مشهور فقها ماهیت ضمان را نقل ذمّه به ذمّه مىدانند؛ يعنى پس از انعقاد ضمان، مديون اصلى برى الذمه شده و ذمه ضامن به مقدار دين مشغول مىشود. درصورتیکه آنچه در عرف تجارى امروز عمل مىشود پشتيبانى ضامن از مضمون عنه است. به اين معنا كه بعد از ضمان كماكان مديون اصلى بدهكار است و در صورت عدم امكان وصول از او، طلبكار حقّ مراجعه به ضامن را دارد. لطفاً بفرماييد: آيا چنين قراردادى صحيح است؟ برفرض صحت، عقد جديدى است يا نوعى از عقد ضمان مىباشد؟
در صورت ضمانِ كاهش ارزش پول، بين قرض، مهريّه، مضاربه، خمس و ساير ديون فرقى هست؟ آیا در این موارد، عامل تورم (به طور مثال دولت یا بازار و یا بورس جهانی) ملاک می باشد؟
اگر فردی در صورت خطای شهود، زندانی یا بازداشتشده باشد خسارت به ذمّهی کیست؟ اگر به ذمّهی شاهد باشد ولی وی تمکن مالی جهت پرداخت نداشته باشد، وظیفه چیست؟
اگر شخصى بهقصد نجات شخص دیگر به داخل چاه برود و او نیز به علت دچار خفگى و فوت نمايد. برفرض كه شخص اخير، به تقاضاى صاحب چاه، يا به تقاضاى شخصى كه در درون چاه گرفتار بوده، داخل چاه شده باشد، يا بدون تقاضا و استمداد كسى و صرفاً بهقصد احسان و نجات جان مسلمانى اقدام به اين عمل نموده و فوت كرده باشد، چه كسى ضامن میباشد؟
طبق قانون هنرجويان فاقد گواهينامه رانندگي در حال آموزش يا آزمون، مسئول تصادفات احتمالي نيستند و تمام مسئوليت بر عهده مربي يا ممتحن است. حال اگر در زمان آموزش يا آزمون برخوردي با ماشين پارك شده رخ دهد و مربي يا ممتحن از كنار آن بگذرد، آيا هنرجو شرعاً ضامن است؟
اگر فرد تحت تعليم رانندگى دقيقاً دستورات و فرامين معلّم خويش را اجرا نموده و معلّم نيز از امكانات ترمز و كلاج جهت هدايت اتومبيل بهرهمند باشد و در همین حين حادثهای رخ دهد و در اين حادثه معلّم و متعلّم هر دو فوت كنند آیا معلّم ضامن بوده و یا فرد تحت تعليم؟
شخص نگهبان موتورخانه آب میباشد روزی كليد موتور را به دست فرزندش داده تا آن را روشن كند، چند دختر جوان براى آوردن آب به آنجا مىروند كه براثر باران به ساختمان تلمبهخانه پناه مىبرند؛ متأسفانه براثر تماس لباس يكى از دختران به موتور، آن دختر جان خود را از دست مىدهد. فرزند آن نگهبان چون طريقه خاموش كردن موتور را نمىدانست، نتوانست موتور را خاموش كند و همراه دختران ديگر به بيرون فرار مىكند. با توجّه به اینکه مسئول موتورخانه براثر بىاحتياطى و كوتاهى، كليد ساختمان را به پسرش داده و او نتوانسته موتور را خاموش كند و از ورود دختران به محل موتور جلوگيرى نشده است، آيا نگهبان موتورخانه ضامن میباشد؟
سنگى كه روى جاده بوده بهطور ناگهانى از زير چرخ اتومبيل در حال حركت خارجشده و به ماشين ديگرى، كه پشت سر آن حركت مىكرده، برخورد نموده و اتفاقاً موجب مرگ يكى از سرنشينان یا شکستن شیشه ماشين عقبی شده است. كارشناسان آگاه و متعهّد راهنمايى و رانندگى اتومبيل جلويى را بىتقصير شناختهاند ضمان و مسئولیت اين حادثه بر عهده كيست؟
شخصى بچه نابالغ را بدون اجازه پدر و مادرش به استخر مىبرد، اين بچه اصلاً شنا بلد نبوده و مسئولين استخر بدون اینکه تحقيق كنند كه پدر و مادر اين بچه از آمدن فرزندشان اطّلاع دارند يا خير، او را به استخر راه مىدهند. اتفاقاً اين بچه غرق مىشود. آيا كسى كه اين بچه را به همراه خود به استخر برده ضامن است، يا مسئولين استخر؟
در زمان حاضر همين وضعیت در مورد اشخاص حقوقى (شرکتها) وجود دارد كه در پارهاى موارد بدون اینکه شخص خاصی مقصّر باشد، درنتیجه فعّاليّت شخص حقوقى قتل يا ضربوجرحی اتّفاق مىافتد؛ مثل اینکه براثر شكستن لوله آب و ورود آن به منزل مسكونى، فردى فوت مىنمايد، در اين حالت چه كسى ضامن است؟
اگر ديوار ملك موقوفهاى مشرف به خرابى گردد و براثر فروريختن ديوار، كسى كشته يا مجروح شود، در اين حالت مسئول پرداخت ديه چه كسى است؟ آيا متولی موقوفه مسئول است، يا ديه از عايدات موقوفه پرداخت میگردد؟
اگر انسان در خانه خودش براى آشپزى، يا كار ديگرى و به گمان يا اطمينان به اینکه به منزل همسايه سرايت نمىكند و با فرض اینکه زیادهروی در آن نكرده و هوا نيز طوفانى نبوده، آتش روشن كند، اگر اتفاقاً به منزل همسايه سرايت كرد و باعث آتشسوزى شد ضامن است؟
رانندهای هنگام بیرون آوردن ماشین از کانال موجب پرتاب شدن سنگی از زیر چرخ ماشین میگردد که با برخورد به فردی که در پشت ماشین بود موجب رسیدن خسارت به او میشود حال آیا راننده ضامن خسارت میباشد؟