مسأله 1012ـ اگر عمداً حرف بزند، حتّى يک جمله، يا يک کلمه، حتّى کلمه دو حرفى مانند «من» و «ما» نماز او باطل است بلکه بنابر احتياط اگر دو حرف معنى دار هم نباشد نماز باطل مى شود (منظوراز احتياط در مبطلات نماز آن است که نماز را تمام کرده بعد اعاده کند).
مسأله 1011ـ هرگاه عمداً يا سهواً صورت را به تنهايى کاملاً به طرف راست يا چپ برگرداند بنابر احتياط واجب نمازش را اعاده کند، ولى اگر صورت را کمى بگرداند بطورى که از قبله خارج نشود نماز باطل نمى شود.
مسأله 1010ـ اگر پشت به قبله کند يا کاملاً به طرف راست يا چپ قبله برگردد، خواه از روى عمد باشد يا فراموشى، همچنين اگر عمداً بقدرى منحرف شود که نگويند رو به قبله است نمازش باطل است.
مسأله 1008ـ اگر دست بسته نماز بخواند آن گونه که بعضى از فرق اسلامى انجام مى دهند، حتّى اگر به قصد ادب دستها را روى هم بگذارد، يا دست به سينه نماز بخواند، هرچند شبيه آنها نباشد احتياط آن است که نماز را اعاده کند، امّا اگر از روى فراموشى و ناچارى يا براى کار ديگرى مثل خاراندن دست و مانند آن باشد اشکال ندارد.
مسأله 1006ـ اگر در بين نماز چيزى که وضو را باطل مى کند انجام دهد، خواه عمداً باشد يا سهواً، يا از روى ناچارى نماز او باطل است; ولى کسى که نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط جلوگيرى کند بايد مطابق دستورى که در احکام وضو گفته شد عمل نمايد، همچنين خارج شدن خون از زن مستحاضه نماز را باطل نمى کند به شرط اين که به دستورات استحاضه عمل کرده باشد.
مسأله 992ـ نمازگزار بايد کارهاى نماز را به ترتيبى که در مسائل گذشته گفته شد انجام دهد و اگر عمداً برخلاف آن انجام دهد، مثلاً سجود را قبل از رکوع، يا تشهّد را قبل از سجده انجام دهد نمازش باطل است و اگر از روى فراموشى باشد بايد تا داخل رکن بعد نشده، برگردد و انجام دهد بطورى که ترتيب حاصل شود و اگر وارد رکن بعد شده نمازش صحيح است، مگر آن که جزء فراموش شده از ارکان نماز باشد، مثل اين که رکوع را فراموش کند تا وارد سجده دوم شود که در اين صورت نمازش باطل است.
مسأله 991ـ اگر سلام نماز را فراموش کند و هنگامى يادش بيايد که صورت نماز به هم خورده، سلام لازم نیست و نمازض صحیح است و اگر هنگامى يادش بيايد که صورت نماز به هم نخورده و کارى که عمداً و سهواً نماز را باطل مى کند (مانند پشت به قبله کردن) انجام نداده است، بايد سلام را بگويد و نمازش صحيح است، امّا اگر کارى که عمداً و سهواً نماز را باطل مى کند انجام داده است باید نماز را اعاده کند.
مسأله 926ـ شايسته است در نمازها در رکعت اوّل سوره «اِنّا اَنْزَلْناهُ» و در رکعت دوم سوره «قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ» را بخواند و هيچ سوره اى را در هر دو رکعت تکرار نکند، مگر سوره «قُلْ هُوَ اللّهُ» و سزاوار نيست در تمام نمازهاى شبانه روز سوره «قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ» را ترک کند و بهتر است سوره هايى براى نماز انتخاب شود که مردم را متوجّه امورى که به آن نياز دارند و ترک گناهانى که به آن آلوده اند کند.
مسأله 925ـ مستحبّ است در رکعت اوّل نماز پيش از خواندن حمد بگويد:
«اَعُوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ» و نيز مستحبّ است امام جماعت «بِسْمِ اللّه» را در رکعت اوّل و دوم نماز ظهر و عصر در جماعت بلند بگويد، همچنين مستحبّ است حمد و سوره و اذکار نماز را شمرده بخواند و آيات را به هم نچسباند و مخصوصاً به معنى آنها توجّه داشته باشد و اگر نماز را با جماعت مى خواند بعد از تمام شدن حمد امام، به اميد ثواب پروردگار بگويد: «اَلْحَمْدُ لِلّهِ رِبِّ الْعالَمينَ» و بعد از خواندن سوره «قُلْ هُوَ اللّه اَحَدٌ» يک يا دو يا سه مرتبه بگويد: «کَذلِکَ اللّهُ رَبِّى» يا «کَذلِکَ اللّهُ رَبُّنَا».
مسأله 924ـ هرگاه در آيه و يا ذکرى از نماز شک کند بايد آن را تکرار کند تا صحيح بگويد، امّا اگر به حدّ وسواس برسد بايد اعتنا نکند و اگر اعتنا کند نمازش اشکال دارد و بنابر احتياط واجب بايد دوباره بخواند.
مسأله 920ـ اگر در رکعت اوّل و دوم نماز به گمان اين که رکعت سوم و چهارم است تسبيحات بگويد، چنانچه پيش از رکوع متوجّه شود بايد برگردد و حمد و سوره بخواند و اگر در رکوع يا بعد از آن بفهمد نمازش صحيح است و احتياط مستحب آن است که دو سجده سهو به جا آورد.
مسأله 917ـ احتياط واجب آن است که در نماز، وقف به حرکت ننمايد و معنى وقف به حرکت آن است که زير و زبر آخر کلمه را بگويد امّا بين آن کلمه و کلمه بعد فاصله دهد، مثل اين که بگويد: اَللّهُ اَکْبَرُ (و آخر آن راپيش دهد) امّا مدّتى سکوت کند بعد بِسْمِ اللّه را شروع نمايد، ولى وصل به سکون مانعى ندارد، هرچند ترک آن بهتر است، معنى وصل به سکون اين است که آخر جمله را بدون زير و زبر بخواند و بلافاصله آيه يا کلمه بعد را بگويد.
مسأله 915ـ هرگاه کلمه يا تلفّظ آيه يا ذکرى را صحيح مى دانسته و مدّتى در نمازها خوانده وبعد مى فهمد غلط بوده، نمازش اعاده ندارد، هرچند احتياط مستحب اعاده يا قضاى آن است.
مسأله 934ـ هرگاه ذکر را قبل از رسيدن به حدّ رکوع و آرام گرفتن بدن بگويد بايد آن را بعد از آرام گرفتن اعاده کند، حتّى اگر عمداً اين کار را کند احتياط اين است که نماز را نيز بعداً اعاده نمايد.
مسأله 894ـ هرگاه توانايى بر ايستادن دارد امّا مى داند يا احتمال عقلائى مى دهد که براى او ضرر داشته باشد، يا بيمارى اش طولانى مى شود، يا مثلاً زخم يا شکستگى استخوان او دير التيام پيدا مى کند، بايد نشسته نماز بخواند و اگر آن هم ضرر دارد خوابيده نماز بخواند.
مسأله 892ـ هرگاه کسى بر اثر ناتوانى نماز را خوابيده بخواند، اگر در بين نماز بتواند بنشيند بايد آن مقدار را که مى تواند، بنشيند و يا اگر مى تواند برخيزد و همچنين کسانى که نشسته نماز مى خوانند و در اثناء نماز توانايى ايستادن پيدا مى کنند بايد بايستند، ولى تا بدن آرام نگرفته است چيزى نخوانند.
مسأله 890ـ کسى که نمى تواند ايستاده نماز بخواند بايد بنشيند، ولى اگر بتواند بايستد و به عصا يا ديوار و مانند آن تکيه کند، يا پاهايش را از هم دور بگذارد بايد ايستاده نماز بخواند، مگر اين که فوق العاده براى او زحمت داشته باشد، همچنين مادام که مى تواند نشسته نماز بخواند هرچند به چيزى تکيه کند بايد خوابيده نماز نخواند و هرگاه نتواند بايد به پهلوى راست بخوابد، بطورى که جلو بدن او رو به قبله باشد و اگر نتواند به پهلوى چپ و اگر آن هم ممکن نيست به پشت بخوابد بطورى که کف پاهاى او رو به قبله باشد.
مسأله 887ـ هرگاه در حال حركت بدن ذكر بگويد مثلاً موقع رفتن به ركوع يا در حال رفتن به سجده تكبير آن را بگويد مانعی ندارد، به شرط این که قصدش مطلق ذكر باشد، يعنى نه آن تكبير مخصوصى كه مثلاً قبل از سجده در حال ايستادن گفته مى شود، بلكه از آنجا كه ذكر خدا در هر جاى نماز خوب است تكبير مى گويد.
مسأله 886- در موقع ذكرهاى واجب نماز نيز بايد بدن آرام باشد، بلكه باید در ذكرهاى مستحب که محل معینی در نماز دارد، نيز اين معنى رعايت شود. البته اگر رعایت نکند کار خلافی مرتکب شده ولی نمازش صحیح است.
مسأله 885ـ هرگاه در نماز مى خواهد کمى جلو يا عقب رود يا بدن را کمى به طرف راست و چپ حرکت دهد بايد چيزى نگويد ولى «بِحَوْلِ اللّهِ وَ قُوَّتِهِ اَقُومُ وَ اَقْعُدُ» را بايد در حال برخاستن بگويد.
مسأله 873ـ بايد موقع گفتن تکبيرة الاحرام بدن آرام باشد و اگر در حالى که مثلاً قدم بر مى دارد اَللّهُ اَکْبَرُ بگويد باطل است و چنانچه سهواً بگويد احتياط واجب آن است کارى کند که نماز باطل شود (مثلاً صورت را به طرف پشت قبله کند) و دوباره تکبير بگويد.
