آثار و برکات اردوهای راهیان نور از منظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

در تاریخ ملت ها، روزهایی پیش می آید که بدون ایثار و فداکاری و دادن قربانیان بسیار، خطرات برطرف نمی شود و اهداف بزرگ و مقدس محفوظ نمی ماند، اینجاست که گروهی مومن و ایثارگر، پابه به میدان می آیند و با نثار خون خود آیین حق را پاسداری می کنند.^[1]

 کسانی که تنها با خدا معامله مى‏كنند و هر چه دارند، حتى جان خود را، به او مى‏فروشند و جز رضاى او خريدار چيزى نيستند و عزت و آبرويى جز به واسطه خداوند قائل نيستند. با فداكاري هاى اين ‏هاست كه امر دين و دنيا اصلاح و حق و حقيقت زنده و پايدار مى‏شود و زندگى انسان گوارا و درخت‏ اسلام‏ بارور مى‏گردد.^[2]دفاع مقدس فرصت ظهور این ایثارگری ها بود که همه ما خاطراتى از آن دوران داريم.

ما در طول هشت سال دفاع‏ مقدس‏ و جنگ تحميلى، شاهد رزمندگانى دلير و شجاع بودیم كه جز رضايت پروردگار چيز ديگرى آنها را آرام نمى‏كرد. دلاورمردانى كه در حريم قلبشان كسى و چيزى جز او لانه نمى‏كرد. رزمندگانى كه عليرغم نابرابرى توان نظامى با دشمن تا دندان مسلح، در صفوفى منظم و دست در دست يكديگر، به سمت جبهه‏ ها حركت مى‏كردند، و تمام موانع ايذايى دشمن را عليرغم تمام نوآوري ها و پيشرفتى كه داشت برطرف مى‏كردند، و با ياد و نام پروردگار، و توسل به اولياءالله بى مهابا به قلب دشمن مى‏زدند، و به‏ «إحدى الحسنيين»[3] مى‏رسيدند.[4] و اینگونه با تقديم خون خود درخت‏ نوپاى انقلاب اسلامی را آبيارى كردند.

و اینچنین جایگاه و موقعیت ویژه منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران، خون بهای هزاران شهید است و سبب شده دشمنان جرات حمله نظامی به ایران را نداشته باشند.[5]

اگر چه با گذشت زمان، دشمنان اسلام بیشتر و کیدشان پیچیده تر شده است و ما موظف هستیم بر خلاف آنچه که برخی ها خیال می کنند دوران دفاع مقدس تمام شده است آماده تر از قبل باشیم و آمادگی خود را در مقابل توطئه های دشمن افزایش دهیم این آمادگی در جهات رزمی، فرهنگی، رسانه ای، و .... باید وجود داشته باشد.[6]

در این بین، برنامه راهیان نور یکی از ابتکارات پر ارزش است که پس از پایان جنگ تحمیلی به وجود آمده است،[7] که انجام دادن [چنین فعالیّتها و] امور فرهنگی حداقل یک واجب کفایی است،[8]هم چنین کاری که دست اندرکاران این برنامه شروع کرده اند از جهات مختلف آثار بسیار مهمی در پی دارد که در ادامه به آن اشاره می شود.[9]

آشنایی با تاریخ دفاع مقدس در سایۀ برپایی اردوهای راهیان نور

جنگی که ما در دوران هشت سال دفاع مقدس با آن روبه رو بودیم در تاریخ کشور ما سابقه نداشته است، گرچه با جنگ های مختلفی روبه رو بوده ایم، اما این جنگ از نظر گستردگی زمان و مکان مسبوق به سابقه نبود.^[10]

در جنگ تحمیلی همه دولت های نیرومند به یاری صدام برخاسته و برای نابودی حکومت اسلامی آخرین سلاح ها، تجهیزات، امکانات و اطلاعات را در اختیار او قرار دادند.^[11]حتی تمام كشورهاى اسلامى نیز دست در دست هم دادند و به عراق كمك كردند تا ايران را بكوبد.^[12]

و ما در شرایطی بودیم که همه چیز متلاشی شده بود، نه ارتشی در کار بود نه برنامه ریزی دفاعی داشتیم؛ آنها در حد اعلای امکانات بودند و ما در حد پایین،^[13] لیکن جنگ با این گستردگی و پشتیبانی ابرقدرت های جهانخوار از صدام، سرانجام با پیروزی امت اسلامی ایران به پایان رسید،^[14] که یقیناً معجزه ای الهی است.^[15]

از آنجا که هر ملتی با تاریخ آن زنده است؛^[16] و حفظ حوادث مهم ضروری است.^[17] لذا باید هر تلاشی را انجام دهیم تا دفاع مقدس جاودان بماند،^[18] از جمله در اردوهای راهیان نور، که باید به خوبی گستره این جنگ بیان شود و این مسئله مهم به صورت دقیق برای مردم بازگو شود تا آنها نقش^[19] جوانان مؤمن بسيجى و رزمندگان تربيت يافته در مكتب قرآن را که تمام محاسبات جنگى دشمنان را بر هم زدند.^[20] بدانند و به اهمیت آن پی ببرند.^[21]

آری باید تاریخ را نوشت و برای آیندگان به یادگار گذشت که هویت ملی و دینی حفظ شود تا این جرات، شهامت و قدرت به آینده و نسل های آینده منتقل شود و آیندگان بدانند نیاکان و پدران آنها در شرایط بسیار سخت در مقابل دشمنان به خوبی ایستادند،^[22] وبه لطف الهی، و تحت رهبری امام امت و با بهره گیری از نیروی مذهب و فرهنگ شهادت، جمعیت ها را سیل آسا به جبهه ها فرستادند و با امدادهای الهی بعد از هشت سال جنگ، بدون اینکه یک وجب از خاک ما دست بیگانه باشد جنگ را به پایان بردند؛ باید این مسئله را قدر بدانیم و بر ارواح پاک امام راحل، شهدا، جانبازان و آزادگان درود فرستاده و بیش از پیش تاریخ دفاع مقدس را مرور کنیم.^[23]

گنج راهیان نور در دست نسل جوان

بنده برنامه راهیان نور را باید بسیار مثبت ارزیابی می کنم چرا که اعزام تعداد بسیاری از جوانان به مناطق عملیاتی^[24] که صحنه های ارزشمند دفاع مقدس را ندیده اند،^[25] باعث آشنایی بیش از پیش آنان با فرهنگ دفاع مقدس می شود.^[26]

و اینچنین در اردوهای راهیان نور جوانانی که صحنه ایثار و فداکاری را ندیده اند در آن سرزمین ‌ها حضور می یابند و آن پیروزی ها و شجاعت ها و شهامت ها برای آنها تشریح می شود و جوانان با کوله باری از عشق به ایمان و شهادت و علاقه فوق‌العاده به پوییدن راه شهدا به وطن های خود باز می گردند.^[27]

در نتیجه نسل جوان در خواهد یافت، نظام اسلامی به راحتی به دست نیامده است تا بخواهیم به آسانی آن را از دست دهیم، هزاران جوان برای پیروزی این انقلاب خون دادند و در برابر دشمنان ایستادگی کردند تا به ثمر رسید. وقتی نسل آینده بفهمد که این نظام ارزان به دست نیامده که ارزان از دست رود، سبب می شود که در حفظ آن کوشش بیشتری کند تا از دست نرود.^[28]

‌اردوهای راهیان نور بهترین فرصت برای انتقال فرهنگ ایثار و شهادت

فرهنگ شهادت براي دنيا ناشناخته است، حال آنکه فرهنگ شهادت طلبي و شوق رسيدن به آن، براي ما يك سرمايه بزرگ است كه از هزار و 400 سال پيش و در جريان جنگ هاي صدر اسلام و در ادامه آن واقعه كربلا به عنوان يك ميراث ارزشمند به ما رسيده است.[29] انقلاب اسلامي نیز با ترويج فرهنگ ايثار و شهادت از ابتدا تاكنون در مقابل همه دشمنان ايستادگي كرد و پس از 41 سال روز به روز هم قوي تر و مستحكم تر شد که در واقع از توجه به موضوع جهاد و شهادت نشأت می گیرد.[30]

با این اوصاف تردیدی نیست که در گذشته، امروز و فردا به شهدا نیاز داریم و مسأله شهید و شهادت تمام‌ شدنی نیست. اصلاً فرهنگ شهادت خودش کارساز است، حتی اگر ما کاری نکنیم و همانگونه که خداوند متعال در قرآن کریم،[31] دستور به آمادگی و کسب نیرو در برابر دشمنان می‌دهد، خودِ این فرهنگ قوتی است و دشمنان از آن می‌ترسند؛ بنابراین هرچه فرهنگ ایثار و شهادت چه از نظر کمّی و چه از حیث کیفی پررنگ‌تر شود، اثرگذارتر است.[32]

از این رهگذر باید به ابعادی، از قبیل نشر افکار شهدا و رجزهایی که می‌خواندند دقت شود، در آن صورت انعکاس افکار شهدا در جامعه موجب ترویج فرهنگ ایثار و شهادت است و خط سیر شهدا از این طریق مشخص می‌شود.[33]

البته بايد این مسیر همچنان استوار و محكم داشته شود؛[34] که البته تحقق این مهم در پرتو راهیان نور امکان پذیر است؛ بنده برای موفقیت مجموعه ترویج دهندۀ فرهنگ ایثار و شهادت دعا می‌کنم؛ کار شان برای نشر این فرهنگ ارزشمند بسیار گرانقدر است.[35]

راهیان نور، جلوه ای از زنده نگه داشتن یاد شهدا

فراموشی یاد و آرمان های شهدا از آفات و تهدیدات فراروی انقلاب است.[36] چراکه ما مدیون و مرهون ایثار و گذشت شهدا هستیم و 41 سال است این ملت بر سر سفره شهدا است.[37]

پیام برنامه هایی [هم چون راهیان نور] آن است که همگان بدانند کسی که در راه اسلام و انقلاب جان فشانی کند همه او را گرامی می دارند و هرگز فراموش نمی شوند. [38] این تکریم ها از یک سو شکرانه ای است و از سویی سرمایه ای برای نظام است.[39]

البته باید با گسترش چنین برنامه هایی نام و یاد شهدا را به ویژه برای نسل جوان زنده نگه داریم که مبادا فراموش کنند که این شهدا چه خدماتی برای اسلام و انقلاب داشته اند و امثال آنان هم ان شاءالله در جامعه پیدا می شود.[40]

راهیان نور مقصد گردشگری معنوی است

در اسلام به جهانگردى اهميت زيادى داده شده به ویژه جهانگردى معنوى و ارزش مدار که قلب انسان را دانا و چشم انسان را بينا و گوش او را شنوا مى‏گرداند، و از خمودى و جمود، رهايى مى‏بخشد.[41]

لذا در نظام جمهوری اسلامی، باید مسائل اسلامی در گردشگری رعایت شود و نه تنها نباید ارزش های دینی را فدای درآمدها کرد که در مواقعی هم برای حفظ ارزش ها ضروری است که درآمدها را فدای ارزش ها کرد.[42]

در این میان وجود اماکن متبرکه [به ویژه زیارت شهدا در مناطق عملیاتی غرب و جنوب کشور]، عامل تربيت نفوس، تذهيب اخلاق، معنويت و آرامش فکر است و توبه و دوري از گناه، افزايش اميد به آينده و حل مشکلات و آرامش دروني و خانوادگي و پيشگيري از بسياري جرايم را در جامعه در پی دارد.[43]

سخن آخر

همه باید این عرصه را گرامی بداریم و هر سال باید این امر تجدید شود تا نسل های بعد از جنگ بدانند چه زحماتی برای نهال انقلاب کشیده شده تا برومند گردد.[44]

سلام و درود خداوند بر شهیدان راه حق و سلام و درود خدا بر شما عزیزان که چراغ پرنور شهیدان را پاسداری می کنید و از آن خون های پاک، دروس پر ارزشی برای رهروان راه آنها می سازید.درود بر شما، درود به ارواح پاک شهیدان راه خدا و درود بر منتظران واقعی آن یار غایب از نظر.[45]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir

منبع: بیانات معظم له