با توجّه به این‌که در مراسم حج عمره در ماه مبارک رمضان، در مسجدالحرام و مسجدالنبی (صلی‌الله علیه وآله) قبل از اذان مغرب، سفره افطار گسترده شده و به‌محض شروع اذان مغرب آنها افطار می‌کنند، آیا می‌توان برای انگشت‌نما نشدن همراه آنها افطار نمود؟
مسأله 1503ـ همان گونه که اشاره شد هزينه سفر حج يا زيارتهاى مستحبّى اگر از درآمد همان سال باشد خمس ندارد و اگر ناچار باشد از چند سال قبل اسم نويسى کند و هزينه را بدهد، جزء مخارج همان سالش محسوب مى شود و خمس ندارد، نه در آن سال و نه در سالهاى بعد.
مسأله 1746ـ کسى که حجّ واجب را به جا آورده مستحبّ است دوباره حج به جا آورد، ولى اگر ازدحام بيش از حدّ حجّاج براى کسانى که هنوز حج به جا نياورده اند توليد مزاحمت شديد کند بهتر است موقّتاً از انجام حجّ مستحبّى خوددارى نمايند، همچنين در مقام نوبت بندى بهتر است نوبت را به کسانى دهند که حجّ واجب را به جا مى آورند و اگر خانه خدا فرضاً يک سال از زوّار خالى بماند بر حاکم شرع واجب است عدّه اى را به حج بفرستد هرچند حجّ واجب خود را انجام داده باشند.
مسأله 1745ـ هرگاه شخص مستطيع حج به جا نياورد سپس توانايى جسمانى را از دست بدهد، بطورى که نا اميد باشد از اين که خودش حج را به جا آورد، بايد شخص ديگرى را از طرف خود به حج بفرستد، امّا هرگاه کسى قدرت مالى پيدا کند ولى بر اثر پيرى يا بيمارى، توانايى نداشته باشد، حج بر او واجب نيست، ولى احتياط مستحب اين است که اجير بگيرد.
مسأله 1744ـ هرگاه حج بر کسى واجب شود و انجام ندهد و استطاعتش از دست برود بايد به هر طريق که مى تواند حج را به جا آورد، ولو با قرض گرفتن يا اجير شدن باشد.
مسأله 1740ـ هرکس مى تواند از طرف ديگرى براى انجام حج اجير شود، به شرط اين که از مسائل حج آگاه باشد، خواه قبلاً حج به جا آورده باشد يا نه، ولى اگر خودش نتواند حج را به جا آورد نمى تواند آن را به ديگرى واگذار کند مگر به اجازه صاحب پول.
مسأله 1739ـ کسى که مى تواند با قرض کردن حج به جا آورد، مستطيع نمى باشد و حج بر او واجب نيست; ولى اگر چند نفر مخارج حجّ کسى و نفقه عيال او را بپردازند حج بر او واجب مى شود.
مسأله 1738ـ هرگاه کسى را اجير کنند که در سفر حج خدمت شخص يا کاروانى را کند و به اين صورت حجّ خود را به جا آورد حجّ واجب او حساب مى شود; ولى قبول چنين کارى واجب نيست.
مسأله 1737ـ شخص بدهکار هرگاه مخارج حج را داشته باشد ولى با پرداخت بدهى خود توانايى بر حج ندارد چنين کسى مستطيع نيست، مگر اين که طلبکار عجله اى نداشته باشد و او هم مطمئن باشد که بعداً قادر به اداء دين است.
مسأله 1736ـ هرگاه کسى مخارج رفتن به مکّه را ندارد، ولى ديگرى مالى به او مى بخشد يا در اختيار او مى گذارد که با آن حج برود و مخارج زن و فرزند او را در اين مدّت نيز مى پردازد بر چنين کسى حج واجب است، هر چند بدهکار باشد و در موقع بازگشت نيز وسيله کافى براى امرار معاش نداشته باشد و قبول کردن چنين هديه اى واجب است، مگر اين که در آن منّت يا ضرر يا مشقّت غير قابل تحمّلى باشد و اين حج کفايت از حجّ واجب او مى کند.
مسأله 1734ـ کسى که بدون خانه ملکى رفع احتياجش نمى شود هنگامى حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد، ولى اگر با خانه اجاره اى يا وقفى و مانند آن مى تواند زندگى کند مستطيع است.
مسأله 1733ـ «حج» يعنى زيارت خانه خدا و انجام اعمالى که آنها را مناسک حج مى نامند ودر تمام عمر يک بار برهمه کسانى که داراى شرايط زير باشند واجب است:
1ـ بالغ بودن 2ـ عاقل بودن 3ـ با انجام حج، عمل واجب ديگرى که مهمتر از حج است ترک نشود ياکار حرامى که اهمّيّتش درشرع بيشتراست بجانياورد. 4ـ استطاعت و آن بچند چيز حاصل مى شود: 1ـ داشتن زادوتوشه راه و آنچه در سفرش به آن محتاج است و مرکب سوارى مورد نياز، يا مالى که بتواند به وسيله آن، اينها را به دست آورد. 2ـ نبودن مانعى در راه و عدم وجود ترس از خطرو ضرر بر جان و عرض و مال خويش، که اگر راه بسته است يا ترس از خطرىوجود دارد حج بر او واجب نيست، ولى اگر راه ديگرى دارد هر چند دورتراست لازم است از آن راه به حج رود. 3ـ توانايى جسمانى بر انجام مناسک حج 4ـ داشتن وقت کافى براى رسيدن به مکّه و انجام مناسک 5ـ داشتن مخارج کسانى که خرج آنها بر او شرعاً يا عرفاً لازم است. 6ـ داشتن مال يا کسب و کارى که بعد از بازگشت بتواند با آن زندگى کند.
