرکت می کنند اغلب مطالب را به خوبی درک می کنند و همین انگیزه می شود که شاگردان مطالب را تحقیق و جستجو کنند.
شاگرد پروری و مجتهد پروری از ویژگی های روش فقهی آیت الله مکارم شیرازی است
وی درمورد روش فقهی آیت الله مکارم شیرازی گفت: از ویژگی های درس حضرت استاد آیت الله مکارم شیرازی این است که ایشان ابتدا دورنمایی از مباحث فقهی مورد نظر را نشان می دهند و انسان می تواند عمق مطلب را با بیان ایشان متوجه شود که این فرع فقهی چقدر عمیق است و چه جنبه هایی دارد و نیازمند به فکر است به عنوان مثال ایشان سبکشان به این صورت است که وقتی یک فرع فقهی را مطرح می کنند، سعی می کنند که ابتدا آن فرع را کاملاً تشریح کنند، سپس به دنبال آن، اقوال فقها را بسته بندی شده ارایه دهند و سپس روایات یا آیاتی که آن فرع فقهی از آن استنباط شده را بیان می کنند و سپس روش استدلال و اجتهاد را بازگو می کنند که طلبه و شاگرد بتواند بعداً مشابه این فرع را دنبال کند یعنی در حقیقت شاگرد پروری و مجتهد پروری از ویژگی های روش فقهی آیت الله العظمی مکارم شیرازی است.
پنج مرحله از منظر آیت الله مکارم شیرازی برای رسیدن به اجتهاد
نماینده ولی فقیه در استان لرستان ادامه داد: آیت الله مکارم شیرازی یاد می دهد که اگر شما بخواهید اجتهاد کنید برای اجتهاد چند مرحله وجود دارد، مرحله اول فهم مساله، مرحله دوم بررسی اقوال فقها، مرحله سوم روایات و آیات و ادله ای که برای فرع فقهی وجود دارد و مرحله چهارم نحوه استدلالی است که از آن روایت چگونه می توان استدلال کرد و آنها را کنار هم قرار داد و مرحله پنجم نتیجه گیری، که این نتیجه گیری مطابق با فهم آیه و اقوال علما هست یا نیست، اینها نکات بسیار دقیقی است که در روش فقهی حضرت استاد وجود دارد.
آیت الله مکارم شیرازی به اشکالات شاگردان به خوبی گوش می دهد
وی استعماع اشکالات شاگردان را یکی از نکات مهم و موثر در کلاس درس آیت الله مکارم شیرازی دانست و تصریح کرد: معمولاً شاگردان بر سر درس استاد مکارم شیرازی اشکالاتی را مطرح می کنند و ایشان اشکال را به خوبی گوش می دهند و اگر اشکال وارد باشد طبیعتاً شاگرد را تشویق و ترغیب می کنند و اگر هم اشکال وارد نباشد با یک روش خاص استادانه و پدرانه به شاگرد می فهمانند که این اشکال وارد نیست و شما باید دقت و مطالعه بیشتری داشته باشید تا مساله برای شما روشن شود.
آیت الله مکارم شیرازی مجتهد نواندیش، نوگرا و به روز است
وی مهم ترین نوآوری و درخشش های علمی آیت الله مکارم شیرازی از منظر فقهی را عنوان و بیان کرد: من معتقدم شاگردپروری یا به عبارتی مجتهدپروری و نوآوری در مطالبی که در فقه وجود دارد، از مهم ترین درخشش های علمی آیت الله مکارم شیرازی است. ایشان یک مجتهد نواندیش، نوگرا و به روز است یعنی از منظر جامعیتی که کاملاً در بحث اجتهاد مطرح است و عالم به زمان بودن، می توانیم حضرت استاد را به عنوان یک عالم زمان شناس در بحث اجتهاد معرفی کنیم.
وی درمورد تأثیر تلاش های علمی آیت الله مکارم شیرازی بر پویایی و همگامی فقه شیعه با دنیای نوین، گفت: قطعاً امروز با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مسایل فقهی و فروعات فقهی فراوانی پیدا شده که نیازمند به این است که حوزه های علمیه و مراجع عظام تقلید پاسخگو باشند، کسی می تواند در یک چنین شرایطی نیازهای فقهی جامعه را پاسخگو باشد که آگاه به زمان و اطلاعات کافی داشته باشد. مثلاً امروز بحث معاملات اینترنتی و الکتریکی مطرح است، مسایل مربوط به تجارت های جدید مطرح می باشد یا همین مسایل پولی و بانکی و مسایل متعدد دیگری که امروز در جامعه مطرح است، قطعاً فقیهی می تواند پاسخگو باشد که آشنای به زمان و مسلط باشد و موضوع را به خوبی بشناسد. یعنی موضوع شناسی و تطبیق احکام بر موضوع یک مساله بسیار مهمی هست که در سایه کسی است که بتواند عالم به زمان باشد.
آیت الله مکارم شیرازی معتقد به کار جمعی و گروهی هستند
میرعمادی درباه وسعت جلسات تدریس آیت الله مکارم شیرازی خاطرنشان کرد: از ویژگی های حضرت استاد آیت الله مکارم شیرازی این است که ایشان معتقد به کار جمعی و گروهی هستند لذا معمولاً جلسات فقهی و تفسیری ایشان به صورت گروهی است و بهایی به شخصیت شاگردان می دهند. در جلسات فقهی و تفسیر ایشان حداقل ۱۰ فقیه یا شاگردانی که در حد اجتهاد هستند حضور دارند، این بها دادن به شاگردان و توجه کردن به نظرات آنها از ویژگی های استاد است که ایشان از این روش استفاده می کنند و در نتیجه باعث می شود که همه جوانب آن مساله کاملاً مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد و زوایای پنهانی باقی نباشد که موجب ابهام یا اشکالی در مساله آن تحقیق به وجود بیاید.
آیت الله مکارم شیرازی تمام منابع را جمع آوری و مورد بررسی قرار می دهند
وی در خصوص استنباط از منابع در دروس آیت الله مکارم شیرازی، گفت: در استفاده از منابع یکی از ویژگی های ایشان این است که تمام منابع را جمع آوری و تقسیم بندی می کنند. مثلاً منابع را میان شاگردان تقسیم می کنند تا مورد بررسی قرار دهند لذا منبعی نیست که از دید آن مجتهد مخفی مانده باشد. تمام منابع مورد بررسی قرار می گیرد و خلاصه آن در جلسات آیت الله بازگو و سرانجام نتیجه گرفته می شود. وسعت بحث و بررسی منابع باز از ویژگی های حضرت استاد است.
آیت الله مکارم شیرازی از راه های گوناگونی با حوزه های علمیه سراسر دنیا ارتباط دارند و به سوالات آنها پاسخ می دهند
نماینده ولی فقیه در استان لرستان به ارتباط آیت الله مکارم شیرازی با سایر حوزه های علمیه تشیع به ویژه نجف اشرف و مشهد، اشاره و خاطرنشان کرد: به دلیل اینکه حضرت استاد مکارم شیرازی تمام عمر پر برکت خود را در جهت تدریس و پرورش طلبه ها سپری کردند، بسیاری از کسانی که امروز در حوزه علمیه مشهد یا در حوزه علمیه نجف استاد و مجتهد هستند و تدریس می کنند از شاگردان ایشان هستند یعنی به نوعی از خرمن پر برکت وجود ایشان استفاده کردند. همین یکی از عوامل موثر در ارتباط این مرجع تقلید با حوزه های علمیه سراسر ایران و خارج از کشور است حتی نه تنها نجف اشرف بلکه کشورهای مختلفی که حوزه در آنها دایر است اغلب از وجود پر برکت حضرت استاد استفاده کردند. ثانیاً نمایندگانی که ایشان در این حوزه های علمیه دارند وسیله ای برای ارتباط با این استاد است و من در همین جا این نکته را یادآوری می کنم که استفاده از فضای مجازی و پیشرفت های تکنولوژی در سیستم ایشان روز آمد هست و همین امر سبب می شود که اکنون اگر ملاحظه کنید ارتباط اینترنتی که حضرت استاد با سایر حوزه های علمیه دارند در مقایسه با دیگر مراجع بسیار برجسته و چشمگیر است بنابراین ایشان از راه های گوناگونی با حوزه های علمیه سراسر دنیا ارتباط دارند و به سوالات آنها پاسخ می دهند و کتاب های ایشان به زبان های مختلف ترجمه شده و در اختیار قرار گرفته است. چون ایشان از همان دوران جوانی نویسندگی را آغاز کردند و یکی از مراجع تقلیدی هستند که بیشترین تألیفات را در علوم اسلامی دارا هستند و کتاب های ایشان هم به زبان های مختلف ترجمه شده و در اختیار قرار گرفته است.
آیت الله مکارم شیرازی نسبت به شبهاتی که در جهان اسلامی پیدا می شود، حساس هستند
میرعمادی در پاسخ به اینکه ارتباط آیت الله مکارم شیرازی با سایر فرق مذاهب اسلامی و محافل علمی اهل تسنن به ویژه الازهر چگونه است؟ گفت: یکی از نکاتی که در شخصیت آیت الله العظمی مکارم شیرازی وجود دارد این مساله است که ایشان نسبت به شبهاتی که در جهان اسلامی پیدا می شود، حساس هستند و معتقدند که باید این شبهات بررسی شوند و پاسخ لازم داده شود از این رو ایشان ارتباط گوناگونی با فرق و مذاهب مختلفی که در دنیا وجود دارد، دارند. ایشان با رئیس دانشگاه الازهر مصر چندین بار مکاتبه داشتند و پاسخ گرفتند و در کتاب ها و رساله های علمیه به برخی از مطالبی که در این فرق و مذاهب مطرح بوده و هست پاسخ دادند. این موارد مهم ترین اقداماتی است که ایشان انجام می دهند و بیشتر هم به خاطر حساسیتی است که ایشان نسبت به شبهات در جهان اسلام دارند لذا می بینید که اولین فقیهی که در مقابل تکفیری ها و اندیشه تکفیری همایش سالانه برگزار می کند، آیت الله مکارم شیرازی است. بزرگترین ضربه را تکفیری ها به جهان اسلام و مسلمانان وارد کردند و ایشان در حقیقت برای روشنگری و پاسخگویی به شبهات، همایش سالانه ای برگزار می کنند. انجمن های علمی که زیر نظر ایشان تشکیل شده و کارهای پژوهشی که در این راستا انجام گرفته گواه بر فعالیت گسترده ایشان در این زمینه است.
