حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در بیستمین اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم که در سالن همایش های مدرسه علمیه امام کاظم علیه السلام قم برگزار شد، با اشاره به روایتی از پیامبر گرامی اسلام صلّی الله علیه وآله وسلّم اظهار داشتند: بخشنده ترین افراد بعد از خدا و پیامبر، کسی است که علمی را بیاموزد و آن را نشر بدهد.
ایشان ابراز داشتند: شما نیز علمی را آموخته اید و از طریق تدریس و تبلیغ آن را نشر می دهید از این رو معلوم می شود تعلم علم به تنهایی کافی نیست. انسانی که گنجینه ای از علوم داشته باشد و دیگران از آن نفعی را نبرند هیچ فایده ای ندارد؛ یک عالم واقعی هرچند از دنیا برود ولی با توجه به آثار و شاگردانی که دارد همیشه زنده می ماند.
معظم له تأکید کردند: یک استاد باید ناشر علوم برای همه اعصار باشد؛ بنابراین عالمان زنده هستند و مردم جهان نه تنها در زمان حیات این علما بلکه بعد از مرگشان نیز می توانند از وجود آنها استفاده کنند.
ايشان در ادامه با اشاره به نشانه های یک استاد موفق در حوزه خاطرنشان کردند: اولا باید همیشه پیش از درس مطالعه دقیق داشته باشد، هرچند یک درس برای استاد به علت تکرار زیاد در سینه او ثبت شده باشد؛ ثانیا باید مطالب را دسته بندی شده در اختیار طلاب قرار بدهید که تأثیر بسیار زیادی خواهد داشت.
حضرت آیت الله العظمي مکارم شیرازی عنوان کردند: شما می بینید که رهبر معظم انقلاب همیشه سر کلاس درس، نوشته هایی دارند و آنها را به صورت منظم بیان می کنند و در سخنرانی های خود نیز این مطلب را رعایت می کنند؛ مسأله سوم توجه به خلاصه درس یا چکیده نویسی و بیان آنها برای شاگردان است.
ايشان بیان داشتند: بحث دیگر توجه دقیق به اشکالاتی است که از سوی طلاب مطرح می شود؛ مخصوصا اگر این شجاعت را داشته باشید که اگر اشکال را وارد دانستید حق را به طلاب بدهید و حتی بالاتر برخی از اساتید ما اشکال شاگرد را مطرح و آن را پرورش می دادند؛ از این رو نباید استاد از اشکالات مکرر عصبانی شود که در این صورت ارزش کار خود را از دست می دهید.
معظم له دادن وقت به شاگردان بعد از درس برای بیان اشکالات را از دیگر نشانه های یک استاد برجسته عنوان کردند و گفتند: مسأله مهم دیگر استفاده از بیان روشن است و فکر نکنید که اگر خیلی درس را روشن کنید تهمت سبک شدن درس را به شما می زنند چون خود قرآن هم می گوید ما این کتاب را زبان روشن برای شما فرستادیم (بلسان عربي مبين).
ايشان در ادامه ابراز داشتند: باید شاگردان به مطالعه و مباحثه دعوت شوند تا پرورش پیدا کنند. همیشه از طلبه ها بخواهید که منظم سر کلاس درس حاضر شوند و مباحثه را که یکی از سنت‌های اصلی حوزه است را فراموش نکنند و در کنار آن تدریس را هرچند برای یک یا دو نفر شروع کنند.
حضرت آیت الله العظمي مکارم شیرازی تصریح کردند: سعی کنید طلاب را در امور پژوهشی تشویق کنید، یعنی یک موضوعی را برای شاگردان خود در نظر بگیرید و از آنها بخواهید که مطالعه و پژوهش در آن زمینه داشته باشند و برای آنها مشوق هایی نیز اعم از مشوق های مادی و معنوی در نظر بگیرید.
ايشان در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر ورود اساتید به بیان مسائل روز خاطرنشان ساختند: شما اصرار داشته باشید که به مسائل جدید جامعه بپردازید تا معلوم شود که حوزه علمیه، دردها و مشکلات جامعه را درک می کند تا تهمت بيجای به روز نبودن دیگر به حوزه زده نشود.
معظم له تأکید کردند: درس اخلاق و تذکرات اخلاقی از اهم واجبات برای اساتید است و خودتان هم الگوی عملی اخلاق برای طلاب باشید تا اگر زندگی شما را دیدند شیوه زندگی یک عالم مسلمان واقعی با تقوا را در عمل ببینند، چراکه استاد هم باید آموزش دهنده علم و هم آموزش دهنده اخلاق باشند.
ايشان در ادامه قصد قربت و نیت الهی را در تدریس ضروری عنوان کردند و گفتند: اگر از عهده یک درس بر نمی آییم وقت طلاب را نگیریم، چراکه درس دادن برای استاد مهم است و کتاب فرقی ندارد، از این رو اگر نمی توانیم در برخی کتب سطوح عالی وارد شویم هیچ اشکالی ندارد که کتاب های سطوح پایین تر را آموزش بدهیم.
حضرت آیت الله العظمي مکارم شیرازی خطاب به مدیر و اعضای شورای عالی حوزه های علمیه عنوان کردند: ما دشمنان زیادی در داخل و خارج براي حوزه داریم و باید سعی کنیم حوزه را حفظ کنیم و بدانیم خیلی از افراد می خواهند عظمت و موقعيت آن را بی رنگ يا کمرنگ کنند و همچنین دروس آزاد که مزایای بیشتری نسبت به مدارس دارد مورد توجه قرار بگیرد و باید اصل قرار بگیرد.
ايشان بیان داشتند: مسأله دیگر آن است که حوزه را مرکز تدریس پایه های پایین قرار ندهیم، به همین جهت برای دروس سطح یک حوزه های شهرستان ها را تقویت کنید تا بتوانید بیشتر به سطوح عالی بپردازید، چراکه حوزه باید دانشگاه عالی اسلام باشد؛ راه تقویت حوزه های شهرستان ها نیز این است که اساتیدی که زمینه ورود به شهرستان ها دارند را برای این کار تشویق کنیم.
معظم له با اشاره به این که اساتید باید احساس مسؤولیت داشته باشند، گفتند: البته ورود اساتید به حوزه های شهرستان ها نیاز به مقدماتی دارد که مدیریت حوزه باید این مسأله را مورد توجه داشته باشد.
ايشان در ادامه خطاب به اساتید حوزه ابراز داشتند: کمک های مالی به شاگردان را اگر در توان داريد نیز فراموش نکنید که دو بعد دارد؛ یک بعد مربوط به کسانی است که وضعیت مالی خوبی ندارند و بعد دیگر مربوط به طلابی است که در درس جنب و جوش بیشتری دارند، از این رو به طور کلّی همه را برای تشویق در یک سطح قرار ندهید.
