اگر صاحب کار، شخصى را که در کار کندن چاه استاد و به کارش آگاهى کامل دارد و بیش از پنجاه سال دارد، براى کندن چاهى استخدام کند و آن شخص در حین انجام کار براى کندن و رفتن در چاه پایش بلغزد و در چاه سقوط کند و جان خود را از دست بدهد، آیا ورثه متوفى می توانند ادعای گرفتن دیه از صاحب کار داشته باشند؟
در کارخانه سنگ‌بری تمام وسایل از قبیل دستگاه و سنگ را صاحب کارخانه آماده می‌کند و با کارگر قرارداد می‌بندد که هر متر سنگ را مثلاً در مقابل هزار تومان براى وى آماده سازد. اگر زمانى که کارگر مشغول کار می‌شود، دست وى زیر سنگ برود و قطع گردد، آیا دیه دست به صاحب کارخانه تعلّق می‌گیرد؟
با توجّه به اینکه تشخیص بسیارى از بیماریها یا اختلالات به وسیله آزمایش امکان پذیر است، و از طرفى امکان اشتباه در آزمایشگاه و تفسیر آزمایشها همیشه وجود دارد، در صورت اشتباه آزمایشگاه و در نتیجه معالجه اشتباه پزشک، مسئول خسارات و عوارض احتمالى کیست؟
طبق مقرّرات دولتى، پزشك و بيمارستان مكلّف به پذيرش و درمان مصدوم مىباشند. چنانچه پزشكى قبل از اتمام درمان مصدوم، وى را (با وجود آن كه مىدانسته نياز به مراقبتهاى ويژه دارد) از بيمارستان مرخّص كند، و مصدوم طبق نظر پزشكى قانونى در اثر بالا رفتن قند خون، و خونريزى داخلى، چند روز پس از ترخيص فوت كند، آيا پزشك يا بيمارستان در فرض سؤال ضامن پرداخت ديه هستند؟
اگر به خاطر کمبود امکانات لازم براى تشخیص کامل بیماری این کار ممکن نگردد، و مداواى لازم صورت نگیرد، و بیمارى تشدید یا منجر به مرگ شود، آیا پزشک معالج مسئول است؟
در مراكز آموزشى كه براى آينده پزشك متخصص تربيت مىنمايند، به دليل كمى مهارت فى نفسه دستياران و دانشجويان، عوارض و خطراتى متوجه جان بيمار مىگردد؛ اگر احياناً نقص عضوى واقع شود، يا بيمار فوت كند، آيا دستيار مربوطه ضامن است، يا پزشك مسئول، و استاديار مربوطه؟
در مراكز آموزشى، درمانى و پزشكى دولتى دستياران، به ويژه در سالهاى نخست بايد با حضور و راهنمايى اساتيد خود اقدام به عمل جرّاحى كنند. چنانچه دستيار با اجازه استاد خود، يا به اين اميد كه استاد گفته: «شما كار را شروع كنيد، من هم مىرسم» به تنهايى يا به همراه ساير دستياران، عمل جرّاحى را شروع كنند و استاد حاضر نشود، و آسيبى به بيمار برسد كه ناشى از عدم حضور استاد است، چه كسى ضامن است؟
در معاينات و درمانهايى كه توسّط دانشجويان رشته پزشكى، انترنها و مانند آن صورت مىگيرد، چنانچه ضرر و خسارت مالى يا جانى متوجّه بيمار گردد، چه كسى ضامن است؟
اگر به دلیل بى دقّتى از طرف کارکنان، یا پزشکان، در اتاق عمل باعث خفگى بیمار یا کم شدن شدید خون یا پایین افتادن فشار خون، که در نتیجه منجر به مرگ بیمار شود. چه کسی ضامن می باشد و یا به طور کلی آیا دقّت کردن در این امور براى چنین افرادى واجب است؟
با توجّه به اینکه تجویز دارو (به استثناى داروهاى بدون نسخه) بر عهده پزشک است نه داروساز، اگر بیمارى به حال اضطرار به داروساز مراجعه کند و داروساز، دارویى را در اختیار وى قرار ندهد، آیا در صورت بروز نقص جسمى، یا جراحت، یا فوت بیمار، دارو ساز مقصّر است؟
اگر تزریق آمپول منجر به عارضه، یا فوت شود، در موارد ذیل چه کسی ضامن است؟
الف) اشتباه در تجویز پزشک باشد.
ب) تزریق کننده مجوّز قانونى دارد; امّا قواعد تزریقات را رعایت نکرده باشد.
ج) تزریق کننده مجوّز قانونى دارد; و قواعد تزریقات را نیز رعایت کرده است.
د) تزریق کننده مجوّز قانونى ندارد.
نظر به اينكه به خاطر سير تكامل علوم، تعليم روشهاى قبلى نيز در دوران دانشجويى امكانپذير نيست، چه برسد به روش هاى جديد، آيا پزشك مىتواند به همان روش هاى قبلى اكتفا نمايد و يا فقط در حدّى كه وقت محدودش اجازه مىدهد به فراگيرى آنها بپردازد در اين صورت اگر متوجّه مسائل مهمّ جديد نشود آيا مسئوليّتى بر عهده اوست؟
با توجه به كشفيّات جديد علوم پزشكى اين كه هر سال و هر ماه، و حتّى هر روزه، كشفيّات و يا تحقيقات جديدى در مورد جنبههاى مختلف علوم پزشكى اعلام مىشود كه طبق روشهاى تشخيصى يا درمانى جديد، داروهاى متفاوت و جديد يا موادّ غذايى مؤثّر جديد براى انواع بيماريها پيشنهاد مىشود. و برعكس، برخى روشها يا داروها يا مواد قبلى، كاملًا غير مؤثّر، مضرّ و بى فايده معرّفى مىشود آيا پزشك در قبال عوارض يا هزينههاى بيهوده ناشى از روشهايى كه در گذشته مطرح بوده، امّا كسى نمىدانسته كه آنها مضر يا بى فايدهاند، ولى امروزه آنها را بى فايده يا مضر شناختهاند مسئول است؟
چنانچه سهلانگارى طبيب در عمل جرّاحى موجب وارد شدن آسيب به بيمار گردد یا نياز به عمل جرّاحى و درمان بعدى شود آيا طبيب ضامن بوده و بايد هزينه آن را بپردازد یا پرداخت ديه کفایت می کند؟
در برخى بيماري ها بر اساس روش معمول كه اجراى آن طبق علوم روز ضرورى است، يك يا چند دارو به كار برده مىشود در صورت عدم تأثير، از داروهاى ديگر استفاده مىشود. با توجّه به اينكه اين داروها از يك طرف در تمام افراد مؤثر نيست. يعنى ممكن است نسبت به شخصى درمانهاى اوّليّه، و نسبت شخص ديگرى درمانهاى آخر مؤثّر باشد. و از سوى ديگر، هر يك از داروها داراى عواض خاصى هستند، آيا پزشك معالج- كه در حقيقت داروهاى مختلف را به ترتيب در مورد بيمار آزمايش مىكند- در قبال هزينه اضافه يا عوارض داروها مسئول است؟
با توجه به این که معالجات دندان پزشكى ممكن است با شكست يا كوتاهى عمر دندان همراه شود، اگر دندان پزشك سعى كافى و دقّت لازم را نموده باشد، ولى در حين معالجه ضررهايى به دندان و دهان برسد، آیا دندان پزشک ضامن است؟
غالباً و به ويژه در درمانگاههاى دولتى، به بيماران توصيه مىشود كه فلان دندان قابل معالجه است، و لذا اصرار بر نكشيدن آن مىنمايند؛ آيا كشيدن دندان در اين حالت براى پزشك ضمانت دارد؟ اگر به خاطر وضع اقتصادى يا عدم بينش فرهنگى انجام شود، چه حكمى دارد؟
برخى از افراد عادى که در مسائل پزشکى تخصّصى ندارند در این امر دخالت نموده، و قرص، آمپول یا دارویى را براى بیمار توصیه مى نمایند در صورتى که این امر منجر به مرگ یا آسیب جسمى بیمار شود، آیا آنها ضامن هستند؟
اگر غرور پزشک، یا اطمینان وى به موفّقیت در کارش، باعث فراهم نکردن وسائل و شرایط کافى براى انجام عمل جرّاحى گردد و این موضوع به مرگ یا ضرر و زیان بیمار منجر شود، آیا پزشک ضامن است؟
طبیب حاذق و ماهرى بدون اذن از بیمار یا ولی بیمار و بدون سهل انگارى اقدام به عمل جرّاحى نموده، و یا به علت این که بیمار در حال اغما بوده، و دسترسى به ولی بیمار نداشته، و تأخیر هم جان بیمار را به خطر مى انداخته است بدون اذن اقدام به عمل کرده و در ضمن عمل، آسیبى به بیمار وارد گردیده است، حال سوال این است که آیا طبیب ضامن می باشد؟
پزشکى به علّت فقر مالى بیمار اورژانسى، که قادر بر پراخت هزینه هاى مربوطه نبوده، از معالجه و جرّاحى وى اجتناب نموده، و در نتیجه بیمار فوت کرده است. یا عمل جرّاحى را به روزهاى دیگر موکول نموده، که به اندازه آن روز نمى تواند مفید باشد، آیا پزشک ضامن است؟
هرگاه پزشک یا دستیار وى، به هنگام معالجه بیمار، لطمه یا ضربه اى بر عضو دیگر او وارد کند، مثلاً جهت احیاى قلب، دنده هاى بیمار در حال ماساژ بشکند. یا جهت تحریک به عکس العمل، به صورت بیمار سیلى بزند، و پرده گوشش پاره شود. آیا پزشک ضامن است؟
آیا اقدامات پزشکى طبیب در غیر رشته تخصّصى خود، که آگاهى لازم را ندارد، و باعث تشدید بیمارى یا بروز عارضه اى جدید در بیمار مى شود، یا منجر به فوت وى مى گردد، موجب ضمان است؟
