امروزه در ايام شهادت امام حسین علیه السلام ميليون ها انسان با اختلاف طبقات و نژاد و مذهب در هر كوى و برزن به عزادارى آن حضرت بپاخاسته و گرد بيرق حسينى اجتماع مى كنند.[1] زیرا در حقيقت مخاطب آن حضرت، همه انسان هاى آزاده جهان است.[2]
لذا بر مبنای کلام نورانی امام حسین علیه السلام که فرمود؛«فلكم فى أسوة[3]؛اسوه و الگوى شما من هستم»[4]خون بها و خونخواهى آن بزرگوار، تعلق به خانواده، يا قبيله اى ندارد؛ بلكه تعلق به خدا دارد و مربوط به تمام جهان انسانيت است.[5]
عدالت و ظلم ستیزی در نهضت عاشورا ؛ مقوله ای فراگیر وجهان شمول
بدیهی است امام حسين عليه السلام بر عليه يزيد قيام كرد تا تبعيض ها را برچيده، و عدالت را جايگزين آن كند.[6]
امام حسين عليه السلام با استناد به فرمايش پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله، مبنى بر عدم جواز سكوت در برابر ظلم ظالمان و جائران، قيام کرد و اين انقلاب را تا مرز شهادت ادامه داد، تا همه جهانيان بدانند حكومت يزيد حكومت پيامبر صلى الله عليه و آله نيست. و تازه مسلمانانى كه تعداد آنها در گوشه و كنار جهان رو به افزايش بود بفهمند اسلام حقيقى چيزى نيست كه بنى اميه و يزيد آن را ترويج مى كنند و اين كار امام حسين عليه السلام بسيار مهم و با ارزش بود.[7]
لذا آن حضرت مظهر و سمبل عدالت و حمايت از انسان ها و مقابله با تبعيض و ستم به شمار می رود[8]؛ و از آنجا كه مسأله اجراى عدالت و ظلم ستيزى منحصر به جهان اسلام نيست، تعليماتى را كه امام حسين عليه السلام در كربلا به نسل بشر داد، مى تواند راه گشاى تمام امتها گردد.[9]
بنابراین نمىتوان قيام و نهضتى را در عالم پيدا كرد كه تا اين اندازه الگو و اسوه آزادمردان و سبب حركت و جوشش مبارزان در برابر ظالمان و ستمگران، آن هم از زمان وقوع حادثه تا عصر حاضر باشد.[10]
اینگونه است که «مهاتما گاندى» رهبر استقلال كشور بزرگ هندوستان، با الگو پذیری از ظلم ستیزی امام حسین عليه السلام در گفتار تاريخى خود چنين مى گويد: «من براى مردم هند چيز تازهاى نياورده ام، فقط نتيجه اى را كه از مطالعات و تحقيقاتم درباره تاريخ زندگى قهرمانان كربلا به دست آورده ام، ارمغان ملت هند كردم. اگر بخواهيم هند را نجات دهيم، واجب است همان راهى را بپيماييم كه حسين بن على پيمود».[11]،[12]
شجاعت امام حسین عليه السلام و ضرورت تأسی جوامع اسلامی
باید اذعان نمود شجاعت و دفاع از دين و ارزش هاى اسلامى با نام حسين عليه السلام عجين شده است.[13] آرى شجاعت امام حسين عليه السلام از همان آغاز كار، چنان آشكار بود كه حتى دشمن خطرناك و قلدرى همچون معاويه او را «شير» خطاب مى كرد، او به حق پسر شير خدا بود، (اسدالله و اسد رسوله)، و جز اين انتظارى از او نمى رفت.[14]
اینگونه است که «محمد على جناح» سیاستمدار نامی ، بنیانگذار و رهبر بزرگ پاكستان، جهان اسلام را به تأسی از شجاعت امام حسین عليه السلام فرا می خواند و مى گويد:«هيچ نمونه اى از شجاعت بهتر از آن كه امام حسين عليه السلام از لحاظ فداكارى و تهور[15]نشان داد در عالم پيدا نمى شود. به عقيده من تمام مسلمين بايد از سرمشق اين شهيدى كه خود را در سرزمين عراق قربانى كرد، پيروى نمايند».[16]،[17]
شهادت طلبی در مکتب حسینی؛ الگویی فراگیر برای جوامع بشری
بی شك، خواست خدا بدون حكمت نيست، حكمت بالغه الهى ايجاب مى كرد كه با شهادت امام و يارانش،[18] جهان اسلام بر ضد حاكمان ظالم و بى ايمان بنى اميه بشورند و از سوى ديگر، امام حسين عليه السلام و يارانش جايگاهى در تاريخ جهان پيدا كنند كه اسوه و قدوه ملت هاى مظلوم گردند.[19]
در این میان،«موسيو ماربين آلمانى» در تبیین عظمت شهادت امام حسین عليه السلام در الگوپذیری جهانیان مى گويد: «حسين با قربانى كردن عزيزترين افراد خود، با اثبات مظلوميت و حقانيت خود، به دنيا درس فداكارى و جانبازى آموخت و نام اسلام و اسلاميان را در تاريخ ثبت و در عالم بلندآوازه ساخت و اگر چنين حادثهاى پيش نيامده بود، قطعاً اسلام به حالت كنونى باقى نمى ماند و ممكن بود يكباره اسلام و اسلاميان محو و نابود گردند».[20]،[21]
هم چنین سيد قطب، دانشمند و مفسر معروف در تبیین تأسی جهانیان از شهادت طلبی سیدالشهدا عليه السلام می گوید؛ هيچ شهيدى در روى زمين يافت نمى شود كه همانند حسين (رضوان الله عليه) تمام وجود انسان ها به خاطر محبت و علاقه به او به لرزه درآيد و دلها براى او به طپش افتد و براى ايثار و فداكارى آماده شود. در اين الگو گرفتن (از حسين عليه السلام) شيعه و غير شيعه از ديگر مسلمانان، بلكه بسيارى از غير مسلمانان برابرند».[22]
وی در پايان مى گويد: «چه بسيار شهيدانى كه اگر هزار سال زنده مى ماندند، نمى توانستند به اندازه شهادتشان عقيده و مكتب خود را يارى كنند و قدرت آن را نداشتند كه اين همه مفاهيم بزرگ انسانى را در دلها به يادگار بگذارند و هزاران انسان را با آخرين سخنانى كه با خونشان مى نويسند، به كارهاى بزرگ وادارند».[23]،[24]
آرى؛ حركت انقلابى امام حسين عليه السلام و شهادت و نستوهى وى و يارانش سرمشقى براى آزادگان جهان شد و بسيارى از رهبران آزادىخواه در پيشبرد نهضت و قيام خويش، حركت انقلابى امام حسين عليه السلام را سرلوحه كار خود قرار دادهاند و به پيروزى رسيده اند.[25]
سخن آخر
در خاتمه باید گفت اين الگوپذيرى و تأسى از نهضت امام حسين عليه السلام در عالم تشيع بسيار چشمگير و فراگير بوده است. در طول تاريخ، رهبران انقلابى شيعه، با الهام از حماسههاى بزرگ و جاودان كربلا، در بسيج انسان هاى فداكار و از خود گذشته به توفيقات بزرگى دست يافته اند.[26]
پيروزى ملت ايران در برچيدن بساط ظلم و بيدادگرى نظام استبدادى 2500 ساله، و حماسه هاى غرورآفرين هشت سال دفاع مقدس در جبهه هاى نبرد حق عليه باطل، و مجاهدت هاى جوانان جان بر كف و رشيد حزب الله جنوب لبنان در مقابله با رژيم سفاك و تا بن دندان مسلح صهيونيستى، از نمونه هاى بارز و روشن تأسى و الگوپذيرى از نهضت امام حسين عليه السلام در عصر حاضر است.
هم چنین باید گفت قدرت تأثيرگذارى نهضت عاشورا در افكار عمومى مسلمانان، بلكه آزاد مردان جهان در طول تاريخ بی نظیر است،[27]،[28]زیر ا اين نهضت يك نهضت فرا زمانى و فرامكانى است. نفوذ نهضت عاشورا در طول و عرض و عمق شگفت آور است؛ (طول زمان، عرض و گستره جغرافيايى زمين، عمق و نفوذ ژرف در جان آزادگان جهان).[29]
امید است همگان بتوانند با تأمل در نهضت عاشورا، بيش از پيش عارف به حق شهيدان كربلا و مخصوصا سالار شهيدان، شوند و از آن در زندگى خود الگو بگيرند وحماسه هاى عاشورا در وجودشان نقش بندد و بر عزت و سربلندى و شهامتشان بيفزايد.[30]
پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir
[1] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص72.
[2] اهداف قيام حسينى ؛ ص98.
[3] تاريخ طبرى، ج 4، ص 304؛ كامل ابن اثير، ج 4، ص 48 و فتوح ابن اعثم، ج 5، ص 144- 145.
[4] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص372.
[5] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج4 ؛ ص453.
[6] اهداف قيام حسينى ؛ ص55.
[7] همان ؛ ص101.
[8] پيدايش مذاهب ؛ ص149.
[9] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص89.
[10] همان ؛ ص34.
[11] مجله الغرى، النجف الاشرف، ربيع الاول 1381( مطابق نقل ويژه نامه جام جم درباره عاشورا، اسفند 1383) و مجله نور دانش، شماره 3، سال 1341.
[12] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص663.
[13] همان ؛ ص56.
[14] همان ؛ ص291.
[15] همان ؛ ص663.
[16] مرد مافوق انسانها، سيد على اكبر قرشى، ص 286.
[17] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها، ص: 664.
[18] همان ؛ ص351.
[19] همان ؛ ص352.
[20] به نقل از كتاب: درسى كه حسين به انسانها آموخت، ص 284.
[21] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص659.
[22] همان.، ص: 663.
[23] فى ظلال القرآن، ج 7، ص 189- 190( با مقدارى تصرف و تلخيص).
[24] عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها، ص: 663.
[25] همان.
[26] همان ؛ ص664.
[27] همان ؛ ص34.
[28] همان؛ ص 35.
[29] همان ؛ ص34.
[30] همان ؛ ص28.
