احكام اسلام منحصر به «عبادات» نيست، بلكه احكام فراوانى داريم كه به شئون سياسى و اجتماعى مسلمين مربوط است .[1]
لذا پايگاه هاى عظيم سياست اسلامى از جمله سنگرهاى بزرگى است كه متأسفانه مسلمانان از وظايف مهم خود در برابر آن غافل مانده اند؛ حال آنکه اسلام آميخته با سياست است و كسى كه در احكام سياسى اسلام اندكى تأمل كند، متوجه اين معنا مى شود.[2]
بی شک احكام سياسى اسلام، براى جلوگيرى از نفوذ دشمنان در محيط اسلام، و اغفال و اغواى مردم است.[3]حقيقت اين است كه ما درباره احكام مورد نياز مكلفين در امور سياسى ، به اندازه كافى روايات از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام در دست داريم، حتى معتقديم براى كشف احكام در «مسائل مستحدثه» يعنى مسائلى كه با گذشت زمان در زندگى بشر وارد شده، اصول و كلياتى در كتاب و سنت پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام وارد شده كه با رجوع به همان كليات احكام، مسائل مستحدثه كشف مى شود.[4]
آیا شرکت در انتخابات واجب است؟
بی شک در شرایط فعلی که نظام جمهوری اسلامی و استقلال مملکت و عظمت این کشور به آن بستگی دارد، شرکت در انتخابات لازم است. اگر افراد بگویند که من یک رای بیشتر ندارم و در انتخابات شرکت نکنند سبب می‌شود عده شرکت‌کنندگان کاسته شود و آسیب به نظام و کشور وارد شود.[5]
مبنای فقهی وجوب شرکت در انتخابات
«جوهره حكومت اسلامى» حكومت الهى است؛ ولى اين حكومت در نهايت سر از حكومت مردمى در مى آورد.[6]در واقع اجراى احكام الهى واجب است؛ و مشاركت مردم در امر حكومت مقدمه اين واجب محسوب مى شود؛ و مقدمه واجب ، واجب است.[7] زیرا ما مقدمه واجب را عقلاً و شرعاً واجب مى دانيم چرا كه «كلما حكم به العقل حكم به الشرع[8]، هر چیزی را که عقل حکم می‌کند، شرع هم به آن حکم می‌کند.»[9]
و از آنجا که حفظ نظام جامعه واجب است و مقدمه واجب هم واجب است، پس مسائلی هم چون شرکت در انتخابات كه بقاى نظام جامعه متوقف بر آن است، از باب مقدمه واجب ، واجب است [10].
لذا می توان اینگونه گفت؛ آیا حفظ جان، مال، ناموس، دین و کشور واجب است؟ این از مسلمات است و باید اینها را حفظ کنیم و مقدمه واجب نیز واجب است، لذا عدم شرکت در انتخابات جایز نیست.[11]
راهکاری مناسب برای شناخت و انتخاب کاندیدای اصلح
بنده هیچ کس را نمی شناسم و راه و روش تحقیق هم بلد نیستم چه راهی مناسب است تا انتخاب صحیح کند؟
باید دانست شرکت در انتخابات مقدمه حفظ انقلاب است و مردم باید با بصیرت کامل، بهترین ها را انتخاب کنند.[12]
لذا شما می توانید از اشخاص آگاه و متدین و دلسوز کمک بگیرید و همچنین مطالعه سوابق ایشان می تواند به شما کمک کند.[13]که در این میان شایسته است روحانیون ویژگی‌های کاندیدای اصلح را تبیین کنند.[14]
حال اگر به قدر کافی درباره ی شخص منتخب تحقیق کنید و پس از تحقیق همه جانبه و مشورت با اهل اطلاع به فرد مومن و متعهد و اصلح رای بدهید مسئولیتی در قبال اعمال آینده او نخواهید داشت.[15]
مرز بین غیبت و روشنگری در انتخاب کاندیدای اصلح چیست؟
اگر کسی علنا بخواهد شخصی را تخریب کند، این کار جایز نیست. اما اگر کسی با شما مشورت می‌کند که من به فلان کاندیدا رأی بدهم یا ندهم؟در مقام مشورت غیبت محسوب نمی‌شود. لذا اگر عیوبی دارد بگوید غیبت محسوب نمی‌شود. اما اگر بخواهند علناً تبلیغات منفی انجام بدهند، جایز نیست.[16]
بِینی و بین‌الله، اصلح را انتخاب کنید/ مردم از دادن رأی سفید در انتخابات بپرهیزند
رای سفید اشتباه است، سطح حضور در انتخابات را پایین می آورد، آنکه اصلح است را بینی و بین الله انتخاب کنید و به آن رای بدهید.[17]
از این رو نباید در انتخاب گرفتار وسواس شد و رای سفید به صندوق انداخت، این مساله درست نیست؛ باید انسان به اندازه توان تحقیق کند و بعد که به نتیجه رسید عندالله معذور است.[18]
اجازه شوهربرای شرکت در انتخابات
در مواردى خروج از خانه اجازه شوهر لازم نيست، که شركت در انتخابات از جمله آن واجبات به شمار می آید.[19]
لذا شركت در انتخابات از جمله واجبات است و نهى زوج تأثير ندارد و بايد زن در اين صحنه ها براى اداى واجب حاضر شود و اجازه لازم نيست، البتّه اگر اخلاقا اجازه بگيرد، اشكالى ندارد.[20]
استفاده از بیت المال برای تبلیغات انتخاباتی خلاف شرع و قانون است
واضح است که استفاده از بیت المال برای تبلیغات انتخاباتی جایز نیست، بیت المال متعلق به همه مردم است هیچ شخصی نمی تواند به نفع خودش از بیت المال استفاده کند و منافع خصوصی خودش را در نظر بگیرد مسلماً جایز نیست و خلاف شرع و قانون است.[21]
بی تردید فردی که با تقلب می خواهد آرا کسب کند. مردم باید این کار را بررسی کنند کسی که می آید این پول ها را صرف می کند آیا می خواهد برود خدمت بکند یا اینکه کیسه دوخته. آنهایی که این مخارج را می کنند افرادی صلاحیت دار نیستند و استفاده از این ها هم شرعا جایز نیست.[22]
بدیهی است نباید فرهنگ ما در عرصه انتخابات، فرهنگ غربی باشد؛ بلکه باید اصول اسلامی در تبلیغات ، برنامه‌ها و هزینه‌ها رعایت شود و افراد مراعات این مسائل را بکنند.[23]
حرمت تخریب، تهمت و توهین در انتخابات
تخریب دیگری نه در انتخابات و نه در غیر آن نه با نشر اکاذیب و اهانت و نه بدون آن جایز نیست.[24]
هر گونه اهانت به کاندیدهای رقیب شرعا حرام است خواه از طریق کاریکاتور باشد یا نام بدی به کار برده شود یا عیب دروغینی گفتن یا انتشار شب نامه برضدشان این اعمال خلاف شرع است، شرع مقدس اهانت به مسلمان را منع کرده است.[25]
حکم خرید و فروش رای در انتخابات
انتخابات اسلامی با انتخابات غربی مادی متفاوت است، استفاده از امور مالی و امتیازات مختلف برای خریدن آراء در انتخابات اسلامی جایز نیست و باید جداً از آن پرهیز کرد و کسانی که از این گونه طرق کسب آراء کنند، مشروعیت آنها زیر سوال است و کسانی که با این امور به افرادی رآی می دهند نیز از نظر شرعی مرتکب خلاف شده اند.[26]
برادران و خواهران عزیز مراقب باشند سرنوشت نظام و کشورشان را با هیچ چیز مبادله نکنند.[27]
سخن آخر
در خاتمه باید مراقب بود و یقین داشت که دشمن دلش می‌خواهد آسیب به انتخابات بزند و تفرقه میان طرفدار کاندیداها ایجاد شود بنابراین انتخابات در نهایت آرامش و پرشور برگزار شود.[28]
بی شک تخلف از قوانین و مقررات جمهوری اسلامی در مسائل مربوط به انتخابات جایز نیست،[29] اینکه قبل از اعلام نتایج برخی طرفداران کاندیداها جشن پیروزی بگیرند، این کار درستی نیست، اهانت به کاندیداهای طرف مقابل مسئولیت شرعی دارد و در پیشگاه خداوند مجازات دارد.[30]
لذا چنانچه فرد، جریان یا گروهی، قصد شکستن آرای شایستگان و یا رسوخ در بدنۀ نظام اسلامی را داشته باشند، لازم است با حفظ همۀ موازین شرعی و براساس نهی از منکر، آنها را از اعمال شیطانی اش بازداشت و مردم را به پرهیز از چنین افرادی واداشت؛ در صورت لزوم و اضطرار نیز باید توطئۀ آن ها را نقش برآب کرد،[31] زیرا هرکجا ما از اصول اسلامی فاصله گرفته‌ایم دچار مشکل شده و ضربه خورده‌ایم ، لذا باید بدانیم چنانچه در مسیر حرکت کنیم خداوند ما را یاری خواهد کرد.[32]
هم چنین باید باور کنیم کسی را که انتخاب می‌کنیم در اعمال او شریک هستیم، نباید به خاطر تعصب و رفاقت به فردی رأی دهیم، اینها همه در پرونده اعمال انسان نوشته می‌شود و اعمال انسان در پیشگاه انسان حضور می‌یابد.[33]
بی تردید مردم ایران اسلامی بار دیگر با حضور پرشور خود درانتخابات، بینی دشمنان را به خاک خواهند مالید و نقشه های آنان را نقش برآب خواهد کرد.[34]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
[1] پيام قرآن ؛ ج 10 ؛ ص20.
[2] استفتاءات جديد ؛ ج 2 ؛ ص138.
[3] همان ؛ ج 3 ؛ ص13.
[4] اعتقاد ما ؛ ص99.
[5] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان برنامه «زمزم احکام»؛ رادیو معارف؛19/3/1392.
[6] پيام قرآن ؛ ج 10 ؛ ص38
[7] همان.
[8] تهذیب الاصول، ج ۱، ص ۱۴۵؛ اصول الفقه، ج ۱، ص ۲۱۷.
[9] كتاب النكاح ؛ ج 7 ؛ ص96.
[10] همان.
[11] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان برنامه «زمزم احکام»؛ رادیو معارف؛6/12/1390.
[12] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ 23/12/1386.
[13] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان؛3/12/1390.
[14] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛13/3/1392.
[15] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛28/11/1394.
[16] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان برنامه «زمزم احکام»؛ رادیو معارف؛19/3/1392.
[17] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛27/2/1396.
[18] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛8/3/1392.
[19] احكام خانواده ؛ ص210.
[20] كتاب النكاح ؛ ج 6 ؛ ص124.
[21] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان برنامه «زمزم احکام»؛ رادیو معارف؛6/12/1390.
[22] همان.
[23] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دبیرکل و اعضای شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی،19/1/1392.
[24] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان؛رادیو معارف؛1390/12/6.
[25] همان.
[26] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان؛16/4/1390.
[27] همان.
[28] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛27/2/1396.
[29] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان؛13/9/1386.
[30] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛27/2/1396.
[31] متن پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی به سوالات فقهی مخاطبان؛13/9/1386.
[32] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دبیرکل و اعضای شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی،19/1/1392.
[33] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛27/2/1396.
[34] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی،درس خارج فقه؛مسجد اعظم قم؛11/12/1390.
