مسأله 1356ـ اگر چيزى را به اعتقاد اين که راست است از قول خدا يا پيغمبر(صلى الله عليه وآله)نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده روزه اش صحيح است، ولى بعکس اگر چيزى را دروغ مى دانست و به خدا و پيغمبر نسبت داد و بعداً معلوم شد صحيح بوده، روزه اش اشکال دارد.
مسأله 1355ـ هرگاه بخواهد خبرى را نقل کند که از راست يا دروغ بودن آن اطّلاعى ندارد، بايد از کسى که آن خبر را گفته، يا از کتابى که در آن نوشته شده نقل نمايد، مثلاً بگويد: فلان راوى چنين مى گويد و يا در فلان کتاب چنان نوشته شده است که پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود...
مسأله 1354ـ هرگاه روزه دار دروغى به خدا و پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) و جانشينان معصوم او(عليهم السلام) نسبت دهد خواه با گفتن باشد، يا نوشتن، يا اشاره و مانند آن، بنابراحتياط واجب روزه اش باطل مى شود، هر چند بلافاصله توبه کند. دروغ بستن به ساير انبيا و فاطمه زهرا(عليها السلام) نيز همين حکم را دارد.
مسأله 1353ـ اگر روزه دار بدون قصد بيرون آمدن منى مثلاً با همسر خود بازى و شوخى كند در صورتى كه عادت نداشته باشد كه به اين مقدار بازى و شوخى منى از او خارج شود ولى اتّفاقاً منى بيرون آيد روزه اش صحیح است.
مسأله 1351ـ روزه دارى که محتلم شده اگر بداند منى در مجرا باقى مانده و در صورتى که پيش از غسل بول نکند بعد از غسل منى بيرون مى آيد بهتر است قبلاً بول کند ولى واجب نيست.
مسأله 1350ـ شخص روزه دارى که محتلم شده مى تواند بول و استبراء از بول کند هر چند مى داند به واسطه آن باقيمانده منى از مجرا بيرون مى آيد، حتّى اگر غسل کرده باشد اين کار براى روزه اش ضررى ندارد هر چند با خارج شدن باقيمانده منى از مجرا بايد مجدّداً غسل کند.
مسأله 1348ـ هرگاه روزه دار مى داند که اگر در روز بخوابد محتلم مى شود، يعنى در خواب منى از او بيرون مى آيد، جايز است بخوابد و چنانچه محتلم شود براى روزه او اشکالى ندارد.
مسأله 1347ـ اگر روزه دار با خود کارى کند که منى از او بيرون آيد روزه اش باطل مى شود، امّا اگر بى اختيار در حال خواب يا بيدارى بيرون آيد، روزه باطل نمى شود.
مسأله 1346ـ هرگاه از روى فراموشى جماع کند و يا از روى اجبار بطورى که هيچ اختيارى نداشته باشد، روزه باطل نمى شود، ولى چنانچه در بين جماع يادش بيايد، يا اجبار برطرف شود، بايد فورا ترک کند و الاّ روزه او باطل است.
مسأله 1345ـ «جماع» (نزديکى با زن) روزه هر دو طرف را باطل مى کند، هرچند فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد و اگر کمتر از آن باشد و منى هم بيرون نيايد باطل نمى شود و هرگاه شک کند که اين مقدار داخل شده يا نه روزه اش صحيح است.
مسأله 1344ـ انسان نمى تواند به خاطر ضعف، روزه را بخورد، ولى اگر بقدرى ضعف پيدا کند که تحمّل آن بسيار مشکل شود، مى تواند روزه را بخورد و همچنين اگر خوف بيمارى داشته باشد.
مسأله 1343ـ اگر روزه دار به اندازه اى تشنه شود که طاقت تحمّل آن را ندارد و يا ترس بيمارى و تلف داشته باشد، مى تواند به اندازه ضرورت آب بنوشد، ولى روزه او باطل مى شود و اگر ماه رمضان باشد بايد بقيّه روز را بنابر احتیاط واجب امساک کند.
مسأله 1342ـ جويدن غذا براى بچّه و همچنين چشيدن غذا و مانند آن و شست و شوى دهان با آب يا داروها اگر چيزى از آن فرو نرود روزه را باطل نمى کند و اگر بدون اراده به حلق برسد اشکالى ندارد، ولى اگر از اوّل بداند بى اختيار به حلق مى رسد روزه اش باطل است و قضا و کفّاره دارد.
مسأله 1341ـ فرو بردن آب دهان، هر چند به واسطه خيال کردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمى کند، و فرو بردن اخلاط سر و سينه تا به فضاى دهان نرسيده اشکال ندارد، امّا اگر داخل فضاى دهان شود احتياط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
مسأله 1340ـ کسى که مى خواهد روزه بگيرد بهتر است پيش از اذان صبح دندانهايش را بشويد و خلال کند و اگر بداند غذايى که لاى دندان مانده در روز فرو مى رود احتياط واجب آن است که قبلاً آن را بشويد و خلال کند و اگر نکند و غذا فرو رود روزه را تمام کند و بعد قضا نمايد.
مسأله 1339ـ تمام انواع آمپول هاى دارويى يا تقويتى كه به صورت عضلانى تزريق مى شوند و همچنين تزريق عضلانى واكسن براى افراد روزه دار اشكالى ندارد ولى تزريق آمپول ها و سرم هاى وريدى (که در رگ تزریق می¬شوند) جايز نيست.
همچنین، تزریق خون بنابر احتیاط واجب، روزه را باطل می کند؛ امّا باید تا آخر روز از کارهایی که روزه را باطل می کند خود داری نماید و بنابر احتیاط واجب قضای آن روز را نیز بجا آورد.
مسأله 1337ـ اگر هنگامى که مشغول خوردن غذا يا نوشيدن آب است بفهمد صبح شده، بايد آنچه را در دهان است بيرون آورد و اگر عمداً فرو برد روزه اش باطل است و کفّاره نيز دارد.
مسأله 1336ـ خوردن و آشاميدن از روى عمد روزه را باطل مى کند، خواه از چيزهاى معمولى باشد مانند نان و آب و يا غير معمولى مانند برگ درختان، کم باشد يا زياد، حتّى اگر مسواک را از دهان بيرون آورده، دوباره داخل دهان کند و رطوبت آن را فرو برد روزه اش باطل مى شود، مگر آن که رطوبت مسواک کم باشد و در آب دهان از بين برود.
مسأله 1335ـ کارهايى که روزه را باطل مى کند بنابر احتياط نُه چيز است:
1ـ خوردن و آشاميدن، 2ـ جماع، 3ـ استمناء، 4ـ دروغ بستن به خدا و پيغمبر(صلى الله عليه وآله)و ائمّه(عليهم السلام)، 5ـ رساندن غبار غليظ به حلق، 6ـ فرو بردن سر در آب، 7ـ باقى ماندن بر جنابت يا حيض يا نفاس تا اذان صبح، 8ـ اماله کردن با مايعات، 9ـ قى کردن عمدى.
مسأله 1334ـ در روزه واجبى که وقت آن معيّن نيست (مانند روزه قضا) اگر قصد کند يکى از مبطلات روزه را انجام دهد يا مردّد شود که به جا آورد يا نه، چنانچه به جا نياورد و پيش از ظهر دوباره نيّت کند روزه اش صحيح است و اگر روزه مستحبی باشد تا پیش از غروب آفتاب می تواند دوباره نیت کند.
مسأله 1333ـ هرگاه در ماه رمضان يا هر روزه واجب معيّن ديگر، از نيّت روزه برگردد، يا مردّد شود که روزه بگيرد يا نه، روزه اش باطل مى شود، همچنين اگر نيّت کند چيزى که روزه را باطل مى کند به جا آورد، مثلاً تصميم بر خوردن غذا بگيرد، روزه اش باطل مى شود، هرچند اصلاً غذا هم نخورد، مگر اين که در آن حال توجّه نداشته باشد که فلان عمل روزه را باطل مى کند.
مسأله 1332ـ يوم الشّک يعنى روزى که انسان شک دارد آخر ماه شعبان است يا اوّل ماه رمضان، روزه آن واجب نيست و اگر بخواهد روزه بگيرد بايد نيّت ماه شعبان کند، يا اگر روزه قضا به ذمه دارد نيّت قضا کند و چنانچه بعداً معلوم شود ماه رمضان بوده از رمضان حساب مى شود، ولى اگر در اثناء روز بفهمد بايد فوراً نيّت خود را به روزه ماه رمضان برگرداند.
مسأله 1331ـ هرگاه کافرى در ماه رمضان پيش از ظهر مسلمان شود چنانچه تا آن وقت کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده، بنابر احتياط واجب روزه بگيرد و قضا هم ندارد، همچنين اگر مريض پيش از ظهر خوب شود و کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده باشد بايد نيّت روزه کند و احتياطاً قضا هم نمايد، ولى اگر بعد از ظهر خوب شود روزه آن روز واجب نيست فقط بايد قضاى آن را به جا آورد.
مسأله 1330ـ هرگاه روزه واجب غير معيّن بر ذمّه دارد (مانند روزه قضاى ماه رمضان يا روزه کفّاره) وقت نيّت آن تا ظهر باقى است، يعنى چنانچه چيزى که روزه را باطل مى کند انجام نداده باشد وقبل از ظهر نيّت کند روزه او صحيح است.
مسأله 1329ـ اگر غير از روزه ماه مبارک روزه ديگرى بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر کرده که روز معيّنى را روزه بگيرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نيّت نکند روزه اش باطل است، ولى اگر يادش برود و پيش از ظهر يادش بيايد مى تواند نيّت کند.
