مسأله 1274ـ ماموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند و حمد و سوره در صورتى از او ساقط است که در رکعت اوّل و دوم با امام نماز بخواند، امّا اگر در رکعت سوم و چهارم در حال قيام امام، اقتدا کند بايد حمد و سوره را خودش بخواند.
مسأله 1253ـ اگر موقعى که امام در رکوع است اقتدا کند و پيش از آن که به اندازه رکوع خم شود امام سر از رکوع بردارد، نيّت فرادى مى کند و نمازش صحيح است و اعاده ندارد.
مسأله 1247ـ اگر مأموم در اثناء نماز شک کند که نيّت اقتدا کرده يا نه، چنانچه در حالى باشد که اطمينان پيدا کند مشغول جماعت است نماز را به جماعت تمام مى کند، ولى اگر اطمينان پيدا نکند بايد نماز را به نيّت فرادى انجام دهد.
مسأله 1246ـ هرگاه مأموم بداند نماز امام قطعاً باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد نمى تواند به او اقتدا کند هر چند امام متوجّه نباشد، امّا اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده و يا خداى نکرده کافر بوده است يا نمازش باطل بوده، نماز مأموم صحيح است.
مسأله 1243ـ هنگامى که امام تکبير مى گويد و وارد نماز مى شود در صورتى که صفهاى جلوتر آماده نماز باشند همه مى توانند تکبير بگويند و وارد نماز شوند و لازم نيست انتظار بکشند تا صفهاى جلو وارد نماز شوند بلکه انتظار کشيدن بر خلاف احتياط است.
مسأله 1242ـ اگر يک يا چند قدم ميان امام و مأموم يا مأمومين با يکديگر فاصله باشد، بطوريکه به آن جماعت گويند مانعى ندارد، بنابراين فاصله شدن يک يا دو نفر که نماز نمى خوانند مانعى ندارد، ولى مستحبّ است صفوف کاملاً به هم متّصل باشد.
مسأله 1241ـ بلندتر بودن جاى مأموم از جاى امام اشکال ندارد، ولى اگر امام در صحن مسجد بايستد و عدّه اى از مأمومين در بالکن و پشت بام، و طورى باشد که به آن جماعت نگويند، صحيح نيست. مثل اين که امام در طبقه اوّل بايستد و مأمومين در بعضى از طبقات بالا که از جماعت دور است.
مسأله 1233ـ در نمازهاى يوميّه هر نمازى را مى توان با هر نماز امام اقتدا کرد، مثلاً اگر امام نماز ظهر را مى خواند و او نماز ظهر را قبلاً خوانده مى تواند نماز عصرش را با نماز ظهر امام بخواند، ولى اگر امام براى احتياط نمازش را اعاده کرده، نمى تواند نماز خود را با او بخواند، مگر اين که هر دو از جهت احتياط مثل هم باشند.
مسأله 1231ـ کسى که در نماز وسواس دارد و وسواس او اسباب اشکال نماز مى شود، چنانچه بداند در صورتى که نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت مى شود بايد نماز را به جماعت بخواند.
مسأله 1220ـ احتیاط آن است که شخصى كه از ميّت نيابت مى كند كسى باشد كه در انجام اجزاء و شرايط نماز معذور نباشد، مثلاً كسى كه نشسته نماز مى خواند نايب نشود، اما كسى كه با تيمّم يا جبيره نماز مى خواند می تواند نيابت كند.
مسأله 1216ـ شخصى که مى خواهد از طرف ديگرى نماز يا روزه، يا عبادت ديگرى، به جا آورد بايد در موقع نيّت، ميّت را معيّن کند، لازم نيست اسم او را بداند، همين اندازه که علامت و نشانه اى براى او در قصد و نيّت خود قرار دهد کافى است.
مسأله 1195ـ کسى که نماز قضا برعهده دارد بايد درخواندن آن کوتاهى نکند، ولى واجب نيست آن را فوراً به جا آورد، مگر آنکه يک يا دو نماز قبل از آن قضا شده باشد که احتياط واجب اين است که پيش از نماز همان روز آن را قضا کند.
مسأله 1193ـ هرکس نماز واجب را در وقت آن ترک کند بايد قضاى آن را به جا آورد، هر چند در تمام وقت نماز خواب بوده، يا به واسطه بيمارى، يا مستى، نماز را نخوانده باشد، امّا کسى که در تمام وقت بى هوش بوده، قضا بر او واجب نيست، همچنين کافرى که مسلمان شده و زنى که در حال حيض يا نفاس بوده.
مسأله 1191ـ مستحبّ است مسافر به اميد ثواب الهى بعد از هر نماز شکسته سى مرتبه سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا اِلهَ إلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ اَکْبَرُ بگويد.
مسأله 1190ـ هرگاه نماز انسان در سفر قضا شود بايد قضاى آن را شکسته بخواند (خواه در سفر قضا کند يا در وطن) و بعکس اگر در وطن نمازش قضا شود بايد قضاى آن را تمام بخواند (خواه در سفر قضا کند يا در وطن).
مسأله 1189ـ هرگاه کسى اوّل وقت مسافر بوده و نماز را نخوانده و بعد به وطن يا جايى که قصد دارد ده روز بماند وارد شود بايد نماز را تمام بخواند و بعکس، اگر کسى اوّل وقت در وطن يا محلّ اقامت بوده و نماز را نخوانده، مسافرت کرد، بايد نمازش را در سفر شکسته بخواند.
مسأله 1188ـ هرگاه کسى مشغول نماز شکسته شود و در بين نماز يادش بيايد که مسافر نيست و يا سفرش سفرى نيست که نماز در آن شکسته باشد، بايد نماز را چهار رکعتى تمام کند و نمازش صحيح است.
مسأله 1187ـ هرگاه مشغول نماز چهار رکعتى است و در بين نماز يادش بيايد که مسافر است، يا متوجّه شود که سفر او هشت فرسخ است، اگر به رکوع رکعت سوم نرفته، بايد نماز را دو رکعتى تمام کند و اگر به رکوع رکعت سوم رفته نمازش باطل است و بايد شکسته بخواند.
مسأله 1186ـ کسى که وظيفه اش نماز تمام است اگر عمداً يا از روى اشتباه يا فراموشى شکسته بخواند نمازش باطل است، حتّى اگر قصد اقامه ده روز کرده و نمى دانسته که بايد در اين حال تمام بخواند و نماز خود را شکسته خوانده، احتياط واجب آن است که به صورت تمام اعاده کند.
مسأله 1184ـ مسافرى که اجمالاً مى داند بايد نماز را شکسته بخواند اگر بعضى از جزئيّات آن را نداند (مثلاً نداند که شرط اين مسأله سفر هشت فرسخى است) چنانچه تمام بخواند احتياط آن است که بطور شکسته اعاده کند.
