چندى پيش سمينارى در قم در مورد پول، اقتصاد و اسلام برگزار گرديد. بحث در مورد پول كاغذى و پول با ارزش (طلا و نقره و...) بود كه پول كاغذى به عنوان ارزش قدرت خريد مردم تلقّى شد و اظهار نمودند كه دولت نمى تواند با كاهش ارزش پول موجب كاهش سرمايه مردم گردد و بعضى نتيجه هاى مختلفى گرفتند از جمله اين كه:
الف) سودى كه بانكها به پس اندازها مى دهد، چون موجب جبران كمى از كاهش ارزش پول است، كه به وسيله دولت ايجاد مى شود، ربا نيست.
ب) به اين سود كه بانك مى دهد، چون موجب جبران كمى از كاهش ارزش پول نزد مردم مى گردد، خمس تعلّق نمى گيرد.
نظر حضرتعالى در دو مورد فوق چيست؟
در صورت ضمانِ كاهش ارزش پول، بين قرض، مهريّه، مضاربه، خمس و ساير ديون فرقى هست؟ آیا در این موارد، عامل تورم (به طور مثال دولت یا بازار و یا بورس جهانی) ملاک می باشد؟
ممکن است در مواردی یقین داشته باشم که پول های حلال و حرام در بانک وجود دارد و به من می دهند یا این که احتمال چنین وضعیتی را بدهم. در هر یک از این صورت ها وظیفه من چیست؟
بعضی از اشخاص و یا خود بانک پارسیان حاضرند درصدی از پول داخل کارت را کسر کنند و بقیه موجودی داخل کارت را نقدی بدهند، آیا این کار از نظر شرعی درست می باشد و معامله ای که اینجا صورت گرفته چه نام دارد؟ آیا معامله پول با پول نیست؟
واريز نمودن پول به مقدار معيّن جهت قرعه كشى چه حكمى دارد؟ اگر شرط نكند كه پول را به اين جهت واريز مى كند، بلكه داعى او اين امر باشد، تغييرى در حكم ايجاد خواهد شد؟ اصولاً آيا بين شرط و داعى فرقى هست؟
اگر پول مخمس را به همراه پول خمس نداده اى در بانك مسكن برای دریافت وام مسكن و ازدواج و ادامه تحصيل به صورت حساب پس انداز قرار دهيم، اين وام چه حكمى دارد؟
در بعضی از محله های تهران خانم ها با یک اصول معین اقدام به تشکیل صندوق می نمایند که پول های معینی را به اشتراک گذاشته ودر ماه به یک نفر از مشترکین به صورت قرعه کشی میدهند با در نظر گرفتن اینکه این پولها عام المنفعه است حکم آن چیست؟
همسرم به مدت دو سال است که بیمه شده و یک سال اول ما بیمه رانندگی بودیم ولی به دلیل گرفتن وام برای خرید ماشین ما نتوانستیم بیمه رانندگی را بپردازیم و به ناچار از بیمه کشاورزی پدر شوهرم استفاده کردیم درصورتی که شوهرم آنجا کار نمی کرد ولی الان که به حمداله واممان تمام شده می خواهیم دوباره بیمه رانندگی را بپردازیم تکلیف آن یک سالی که خودمان هم پرداخت می کردیم چیست؟
من فرد مستمندی هستم. چند سال پیش یکی از اقوام ما مبلغی پول به عنوان قرض به من داد . بعد از مدتی گفت که پول را پس ندهم و به عنوان کمک است اما الان بین ما اختلاف پیش آمده و اون شخص میگه که نه تنها اصل پول بلکه بهره اون پولا بهش برگردونم و من این پولا ندارم بهش بدهم. وظیفه من چیست؟
پولی که برای صدقه و یا خرج در امور خیریه کنار گذاشته شده است ولی قبل از خرج کامل پول در امور مذکور یک سال از آن می گذرد، آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟
خانم مطلقه و کارمندی که در حال حاضر در منزل پدر زندگی می کند چنانچه برای تهیه منزلی در آینده، زمینی را که دو سال پیش خریده را بفروشد خمس به آن تعلق می گیرد؟
اگر فروشنده پولی را بگیرد تا چند ماه دیگر به مشتری میوه بدهد اما میوه ها نزد فروشنده خراب بشود و بعد از گذشت چند ماه از موعد تحویل میوه به مشتری نتواند آن ها را تحویل بدهد، آیا به آن پول هایی که در دست فروشنده است خمس تعلق می گیرد؟
اگر کسی ماشینی که سرمایه او است و با آن خرج زندگی اش را می دهد بفروشد و پول آن را در بانک سپرده گذاری کند و در قبالش سود دریافت کند، آیا اصل پول ماشین و منفعت آن خمس دارد؟
مبلغ صد هزار تومان روز عید فطر به دست امام جماعت رسیده،این پول مشکوک بین خمس یا فطره یا کمک به مسجد می باشد، با توجه به اینکه همه مبالغ در یک مکان جمع آوری می شده است نحوه مصرف آن را بیان فرمایید.؟
