مسأله 1397ـ احتياط واجب آن است که روزه دار به جايى نرود که مى داند چيزى در گلويش مى ريزند يا مجبورش مى کنند که روزه را افطار کند، امّا اگر قصد رفتن کند و نرود يا بعد از رفتن چيزى به خوردش ندهند روزه اش صحيح است.
مسأله 1396ـ اگر چيزى را به زور در گلوى روزه دار بريزند، يا سر او را در آب فرو برند، روزه اش باطل نمى شود، ولى اگر مجبورش کنند که خودش افطار کند، مثلاً به او بگويند اگر غذا نخورى ضرر جانى يا مالى به تو مى زنيم و او براى جلوگيرى از ضرر، غذا بخورد روزه اش باطل مى شود.
مسأله 1395ـ اگر روزه دار سهواً يكى از كارهايى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد و بعد به گمان اينكه روزهاش باطل شده دوباره يكى از آنها را عمداً بجا آورد بنابر احتياط واجب علاوه بر امساك آن روز، قضاى آن را نيز بجا می آورد، ولى كفّاره ندارد.
مسأله 1394ـ هرگاه يکى از امور نه گانه اى که قبلاً گفته شد سهواً يا بدون اختيار به جا آورد روزه اش صحيح است، ولى جنب اگر بخوابد و تا اذان صبح غسل نکند روزه اش به شرحى که قبلاً گفته شد اشکال دارد.
مسأله 1393ـ هرگاه يقين دارد که به واسطه آروغ زدن چيزى از گلو بيرون مى آيد که به آن قى کردن مى گويند نبايد عمداً آروغ بزند، ولى اگر يقين نداشته باشد اشکال ندارد و هر گاه بر اثر آروغ زدن بدون اختيار چيزى در گلو يا دهانش بيايد بايد آن را بيرون بريزد و اگر عمداً فرو ببرد روزه اش باطل است، ولى اگر بى اختيار فرو رود اشکالى ندارد.
مسأله 1392ـ اگر خرده هاى غذا يا حشره اى مانند مگس بى اختيار در گلوى روزه دار برود چنانچه بقدرى پايين برود که نمى توان آن را بيرون آورد روزه اش صحيح است و اگر بتواند آن را بيرون آورد بايد چنين کند و بيرون آوردنش ضررى براى روزه ندارد، بلکه اگر در اين حال فرو برد روزه اش باطل است.
مسأله 1390ـ اگر در شب چيزى بخورد که مى داند در روز بى اختيار قى مى کند روزه باطل نمى شود، ولى احتياط مستحب اين است که چنين کارى نکند و اگر کرد، روزه را قضا نمايد.
مسأله 1389ـ قى کردن از روى عمد روزه را باطل مى کند، هرچند براى نجات از مسموميّت و درمان بيمارى و مانند آن باشد، ولى قى کردن بدون اختيار يا از روى سهو روزه را باطل نمى کند.
مسأله 1388ـ تنقيه (اماله کردن) با مايعات روزه را باطل مى کند هر چند براى معالجه بيمارى و از روى ناچارى باشد، ولى استعمال شيافها براى معالجه اشکال ندارد و احتياط واجب آن است که از استعمال شيافهايى که براى تغذيه است خوددارى شود.
مسأله 1383ـ اگر در ماه مبارک رمضان پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاک شود و براى غسل وقت ندارد تيمّم کند و روزه اش صحيح است، امّا اگر براى هيچ کدام از غسل و تيمّم وقت ندارد بايد بعداً غسل کند و روزه او نيز صحيح است.
مسأله 1382ـ کسى که مى خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگيرد اگر بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده و بداند پيش از اذان صبح محتلم شده، اگر وقت قضاى روزه تنگ نيست بنابر احتياط واجب روز ديگرى را روزه بگيرد، اگر وقت قضاى روزه تنگ است مثلاً پنج روز قضا به ذمّه دارد پنج روز هم بيشتر به ماه رمضان باقى نمانده، همان روز را روزه بگيرد و روزه اش صحيح است.
مسأله 1381ـ هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده روزه اش صحيح است، خواه بداند پيش از اذان محتلم شده، يا بعد از آن و يا شک داشته باشد.
مسأله 1378ـ هرگاه چنين کسى بخوابد و بيدار شود و بداند يا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پيش از اذان صبح براى غسل کردن بيدار مى شود چنانچه بخوابد و بيدار نشود احتياطاً بايد روزه آن روز را قضا کند، هم چنين است اگر براى دفعه سوم بخوابد و بيدار نشود، ولى در هيچ يک از اينها کفّاره بر او واجب نمى شود.
مسأله 1377ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى داند يا احتمال مى دهد که اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود، چنانچه تصميم داشته باشد که بعد از بيدار شدن غسل کند و با اين تصميم بخوابد و تا اذان بيدار نشود روزه اش صحيح است، ولى اگر تصميم بر غسل نداشته باشد يا مردّد باشد که غسل بکند يا نه، در اين صورت اگر بيدار نشود روزه اش اشکال دارد.
مسأله 1376ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى داند اگر بخوابد تا صبح بيدار نمى شود نبايد بخوابد و چنانچه بخوابد و بيدار نشود روزه اش اشکال دارد و بنابر احتياط واجب بايد قضا و کفّاره به جا آورد، امّا اگر احتمال دهد که بيدار مى شود، مى تواند بخوابد، و احتياط اين است که در دفعه دوم که بيدار شد نخوابد تا غسل کند.
مسأله 1374ـ کسي که در شب ماه رمضان وقت براي غسل ندارد اگر خود را جنب کند، چنانچه وقت برای تیمم داشته باشد و تیمم کرده است روزه اش صحیح است هر چند کاری بر خلاف احتیاط انجام داده است.
مسأله 1373ـ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید، بنابر احتیاط واجب باید روزه هر چند روزی را که یقین دارد جنب بوده قضا نماید، مثلًا اگر نمی داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، بنابر احتیاط واجب باید سه روز را قضا کند و قضای روز چهارم احتیاط مستحب است.
مسأله 1371ـ اگر شخص جنب عمداً تا صبح غسل نکند بنابر احتياط واجب روزه اش باطل است ولى اگر توانايى برغسل ندارد يا وقت تنگ است تيمّم نمايد، امّا اگر از روى عمد نباشد روزه اش صحيح است و زنى که از حيض يا نفاس پاک شده و تا اذان صبح غسل نکرده در حکم کسى است که باقى بر جنابت مانده است.
مسأله 1370ـ اگر فراموش کند که روزه است و به نيّت غسل سر را زير آب کند روزه و غسل او هر دو صحيح است، ولى اگر بداند روزه واجب معيّن است و عمداً چنين کند بنابر احتياط واجب هم روزه را بايد قضا کند و هم غسل را دوباره انجام دهد.
مسأله 1369ـ اگر روزه دار بى اختيار در آب بيفتد، يا او را در آب بيندازند و سر او زير آب رود، يا فراموش کند که روزه است سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمى شود، ولى اگر يادش بيايد بنابر احتياط واجب بايد فوراً سر را از آب بيرون آورد.
مسأله 1366ـ اگر نصف سر را يک دفعه و نصف ديگر را دفعه ديگر، در آب فرو برد، روزه اش صحيح است، ولى اگر تمام سر را زير آب ببرد امّا مقدارى از موها بيرون بماند روزه اش اشکال دارد.
مسأله 1365ـ روزه دار بنابر احتياط واجب تمام سر را عمداً در آب فرونبرد، حتّى اگر بقيّه بدن بيرون ازآب باشد، امّا اگر تمام بدن و قسمتى از سر زير آب برود ولى مقدارى از سر بيرون باشد روزه باطل نمى شود، فرو بردن سر در مايعاتى مانند گلاب و آبهاى مضاف ديگر حکم آب مطلق را دارد.
