سلوک عاشورایی شهدای مدافع حرم از منظر معظم له

سلوک عاشورایی شهدای مدافع حرم از منظر معظم له


شهدای مدافع حرم؛الگوی هجرت؛ مجاهدت؛ شهادت/شهدای مدافع حرم؛ تبلور عینی فرهنگ عاشورا/مظلومیت شهدای مدافع حرم؛ تداعی کننده مظلومیت عاشورا/صیانت از حریم اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه و آله)؛ مرهون ایثارگری شهدای مدافع حرم/شهدای مدافع حرم؛ مایۀ عزت نظام اسلامی/خون شهدای مدافع حرم ؛ جداکنندۀ حق و باطل‌

بی تردید پويندگان راه فضيلت و سير و سلوك الى اللّه، براى تحكيم پايه هاى فضائل اخلاقى بايد دقيقاً مراقب آثار مثبت و منفى اعمال نيك و بد در روح و جان خود باشند و بدانند هيچ عملى نيست مگر اين كه در دل و جان اثر مى گذارد؛ اگر اعمال پاك و نيك است، روح را به رنگ خود در مى آورد و اگر زشت و آلوده و ناپاك است، آلودگى را به درون روح و جان و اخلاق مى كشاند.[1]در این میان جهاد فى سبيل‌الله، از جمله مصاديق مهم سیر و سلوک معنوی است که  در تلطيف روح وتقويت اراده وسلطه بر هواى نفس تأثير فراوانی  دارد.[2]

لذا در حالی که  تکفیری‌ها به کشتار مسلمین و غیرمسلمین دامن می‌زنند و به بدترین صورت ممکن سرها را می‌برند و بدن‌ها را می‌سوزانند.[3] جهاد فی سبیل الله بر همه علاقه مندان به اسلام و اهل بیت (ع) واجب است[4] و باید ریشه های آنها را خشکاند.[5] هم چنین از نظر معنوى و ارزشى نیز سزاوار است كه انسان به استقبال ضربات شمشيرها برود و در بستر، به مرگ طبيعى نميرد زيرا افتخار شهادت، انسان را آماده تحمّل رنجها مى كند.[6]

شهدای مدافع حرم؛الگوی هجرت؛ مجاهدت؛ شهادت

بدیهی جریان‌های تکفیری اقلیتی در جهان اسلام هستند که این اقلیت سه خطر را متوجه جهان کرده است، خطر نخست متوجه مسلمانان است که هر روز عده‌ای بی‌گناه به‌دست این اقلیت قسی‌القلب و دور از منطق به خاک و خون کشیده می‌شوند، آنها به شیعه و سنی هیچ‌کدام رحم نمی‌کنند. دومین خطر این جریان خطرناک برای جهان اسلام است که چهره اسلام را خدشه دار کرده و این دین را به عنوان دین خشونت و وحشی‌گری معرفی می کنند، در حالی‌که پیامبر اسلام، پیامبر رحمت و مهربانی بود و متاسفانه این اقدامات آن‌ها سبب شده جاذبه اسلام تبدیل به دافعه شود و دشمنان نیز با همین بهانه به اسلام ستیزی دامن می‌زنند.خطر سوم جریان تکفیری را متوجه جهان بشریت است زیرا آنها با اقدامات خود همه جا را ناامن کرده اند[7]. لذا باید با تکفیری ها مبارزه کنیم.[8] زیرا پايبندی به فرمان خدا و برنامه هاى مذهب نياز به ايثار،هجرت و حتى جهاد و شهادت دارد.[9]

در این میان شهدای مدافع حرم با الگو پذیری از  امام حسين عليه السلام که راه هجرت و مبارزه را در پيش گرفت [10] ؛  هجرت ، جهاد و شهادت را به خوبی تعبیر کرده اند و جان خود را در طبق اخلاص گذاشته‌اند و در مقابل دشمنان اسلام که قصد ویرانی کشورهای اسلامی و نابودی اسلام ناب را دارند، به پا خاسته‌ و شربت شهادت نوشیده‌اند[11]. آن شهدای گرانقدر در ايمان به خدا و روز قيامت و جهاد فى سبيل اللَّه از دیگران سبقت گرفته اند[12]که به تعبیر قرآن کریم «الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ؛كسانى كه ايمان آورده اند و علاوه بر آن، جهت حفظ ايمان خويش و گسترش آن، سختى هجرت را بر خويشتن خريده اند و با مال و جان خويش در راه خداوند و اعتلاى نام و گسترش دين او جهاد نموده اند، درجاتشان در پيشگاه خداوند بالاتر است و چنين افرادى رستگار و پيروز هستند».[13]

این رویش های بی نظیر انقلاب اسلامی در حالی رو به افزایش  است که  هم اكنون اسلام اصيل عصر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم در ميان برخی از مدعیان اسلام گرایی(مروجان اسلام آمریکایی) اصلًا ناياب است![14]و سازنده ترين مفاهيم همچون «زهد و پارسايى» و «صبر» و «انتظار» و «شهادت» و «شفاعت» و «عبادت» گاهى آنچنان گرفتار تحريف و تفسيرهاى نادرست و وارونه شده كه اسلام راستين از آن وحشت مى كند![15]از سوی دیگر مفاهیمی همچون هجرت ؛ جهاد و شهادت به دست فراموشى سپرده شده؛ و يا لااقل شكل تاريخى و مخصوص به دوران معيّنى از آغاز اسلام را به خود گرفته است.[16]

آری توحيد اسلامى به انواع شركها آلوده شده؛ و مكتب اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم كه اسلام اصيل را به حكم «انّى تارك فيكم الثّقلين، كتاب اللّه و عترتى [17]؛ من در ميان شما دو چيز وا مى گذارم ،كتاب خدا و عترتم یعنی اهل بیتم را»[18]،»در خود پرورش مى دهد، در ميان گروه عظيمى از مسلمين كاملًا ناشناخته مانده و با انواع تهمتها، مردم را از آن دور ساخته اند.[19]

شهدای مدافع حرم؛ تبلور عینی فرهنگ عاشورا

حادثه عاشورا با گذشت بیش از 13 قرن، سال به سال شکوفاتر و باعظمت‌تر می‌شود، این حادثه نه تنها فراموش نمی‌شود، بلکه هر سال بر عظمت آن نیز افزوده می‌شود زیرا آنچه به ذات و رضای خداوند متعال مرتبط است، رنگ جاودانی به خود می‌گیرد.[20]

عاشورا سرمایه‌ عظیم تشیع است که شهیدان کربلا به یادگار گذاشته که باید از آن برای حفظ ارزش های اسلامی استفاده کرد.[21]مردم دنیا از این قدرت ناآگاه هستند ولی وقتی با حوادث روبه‌رو می‌شوند با قدرت عاشورا آشنا می‌شوند.[22]

در این بین باید دانست شعار و هدف «هیهات منا الذله» کهنه نمی‌شود، عدالت، عزت، آبرو و شخصیت کهنه نمی‌شود و هر آنچه که با اینها ارتباط داشته باشد، رنگ جاودانگی به خود خواهد گرفت.[23]

اینگونه است که  در فرازهای پایانی زیارت عاشورا آرزو می‌شود که‌ ای کاش ما هم در راه اهل‌بیت(ع) و مانند شهدای کربلا شهید شویم و آن‌هایی که آرزو داشتند مانند شهدای کربلا باشند[24] باید به شهادت مدافع حرم بنگرند که بيش از پيش عارف به حق شهيدان كربلا و مخصوصاً سالار شهيدان، شدند و از آن در زندگى خود الگو گرفته و بر عزّت و سربلندى و شهامتشان افزوده وحماسه هاى عاشورا در وجودشان شکل گرفته است.[25]

امروزه با وجود این هجمات دشمنان، عرصه کربلا برای عاشقان امام حسین(ع) در سوریه فراهم شده است،[26] زیرا همه روزها عاشورا است و همه زمین‌ها زمین کربلا است، و مبارزه حق وباطل تمام نمی‌شود و این قیام تا زمان قیامت حضرت مهدی(عج) ادامه خواهد داشت؛ بنابراین کسانی که آرزوی شهادت می‌کردند خداوند سفره را برای آنها گسترده کرده است؛ خانواده‌های شهدای مدافع حرم باید افتخار کنند که چنین عزیزانی را پرورش داده‌اند.[27]

مظلومیت شهدای مدافع حرم؛ تداعی کننده مظلومیت عاشورا

در وهلۀ نخست باید گفت مظلوميّت امام حسين عليه السلام و يارانش در حادثۀ کربلا دارای ابعاد گوناگونى است؛ دعوت كردن امام و بى وفايى نسبت به آن حضرت، كشتن مهمان، بستن آب به روى آن حضرت و ياران و زنان و كودكان اهل بيت او، جنگ نا برابر سى هزار نيروى مجهّز در برابر 72 تن، كشتن كودك شيرخوار، حمله به كودكان و زنان، آتش زدن خيمه ها، تاختن اسب بر پيكر شهدا، سرها را بالاى نيزه بردن، جلوگيرى از دفن پيكر شهيدان، اسارت زنان و كودكان آل پيغمبر صلى الله عليه و آله و گرداندن آنها در شهرهاى مختلف و جهات ديگر مظلوميّت، همه از ويژگى هاى اين حادثه است كه آن را از حوادث مشابه ديگر جدا مى سازد.[28]

در این میان باید اذعان کرد انقلاب اسلامى ايران نیز دستاورد خون هزاران شهيد مظلوم است [29]و شهدای حرم نیز واقعاً مظلوم مضاعف هستند و نباید آنها را فراموش کنیم.[30]

بنابراین همانگونه که شهادت مظلومانه امام حسين عليه السلام و فرزندان پيامبر صلى الله عليه و آله خطّ بطلانى بود بر چهل سال تبليغات مسموم بنى اميّه كه با نيرنگ و فريب، خود را دولت اسلامى جا زده بودند وچهره اسلام واقعى را به مردم نشان داد و نقاب از چهره دروغ گويان اموى برداشت و نامشروع بودن سلطنت آنان را به اثبات رساند.[31] مظلومیت شهدای مدافع حرم به نوبۀ خود  ماهیت پلید حامیان اسلام تکفیری و مروجان خشونت و افراطی گری در جهان اسلام را بر ملا خواهد ساخت، لذا کسانی که در زمان دفاع مقدس از انقلاب اسلامی شکست خوردند امروز هم در سوریه،عراق و یمن از جبهه مقاومت اسلامی به رهبری ایران دچار شکست خواهند شد چرا که فرهنگ عاشورا در دل رزمندگان اسلام موج می زند.[32]

صیانت از حریم اسلام ناب محمدی(ص)؛ مرهون ایثارگری شهدای مدافع حرم

حمایت های همه جانبۀ  کشورهای خارجی از گروه های تروریستی تکفیری و توطئه چینی برای تداوم جنگ و درگیری و کشتار مردم مظلوم سوریه نشان می دهد این همان جنگ احزاب است که آمریکا، اسراییل، ترکیه،عربستان سعودی و قطر ...به راه انداخته اند.در حال حاضر کشورهای مختلفی دست به دست هم دادند و می‌خواهند نظام سوریه و جبهۀ مقاومت را ساقط کنند و اسلام را از بین نابود کنند؛ لیکن  در این جنگ احزاب همگی آنها ناکام خواهند شد.[33]

 بدیهی است  جنایات  داعش و دیگر گروه های تروریستی تکفیری به اسلام هراسی دامن میزندلذا باید دست به دست هم داد و ریشهاش را سوزاند.[34]

لذا همانگونه  که امام حسين عليه السلام در عاشورا در  راستای  ظاهر ساختن چهره كريه منافقان بنى اميّه و نجات اسلام از چنگال آن تفاله هاى عصر جاهليّت،[35] با تقديم خون خود اين وظيفه بزرگ را انجام داد و درخت نوپاى اسلام را آبيارى كرد، و آن را از نابودى نجات داد.[36] .[37] جوانان عاشق اسلام و اهل بيت(علیهم السلام) در این زمانه با حفظ آمادگی خود و با در خواست مردم و دولت قانونی سوریه به جبهۀ مقاومت پیوسته[38] و با شجاعت و دلیری در مقابل دشمنان اسلام در سوریه پیروزی‌ها و افتخارآفرینی های بزرگی آفریدند.[39] لذا خون پاک شهدای مدافعان حرم،توطئۀ حامیان گروه های تروریستی تکفیری را  در تضعیف و نابودی مقاومت در سوریه و  نابودی اسلام نقش بر آب کرد. و اگر مدافعان حرم در عرصه دفاع از حرم، حضور نداشتند امروز شاهد تسلط دشمنان بر مناطق مهمی از جهان اسلام و تضعیف اسلام اصیل بودیم.[40]

شهدای مدافع حرم؛ مایۀ عزت نظام اسلامی

شكى نيست كه از اصول اخلاقى در اسلام، غناى نفسانى و عزّت و كرامت روحى به نحو شايسته است؛ انسانى كه به حضرت حق، معرفت شايسته پيدا كند و يقين داشته باشد كه زمام همه امور در دست خدا و وابسته به لطف و رحمت اوست و حول و قوّه و نفع و ضررى جز آنچه از طريق او به انسان مى رسد وجود ندارد و تنها او سبب ساز و سبب سوز است، خويشتن را بى نياز از همه چيز و هر كس، غير از او مى بيند و به غنا و كرامت نفسانى مى رسد كه بالاترين و بهترين بى نيازى است: «خير الغنى غنى النفس».[41]،[42]

حال در نظام زندگى انسانهاى شايسته و با شخصيت، زندگى مادّى و ظاهرى برترين ارزش نيست، همان گونه كه مرگ مادى ضدّ ارزش نمى باشد، بلكه ارزش والا در نظر آزاد مردان با ايمان، در زندگى توأم با عزّت است به همين دليل هر گاه بر سر دو راهى قرار گيرند، شهادت توأم با عزّت و سربلندى را بر زندگى ذليلانه ترجيح مى دهند.[43]

این مولفه منبعث از  لحظات پرشكوه در تاريخ كربلا است که  راه و رسم زندگى شرافتمندانه و مرگ با عزّت و عظمت را ترسيم مى كند.[44] اين شعار كه « مَوْتٌ في عِزٍّ خَيْرٌ مِنْ حَياةٍ في ذُلٍ[45] ؛ مرگ با عزّت از زندگى ننگين بهتر است» از مهمترين پيام هاى معرفتی عاشورا است، پيامى كه مى تواند سراسر تاريخ بشر را روشن سازد، و به استعمار و استثمار و بردگى انسانها پايان دهد.[46]

لذا عزّت جامعه اسلامى بر هر چيز مقدّم است و هر بهايى به خاطر آن پرداخته شود بجاست.لذا امام حسين عليه السّلام در حادثه خونين كربلا فرمود: «لا و اللّه لا أعطيكم بيدي إعطاء الذّليل و لا أقرّ لكم اقرار العبيد؛نه، به خدا سوگند دست ذلّت در دست شما نمى گذارم، و همچون بردگان تسليم نمى شوم، (بلكه مى جنگم و سربلند شربت شهادت را مى نوشم![47])».[48]

اینچنین است که  امنیت،عزت و اقتدار نظام اسلامی در جهان، بی نظیر است، و خوشبختانه مردم در امنیت،عزت و اقتدار کامل به سر می برند، این دستاورد مهم در حالی است که عوامل تهدید بسیاری در منطقه وجود دارد[49].

اما کیست که نداند عزت و امنیت امروز ایران اسلامی و امت اسلامی، مدیون رشادت هاو مجاهدت های عزتمندانۀ شهدای مدافع حرم است و هزینه امنیت نظام و انقلاب را شهداء و خانواده آنان پرداخته اند.[50]آری شهدای مدافع حرم باعث امنیت، پیروزی، اقتدار و ریشه دار شدن نظام شده و حق آنان این است که یاد آنان را گرامی بداریم.[51]

خون شهدای مدافع حرم ؛ جداکنندۀ حق و باطل

عاشورا يك «حادثه» نبود بلكه يك «جريان تاريخى» بود،جريان مبارزه حق و باطل ، عدالت و ظلم،عاشوراى حسينى درس لازم را براى پيروزى حق بر باطل به طرفداران حق مى دهد ، اين مبارزه در همه اعصار و قرون ادامه دارد که خون پاک شهدای مدافع حرم در عصر کنونی  بيانگر اين جهاد پرارزش است.[52]

بی تردید هر قدر قاتلان شهداى راه خدا كثيف تر و جنايتكارتر و بى ايمان تر باشند، مقام والاى شهدا آشكارتر مى گردد.[53] به ویژه آنکه از برخى روايات استفاده مى شود كه در صدر اسلام، وقتى مسلمانان واقعى با مسلمان نماها و منافقان مخلوط شده بودند و تشخيص آنها از همديگر مشكل بود، مسلمانان از همين ميزان و معيار استفاده مى كردند. هر كس علاقمند به حضرت علی (ع) و محب  اهل بیت(ع) بود، در زمره مسلمانان واقعى محسوب مى شد و كسانى كه نسبت به آن حضرت كينه و عداوت داشتند، منافق به شمار مى رفتند.[54]

خوشا به حال شهدای مدافعان حرم که از این فرصت در دفاع از حریم و مکتب اهل بیت(ع)بهترین بهره را می‌برند؛[55] شهيدان جان بر كفى كه[56]آگاهانه و با اخلاص نيت به سوى ميدان نبرد حق و باطل رفته، و آخرين قطرات خون پاك خود را نثار مى كنند.[57]

سخن آخر

بر ما لازم است هم چون شهدای مظلوم مدافع حرم ، در راستای صیانت از  اسلام ناب و عشق به امام حسين (عليه السلام) و دفاع از حریم اهل بيت عليهم السّلام  ،[58] به پيشواى بزرگ خود اقتدا كنيم و گامى در جاى گام هاى آن حضرت بگذاريم و در حلقه پيروان او درآييم ؛زمانى كه به زيارت تربت پاك حضرت سیدالشهداء(ع) در كربلا مى رويم و محلّ شهادت آن حضرت عليه السلام و ياران پاكبازش را از نزديك مى نگريم احساس كنيم كه ما نيز بايد درهمان مسير و در همان طريق وارد شويم و با يزيديان زمان خود به پيكار برخيزيم و اسلامى را كه آن حضرت براى حفظ آن، خون خود و خون عزيزان و يارانش را فدا كرد زنده نگه داريم و در وجود خود پياده كنيم، حريمش را پاس داريم و در برابر دشمنانى كه در هر عصر و زمانى وجود دارند بايستيم و دفاع كنيم تا مشمول شفاعت آن بزرگوار شويم.نغمه هل من ناصرش را بشنويم و لبيك گويان به ياريش بشتابيم.[59]

 

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir

 

[1] اخلاق در قرآن ؛ ج 1 ؛ ص207/

[2] عرفان اسلامی (شرحی جامع بر صحیفه سجادیه)؛ج1؛ ص169.

[3] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ همایش بین‌المللی «خطر جریان‌های تکفیری در دنیای امروز و مسئولیت علمای جهان اسلام»؛ مدرسه علمیه امام موسی کاظم(ع)؛8/11/1394.

[4] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛3/4/1393.

[5] همان.

[6] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج 5 ؛ ص247.

[7] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛20/7/1392.

[8] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ همایش ملی صدف کوثر ؛ مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) قم؛2/10/1395.

[9] تفسير نمونه، ج 15، ص: 47.

[10] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص586.

[11] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛کنگره بزرگداشت شهدای روحانی مدافع حرم؛8/7/1395.

[12] آيات ولايت در قرآن ؛ ص297.

[13] همان؛ص 298.

[14] حكومت جهانى مهدى (عج) ؛ ص283.

[15] همان.

[16] همان.

[17] مستدرك الصحيحين؛ ج 3، ص 109.

[18] همان.

[19] حكومت جهانى مهدى (عج) ؛ ص283.

[20] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛کنگره بزرگداشت شهدای روحانی مدافع حرم؛8/7/1395.

[21] همان.

[22] همان.

[23] همان.

[24] همان.

[25] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص28.

[26] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛کنگره بزرگداشت شهدای روحانی مدافع حرم؛8/7/1395.

[27] همان.

[28] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص33.

[29] احكام بانوان ؛ ص237.

[30] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار اعضای ستاد تکریم طلاب شهید مدافع حرم قم؛28/5/1395.

[31] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص685.

[32] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ؛کنگره بزرگداشت شهدای روحانی مدافع حرم؛8/7/1395.

[33] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛درس تفسیر ؛ شبستان  امام خمینی(ره)؛ حرم حضرت فاطمه معصومه(س)؛15/5/1391.

[34] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله) به همایش « همگرایی علمای اسلام در برابر خطرات تکفیر »؛14/11/1395.

[35] احكام عزادارى ؛ ص133.

[36] اهداف قيام حسينى ؛ ص43.

[37] همان.

[38] متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛2/4/1393.

[39] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دانشجویان دانشگاه امام حسین(ع) و رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدای مدافع حرم تیپ فاطمیون ؛ مدرسه علمیه امام کاظم(ع)؛1/7/1395.

[40] همان.

[41]  بحارالانوار، ج 72، ص 106، ح 5 و اعجاز القرآن باقلانى، ص 147.

[42] دائرة المعارف فقه مقارن ؛ ج 2 ؛ ص110.

[43] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج 2 ؛ ص575.

[44] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص475.

[45] بحارالانوار، ج 44، ص 192 و مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 75- 76.

[46] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص.520

[47] بحار الانوار، ج 45، ص 7.

[48] پيام امام امير المومنين عليه السلام، ج 2، ص: 576.

[49] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار فرمانده نیروی انتظامی استان قم؛20/4/1396.

[50] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران؛18/12/1394.

[51] همان.

[52] احكام عزادارى ؛ ص32.

[53] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها، ص: 533.

[54]  ر.ک: ميزان الحكمه؛ باب 3932، ش 20292 .

[55] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دانشجویان دانشگاه امام حسین(ع) و رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدای مدافع حرم تیپ فاطمیون ؛ مدرسه علمیه امام کاظم(ع)؛1/7/1395.

[56] تفسير نمونه ؛ ج 11 ؛ ص392.

[57] همان ؛ ج 21 ؛ ص405.

[58] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين) ؛ ج 1 ؛ ص514.

[59] اهداف قيام حسينى، ص: 119.

برچسب ها :
captcha