مسأله 1689ـ هرگاه کسى گوسفند و گاو و شتر يا طلا و نقره را از باب زکات به اندازه نيازش بگيرد، اگر به مقدار نصاب باشد و اتّفاقاً سال بر آن بگذرد بايد زکات آن را بدهد.
مسأله 1683ـ مکروه است انسان از مستحق بخواهد که زکاتى را که به او داده به خودش بفروشد، ولى اگر مستحق بخواهد زکاتى را که گرفته تبديل به پول کند، کسى که زکات را به او داده بر ديگران مقدّم است.
مسأله 1682ـ احتياط واجب آن است که به هر فقير از زکات نصاب اوّل نقره (يعنى به اندازه دومثقال و 15 نخود) کمتر ندهد و اگر از چيز ديگر مانند گندم و جو زکات مى دهد نيز قيمت آن کمتر از اين مقدار نباشد.
مسأله 1650ـ اگر به گمان اين که کسى فقير است زکات به او دهد بعد بفهمد فقير نبوده، يا از روى ندانستن مسأله به کسى که فقير نيست زکات بدهد، چنانچه چيزى را که به او داده باقى باشد مى تواند پس بگيرد و به مستحق بدهد و اگر از بين رفته هرگاه کسى که آن چيز را گرفته مى دانسته يا احتمال مى داده که زکات است بايد عوض آن را بدهد و او نيز به مستحق برساند، ولى اگر به غير عنوان زکات داده نمى تواند چيزى از او بگيرد و در هر حال چنانچه در تشخيص مستحق کوتاهى نکرده باشد لازم نيست دوباره از مال خود بپردازد.
مسأله 1649ـ لازم نيست به فقير بگويند که اين مال زکات است، بلکه مى توان زکات را به صورت هديه به او داد (البته بطورى که دروغ نشود) ولى در هر حال بايد قصد زکات کند.
مسأله 1648ـ کسى که فقير بودنش معلوم نيست نمى توان به او زکات داد، ولى اگر از ظاهر حالش گمان پيدا شود که فقير است، زکات دادن به او جايز است، همچنين اگر افراد مورد اعتماد خبر دهند که او فقير مى باشد.
مسأله 1647ـ کسى که زکات بر ذمّه دارد و از فقيرى طلبکار است، مى تواند طلب خود را از باب زکات حساب کند، حتّى اگر فقير بدهکار از دنيا برود مى تواند بدهى او را از زکات محسوب دارد، امّا اگر چيزى از خود گذاشته که به اندازه بدهى اوست بنابر احتياط واجب نمى توان بدهى او را از زکات حساب کرد.
مسأله 1642ـ فقير يا مسکين بنابر احتياط واجب نمى تواند بيش از مخارج سال خود و عيالاتش را از زکات بگيرد و اگر کسرى دارد تنها به اندازه کسرى خود مى تواند بگيرد.
با توجّه به این که با «تکدّى گرى» به عنوان یک جرم برخورد قانونى نمى شود، بعضاً افرادى تحت عنوان فقیر و تهیدست در سطح شهر به تکدّى گرى مشغولند. و مردم خیرخواه با دیدن وضعیّت ظاهرى این افراد، از روى رأفت به آنها کمک مى کنند. از آنجا که توافقى درباره جمع آورى متکدّیان از سطح شهرها منعقد شده، و مسؤول جمع آورى آنان شهردارى و نیروى انتظامى، و مسؤول نگهدارى آنها سازمان بهزیستى در مرکزى به نام هدایت است، و در مدّت زمانى که متکدّیان در این مرکز نگهدارى مى شوند تا به خانواده هایشان تحویل گردند، احتیاج به استحمام، غذا، لباس، اصلاح سر و صورت و مانند آن دارند، لطفاً بفرمایید:
1ـ طبق دستور العملى که از طرف سازمان به مرکز ابلاغ شده، براى نگهدارى هر نفر در هر شبانه روز، مبلغی از آنها گرفته مى شود. آیا گرفتن این مبلغ مشروع است؟ در صورت مشروع بودن، چنانچه مبلغى اضافه بر آن گرفته شده باشد، چه حکمى دارد؟ (لازم به ذکر است که این پول خرج خودشان یا متکدّیان دیگر مى گردد.(
2ـ بعضى از متکدّیان محجورند، و قوّه عقلانى آنها زایل شده است، و بعضاً پول هنگفتى دارند، و خانواده هاى تعدادى از آنها نیز مشخّص نیست، و چون ما براى همیشه نمى توانیم از آنها نگهدارى نماییم، مجبوریم بعد از چند روز آنها را به شهرستان محلّ اقامتشان اعزام نماییم، و خوف این است که پولشان را از دست بدهند. آیا جایز است پول این افراد گرفته شود، و به سازمان بهزیستى تحویل گردد، تا مورد استفاده سایر مدد جویانى که تحت پوشش هستند، قرار بگیرد؟
اگر مبلغ صدهزار تومان در روز عید فطر به دست امام جماعت رسیده باشد و او شک کند که این مبلغ خمس یا فطریه یا کمک به مسجد است؛ با توجه به این که همه مبالغ در یک مکان جمع آوری شده، نحوه ی مصرف آن را بیان فرمایید؟
عده اي از مومنين در سال گذشته فطريه خود را براي عمل جراحی يک فقير جمع کرده اند، ولی از آنجا که مقدار پول براي عمل کافي نبود و نیز اگر پول را به خود فقير مي دادند ممکن بود خرج کند؛ پول را در بانک گذاشتند تا با زکات فطره امسال، تأمین هزینه عمل جرّاحی فقیر گردد؛ با توجه به این مطلب، این کار چه حکمی دارد؟
