بازشناسی مبانی راهپیمایی روز جهانی قدس از منظر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

روز قدس روز بسیار مهمی در تاریخ اسلام است لذا نام گذاری روز قدس ابتکار حساب شده ای از سوی امام خمینی رحمه الله علیه در برابر رژیم صهیونیستی است.[1]که در حقیقت خاری در چشم اسرائیل غاصب و جنایتکار است.[2] هم چنین برپایی راهپیمایی روز قدس در کشورهای اسلامی ، این روز را برای رژیم صهیونیستی و حامیان آن به روز عزا تبدیل کرده است.[3]لذا اسرائیل و آمریکا اصرار دارند که جهانیان سرنوشت مردم مسلمان فلسطین را به فراموشی بسپارند و سرزمین فلسطین را ملک شخصی اسرائیل بدانند، حال آنکه تبیین مبانی متعدد برپایی روز قدس در هر سال، نسل های جدید را به غاصب بودن اسرائیل رهنمون خواهد ساخت.[4]

روز قدس روز اسلام است

گفتنی است مسجد الاقصى علاوه بر اینکه خود سرزمین مقدسى است اطراف آن نیز سرزمین مبارک و پر برکتى است؛«بارَکْنا حَوْلَهُ »[5]، که  این ممکن است اشاره به برکات ظاهرى آن بوده باشد، چرا که مى دانیم در منطقه اى سرسبز و خرم و مملو از درختان و آب هاى جارى و آبادی ها واقع شده است.و نیز ممکن است اشاره به برکات معنوى آن بوده باشد، زیرا این سرزمین مقدس در طول تاریخ کانون پیامبران بزرگ خدا، و خاستگاه نور توحید و خدا پرستى بوده است.[6]

حال در قرآن کریم تشبیه جالبى براى تلاش هاى مذبوحانه و بى سرانجام یهود و نصارى و یا همه مخالفان اسلام حتى مشرکان کرده، مى گوید: «یُرِیدُونَ أَنْ یُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ یَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ یُتِمَّ نُورَهُ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ؛اینها مى خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند ولى خداوند جز این نمى خواهد که این نور الهى را همچنان گسترده تر و کامل تر سازد (تا همه جهان را فراگیرد، و تمام جهانیان از پرتو آن بهره گیرند) هر چند کافران را خوشایند نباشد»[7]

آری آنها به کسى مى مانند که مى خواهد نور آفتاب عالمتاب را با پف کردن خاموش سازد، آنها خفاشانى هستند که گمان مى کنند اگر چشم از آفتاب فرو پوشند و خود را در پرده هاى ظلمت شب فرو برند مى توانند به مقابله با این چشمه نور برخیزند.[8]

لذا تاریخ اسلام سند زنده اى است بر تحقق عینى این پیشگویى بزرگ قرآن، چرا که صهیونیسم از طریق اشغال سرزمین قدس و قبله اول مسلمین براى نابودى نور خدا توطئه چینی می کند،[9] حال آنکه خداوند اراده کرده است این نور الهى روز به روز  گسترش  یابد و دامنه اسلام هر زمان نسبت به گذشته وسیع تر شود، و آمارها نیز نشان مى دهد که جمعیت مسلمانان جهان على رغم تلاش هاى مشترک «صهیونیست ها» و دیگر دشمنان اسلام رو به افزایش است.[10]

از سوی دیگر آنچه به صورت لکه ننگى لباس اسلام را مُلوّث کرد غفلت مسلمانان و تأکید بر  حسّ ناسیونالیستى اعراب بود، آنها جنگ را جنگ اسرائیل و اعراب مى دانستند نه جنگ اسرائیل و اسلام. دائماً دم از عربیّت و برترى نژادى عرب مى زدند، در حالى که اگر دم از اسلام مى زدند اوّلًا جمعیّت مبارزه کننده بالغ بر یک میلیارد و نیم مسلمان مى شد و ثانیاً داعى براى جانبازى و انگیزه فداکارى هر چه بیشتر رو به تزاید مى گذارد زیرا چه آزاده اى براى عربیّت جان مى بازد ولى وقتى بنا شد مسئله اسلام و نجات قبله مسلمین باشد به راحتى مسلمانان جانبازى مى کنند.[11]

لذا مبنای حقیقی راهپیمایی روز جهانی قدس ناظر بر ضرورت نجات اسلام است؛ زیرا وقتی اسلام و قرآن ظاهرا بر لب پرتگاه قرار می گیرد، و بحرانى ترین لحظات خود را مى پیماید، همگان وظیفه دارند اسلام را از خطر حفظ کرد و تداوم آن را تا روز قیامت تضمین نمایند.[12]

این ضرورت وقتی دو چندان می شود که بدانیم بعد از انقلاب شعار اسلام در سطح خاورمیانه و بلکه دنیا اوج گرفت و به ابتکار امام خمینی رحمه الله علیه نیز جمعه آخر ماه مبارک رمضان روز قدس نامگذارى شد و این باید به عنوان شعارى براى تشجیع مسلمانان حفظ شود تا دشمن بداند هنوز ما به فکر قدسیم و آن را به ورطه فراموشى نسپرده ایم و هر زمان این قدرت را احساس کنیم که مى توانیم میراث از دست رفته را برگردانیم، چنین خواهیم کرد و اکنون، هم ما و هم دشمن طلیعه و فجر صادق این نور قدرت را مشاهده مى کنیم و امیدواریم هر چه زودتر این نور بر شب ظلمانى هر چه زودتر غلبه کند و صبح صادق سر رسد؛«الَیْسَ الصُبْحُ بِقریب»^[13].،[14]

دلیل قرآنی برای شرکت در راهپیمایی روز قدس

بدیهی است راهپیمایی روز قدس وظیفه مقدس اسلامی است؛ این راهپیمایی بدون هیچ هزینه‌ با آثار و برکات مهم در برابر مسئله فلسطین اشغالی است.[15]

از یک سو فلسطین به عنوان قبله نخست مسلمانان غصب شده و اکنون ایام ماه رمضان مردم فلسطین برای اقامه نماز در مسجد الاقصی نیازمند اذن اسرائیل هستند در صورتی که تنها افراد بالای 40 سال اجازه اقامه نماز در این مکان را دارند.[16]از سوی دیگر روز قدس فریادی از تمام جهان اسلام بلند می‌شود که پشت اسرائیل و حامیان وی را می‌لرزاند و نباید در این مسئله شک کرد.[17]

در تبیین این مسأله می توان به آیه شریفۀ قرآن کریم اشاره کرد؛ خداوند میفرماید:«مَا کَانَ لِأَهْلِ الْمَدِینَةِ وَمَنْ حَوْلَهُم مِّنَ الأَعْرَابِ أَن یَتَخَلَّفُواْ عَن رَّسُولِ اللّهِ وَلاَ یَرْغَبُواْ بِأَنفُسِهِمْ عَن نَّفْسِهِ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ لاَ یُصِیبُهُمْ ظَمَأٌ وَلاَ نَصَبٌ وَلاَ مَخْمَصَةٌ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَلاَ یَطَؤُونَ مَوْطِئًا یَغِیظُ الْکُفَّارَ وَلاَ یَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَّیْلاً إِلاَّ کُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللّهَ لاَ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ ؛ سزاوار نیست که اهل مدینه و کسانى از اعراب بادیه نشین که اطراف آنها هستند، از پیامبر خدا جدا[18]شوند؛ و براى حفظ جان خویش، از جان او چشم بپوشند؛ زیرا هیچ گونه تشنگى و خستگى و گرسنگى در راه خدا به آنها نمى رسد و هیچ گامى که موجب خشم کافران مى شود بر نمى دارند، و ضربه اى از دشمن نمى خورند مگر اینکه به خاطر آن عمل صالحى براى آنها نوشته مى شود؛ زیرا خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نمى کند و هیچ مال کوچک یا بزرگى را (در این راه) صرف نمى کنند و هیچ سرزمینى را (به سوى میدان جهاد یا در بازگشت) نمى پیمایند جز اینکه براى آنها نوشته مى شود؛ تا خداوند آن را به عنوان بهترین اعمالشان، پاداش دهد».[19]،[20]

بی شک خطاب این کلام نورانی تنها براى مسلمانان دیروز نبود، بلکه براى دیروز و امروز و همه قرون و اعصار است؛ لذا هر گونه راهپیمایی و حرکات دسته جمعى مسلمانان که موجب خشم و هراس کفّار گردد ، نزد خدا پاداش دارد؛ «موطئاً یغیظ الکفّار»؛ آری هر گاه مجاهدان دل و جان خود را با ایمان به خدا و وعده هاى بزرگ او روشن سازند، و بدانند هر نفسى، و هر سخنى، و هر گامى، در این راه بر مى دارند گم نمى شود، بلکه حساب همه آنها بدون کم و کاست و در نهایت دقت محفوظ است و خداوند، در برابر آنها به عنوان بهترین اعمال از دریاى بیکران لطفش شایسته ترین پاداش ها را مى دهد. با این حال هرگز از تحمل این مشکلات سر باز نمى زنند و از عظمت آنها نمى هراسند، و هیچگونه ضعف و فتورى هر چند جهاد طولانى و پر حادثه و پر مشقت باشد به خود راه نمى دهند.^[21]

آرى! امت اسلامی با صفات والا  آنى از «حرکت و خروش» باز نمى ایستند.و همواره اسلام را با گفتار و اعمال خود در جهان نشر مى دهند و روز به روز خیل تازه اى بر جامعه اسلامى مى افزایند.^[22]

این اوصاف عالى، این نمو و رشد سریع، و این حرکت پر برکت در سایۀ راهیپمایی روز جهانی قدس ، به همان اندازه که دوستان را به شوق و نشاط مى آورد سبب خشم کفار مى شود«لِیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفَّار[23]؛این براى آن است که کافران را به خشم آورد» ^[24]

اتحاد امت اسلامی؛ مبنای راهبردی راهپیمایی روز جهانی قدس

بدون شک از جمله مهمترین مبانی روز قدس، وحدت مسلمین است. همه مسلمانان می‌دانند که روز قدس، عامل وحدت مسلمین است و دراین روز، همه فریاد مرگ بر اسرائیل سر می‌دهند و فریاد القدس لنا بلند می‌شودکه قبله اول مسلمین را برگردانید.[25]

بدیهی است برگزاری راهپیمایی روز جهان قدس از باب«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ؛ مؤمنان برادر یکدیگرند» بر بسیاری از درگیرى هاى کشورهاى اسلامى مهر پایان خواهد زد»^[26]

روى این اصل مهم اسلامى، مسلمانان از هر نژاد و هر قبیله، و داراى هر زبان و هر سن و سال، با یکدیگر احساس عمیق برادرى مى کنند، هر چند یکى در شرق جهان زندگى کند، و دیگرى در غرب.[27]

به تعبیر دیگر اسلام تمام مسلمان ها را به حکم یک خانواده مى داند، و همه را خواهر و برادر یکدیگر خطاب کرده، نه تنها در لفظ و در شعار که در عمل و تعهدهاى متقابل نیز همه خواهر و برادرند.[28]

در روایات اسلامى نیز روى این مسئله تأکید فراوان شده، به عنوان نمونه از پیغمبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم در باره حقوق سى گانه مؤمن بر برادر مؤمنش نقل شده که فرمود:«مسلمان بر برادر مسلمانش سى حق دارد که برائت ذمه از آن حاصل نمى کند مگر به اداى این حقوق یا عفو کردن برادر مسلمان او: از جمله آنکه «...در برابر بدگویان از او دفاع کند،در یارى او بکوشد، ناموس او را حفظ کند، در یارى او بکوشد و او را در گرفتن حقش کمک کند. او را در برابر حوادث تنها نگذارد، آنچه را از نیکی ها براى خود دوست دارد براى او دوست بدارد، و آنچه از بدی ها براى خود نمى خواهد براى او نخواهد».[29]

اسلام نمى پسندد که گروهى بر گروه دیگر ظلم کنند و ما فقط نظاره گر باشیم. بلکه به ما دستور مى دهد به یارى مظلوم بشتابیم.بر همین اساس، ما معتقدیم که تمام کشورهاى اسلامى، به هر شکل ممکن، باید به نجات مردم مظلوم فلسطین و رهایی قدس شریف کمک کنند و شرّ اسرائیل غاصب و ظالم، که هر روز ظلم و جنایت تازه اى مى آفریند، و عرصه را بر مسلمانان مظلوم آن دیار تنگ کرده، رفع نمایند. وگرنه بدون شک در پیشگاه خداوند مسؤولیّتى بس سنگین خواهند داشت.[30]

با این تفاسیر ثمرات راهپیمایى روز جهانی قدس در راه و روش دیگر قابل تصور نیست، چون صد در صد مردمى و اصیل و منبعث از وحدت گرایی امت اسلامی است و نمى توان به آن وصله اى چسباند، پس حضور در این راهپیمایى بسیار اهمیّت دارد.^[31]

اصل ظلم ستیزی و قلمرو آن در راهپیمایی روز جهانی قدس

بر خلاف آنچه بعضى مى پندارند فطرى بودن «دین» منحصر به اصل توحید و خداپرستى نیست بلکه شامل تمام اصول و فروع مى شود؛ البتّه منظور کلیات فروع است، فى المثل «جهاد» یک امر فطرى است چرا که هرکس با فطرت خود درک مى کند که در مقابل تهاجم و ظلم و ستم  دشمن باید از خود دفاع کند،[32] لذا این واقعیّت را نمى توان منکر شد که در همه جامعه هاى انسانى اعم از خداپرست و مادى، شرق و غرب، قدیم و جدید، ثروتمند و فقیر، توسعه یافته و توسعه نایافته، و داراى هر گونه فرهنگ، همه بدون استثناء ظلم را بر نمی تابند.[33]

این جاست که فطرت و نهاد عدالت طلب آدمى به وضوح صدا مى زند که باید  بساط ظلم و ستم و خودکامگى برچیده شود.[34]که این مسئله را می توان به وجدان عمومى مردم جهان در ظلم ستیزی تعبیر نمود؛ از ان جهت که از نفرت عمومى مردم نسبت به مفهوم ظلم نشأت است.[35]

البته حقیقت ظلم ستیزی با هجمۀ رسانه های غربی از مسیر صداقت منحرف گشته است؛ بدین جهت اگر یک جاسوس اسرائیلى در نقطه اى از جهان به محاکمه کشیده شود فریاد حقوق بشر رسانه های غربی گوش جهانیان را کر مى کند، امّا اگر هزاران نفر از مردم مظلوم و ستمدیده فلسطین با بدترین شیوه به قتل برسند، هیچ صدا و اعتراضى از مدّعیان حقوق بشر بلند نخواهد شد. بلکه با کمال تعجّب و تأسّف از نظر سیاسى و اقتصادى و نظامى به کمک ظالم مى شتابند تا بیشتر ظلم کند![36]

حال آنکه اسلام براى حمایت از مظلوم و نجات وى از چنگال ظالم، به مسلمانان دستور مى دهد که با ظالم بجنگند؛ حتّى اگر مظلوم غیر مسلمان باشد.^[37]

کلام آسمانی سند محکمى بر ادّعاى فوق است؛ «وَمَا لَکُمْ لَاتُقَاتِلُونَ فِى سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنْکَ وَلِیّاً وَاجْعَل لَّنَا مِنْ لَّدُنْکَ نَصِیراً؛ چرا در راه خدا، و (براى رهایى) مردان و زنان و کودکانى که (به دست ستمگران) تضعیف شده اند، پیکار نمى کنید؟! همان افراد (ستمدیده اى) که مى گویند: «پروردگارا! ما را از این شهر (مکّه) که اهلش ستمگرند، بیرون ببر (و رهایى ببخش)؛ و از سوى خود، براى ما سرپرستى قرار ده؛ و از جانب خود، یار و یاورى براى ما مقرر فرما».^[38]

با توجّه به آیه شریفه فوق، اگر ملّت سرافراز ایران شعار حمایت از ملل مظلوم فلسطین، لبنان، عراق، سوریه، یمن و دیگر  ملّت هاى مورد ظلم و ستم ستمگران را سر مى دهد جاى تعجّب نیست، چرا که به مضمون آیه شریفه عمل مى کند. و باید به نداى هر مظلومى در هر کجاى جهان از آمریکا گرفته تا آفریقا و از اروپا گرفته تا آسیا و استرالیا لبیک گفت، و در حدّ وسع و امکانات به یارى آنها شتافت، و آنان را از چنگال ستمگران و استثمارگران نجات داد، تا جرأت تکرار ظلم را نداشته باشند.^[39]

در این بین راهپیمایی روز جهانی قدس یک عبادت دسته جمعى برای ظلم ستیزی است که با فطرت اجتماعى انسان هماهنگ است، زیرا به فرمان فطرت انجام مى شود و «حسن عدل و قبح ظلم » نیز از فطریات است.[40]

سخن آخر: (راهپیمایی روز قدس؛ روز اعتراض جوامع بشری علیه اشغالگری اسراییل)

در خاتمه باید گفت  ابتکار روز جهانی قدس، ابتکاری مهم و سرنوشت ساز در تاریخ اسلام است؛ لذا می بینیم با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و مطرح شدن روز جهانی قدس و گرفتن رنگ و بوی اسلامی در عرصه مقاومت، امروز رژیم صهیونیستی در موضع ضعف قرار گرفته و جریان مقاومت فلسطین قدرتمند به مبارزه ادامه می دهد.[41]

در این میان راهپیمایی روز قدس را  باید فرصتی کلیدی برای جوامع آزادی خواه جهان به شمار می رود که می تواند به روز اعتراض همگانی علیه اشغالگری رژیم صهیونیستی تبدیل شود.^[42]

تحقق این امر بر مبنای آیۀ شریفۀ «وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَایُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ»؛ و در راه خدا با کسانى که با شما مى جنگند نبرد کنید؛ و از حد تجاوز نکنید، که خدا تعدّى کنندگان را دوست ندارد». امکان پذیر است؛ لذا اگر اسرائیل حمله کرد، و کشورهاى اسلامى را اشغال نمود، و قبله اوّل مسلمین را گرفت، و مردم را از شهر و دیارشان آواره کرد، و خانه هاى آنها را بر سرشان ویران نمود، مسلمانان و دیگر آحاد جوامع بشری باید با چنین دشمن خون آشامى بجنگند، و از راه های مختلف هم چون برپایی راهپیمایی روز جهانی قدس از حقّ خود دفاع کنند.[43]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir