با توجه به كشفيّات جديد علوم پزشكى اين كه هر سال و هر ماه، و حتّى هر روزه، كشفيّات و يا تحقيقات جديدى در مورد جنبههاى مختلف علوم پزشكى اعلام مىشود كه طبق روشهاى تشخيصى يا درمانى جديد، داروهاى متفاوت و جديد يا موادّ غذايى مؤثّر جديد براى انواع بيماريها پيشنهاد مىشود. و برعكس، برخى روشها يا داروها يا مواد قبلى، كاملًا غير مؤثّر، مضرّ و بى فايده معرّفى مىشود آيا پزشك در قبال عوارض يا هزينههاى بيهوده ناشى از روشهايى كه در گذشته مطرح بوده، امّا كسى نمىدانسته كه آنها مضر يا بى فايدهاند، ولى امروزه آنها را بى فايده يا مضر شناختهاند مسئول است؟
چنانچه سهلانگارى طبيب در عمل جرّاحى موجب وارد شدن آسيب به بيمار گردد یا نياز به عمل جرّاحى و درمان بعدى شود آيا طبيب ضامن بوده و بايد هزينه آن را بپردازد یا پرداخت ديه کفایت می کند؟
در برخى بيماري ها بر اساس روش معمول كه اجراى آن طبق علوم روز ضرورى است، يك يا چند دارو به كار برده مىشود در صورت عدم تأثير، از داروهاى ديگر استفاده مىشود. با توجّه به اينكه اين داروها از يك طرف در تمام افراد مؤثر نيست. يعنى ممكن است نسبت به شخصى درمانهاى اوّليّه، و نسبت شخص ديگرى درمانهاى آخر مؤثّر باشد. و از سوى ديگر، هر يك از داروها داراى عواض خاصى هستند، آيا پزشك معالج- كه در حقيقت داروهاى مختلف را به ترتيب در مورد بيمار آزمايش مىكند- در قبال هزينه اضافه يا عوارض داروها مسئول است؟
با توجه به این که معالجات دندان پزشكى ممكن است با شكست يا كوتاهى عمر دندان همراه شود، اگر دندان پزشك سعى كافى و دقّت لازم را نموده باشد، ولى در حين معالجه ضررهايى به دندان و دهان برسد، آیا دندان پزشک ضامن است؟
غالباً و به ويژه در درمانگاههاى دولتى، به بيماران توصيه مىشود كه فلان دندان قابل معالجه است، و لذا اصرار بر نكشيدن آن مىنمايند؛ آيا كشيدن دندان در اين حالت براى پزشك ضمانت دارد؟ اگر به خاطر وضع اقتصادى يا عدم بينش فرهنگى انجام شود، چه حكمى دارد؟
برخى از افراد عادى که در مسائل پزشکى تخصّصى ندارند در این امر دخالت نموده، و قرص، آمپول یا دارویى را براى بیمار توصیه مى نمایند در صورتى که این امر منجر به مرگ یا آسیب جسمى بیمار شود، آیا آنها ضامن هستند؟
اگر غرور پزشک، یا اطمینان وى به موفّقیت در کارش، باعث فراهم نکردن وسائل و شرایط کافى براى انجام عمل جرّاحى گردد و این موضوع به مرگ یا ضرر و زیان بیمار منجر شود، آیا پزشک ضامن است؟
طبیب حاذق و ماهرى بدون اذن از بیمار یا ولی بیمار و بدون سهل انگارى اقدام به عمل جرّاحى نموده، و یا به علت این که بیمار در حال اغما بوده، و دسترسى به ولی بیمار نداشته، و تأخیر هم جان بیمار را به خطر مى انداخته است بدون اذن اقدام به عمل کرده و در ضمن عمل، آسیبى به بیمار وارد گردیده است، حال سوال این است که آیا طبیب ضامن می باشد؟
پزشکى به علّت فقر مالى بیمار اورژانسى، که قادر بر پراخت هزینه هاى مربوطه نبوده، از معالجه و جرّاحى وى اجتناب نموده، و در نتیجه بیمار فوت کرده است. یا عمل جرّاحى را به روزهاى دیگر موکول نموده، که به اندازه آن روز نمى تواند مفید باشد، آیا پزشک ضامن است؟
هرگاه پزشک یا دستیار وى، به هنگام معالجه بیمار، لطمه یا ضربه اى بر عضو دیگر او وارد کند، مثلاً جهت احیاى قلب، دنده هاى بیمار در حال ماساژ بشکند. یا جهت تحریک به عکس العمل، به صورت بیمار سیلى بزند، و پرده گوشش پاره شود. آیا پزشک ضامن است؟
آیا اقدامات پزشکى طبیب در غیر رشته تخصّصى خود، که آگاهى لازم را ندارد، و باعث تشدید بیمارى یا بروز عارضه اى جدید در بیمار مى شود، یا منجر به فوت وى مى گردد، موجب ضمان است؟
اگر پزشک با توجّه به گستردگى موضوع نداند، یا فراموش کرده باشد که دارو یا روش تشخیصى وى براى خانم هاى باردار یا شیرده مضر است، مسئولیّت پزشک در صورت ایجاد عارضه در جنین یا مادر در چه حد است؟
در علم پزشکى برخى از روشهاى درمانى با گذشت زمان دچار تغییراتى شده، یا به کلّى ارزش خود را از دست مى دهد در صورتى که پزشک به علّت عدم مطالعه، از اطّلاعات جدید مطّلع نشود، آیا مسئول است؟
برخى از اوقات، پزشک تنها جهت احتیاط و مطمئن شدن در جهت تشخیص و یا ردِّ یک بیمارىِ احتمالى در هر بیمار مشکوکى ـ با هر علامت غیر اختصاصى ـ دستور آزمایشی مى دهد، تا بیمارى مخفى احتمالى را کشف کند، در صورت وجود یا عدم هرگونه بیمارى (که احتیاج به آزمایش دارد) آیا پزشک در ایجاد عوارض احتمالى و هزینه درمان مسئول است؟
آیا جواب منفى خانم بیمار در مورد پرسش پزشک از حاملگى وى، چه خود بداند باردار است و به هر علّتى نگوید، و چه نداند که باردار است، از پزشک معالج در قبال عوارض احتمالى رفع مسئولیّت مى کند؟
اگر بیمارى به طبیبى مراجعه کند و طبیب براى او نسخه اى بنویسد ولی بعد از گذشت مدتی مریضی بیمار به هر علتی مداوا نگردد آیا طبیب در مقابل بیمار که از درمان نتیجه اى نگرفته، ضامن است؟
شخصى براى حفاظت از مزرعهاش در قبال حيوانات وحشى، دور تا دور آن را سيم خاردار مىكشد، و از برقكارى مىخواهد كه سيمى را از شبكه برق سراسرى به سيم خاردار مزبور وصل كند، كه با كليدى سيم مزبور متّصل به برق شود و در مزرعهاى پايينتر كشاورزى مشغول آبيارى بوده كه ناگهان متوجّه قطع جريان آب مىشود. او براى پيدا كردن علّت قطع آب به طرف سرچشمه به راه مىافتد، و چون مىبايست از مزرعه شخص اوّل بگذرد، پايش به سيم خاردار برخورد مىكند، و در اثر برق گرفتگى مىميرد. صاحب مزرعه در دادگاه اعلام مىدارد كه من به صاحبان مزارع اطراف، و از جمله كشاورز مزبور، هشدار داده بودم كه شب هنگام سيم خاردار دور مزرعه برقدار است. از طرف ديگر شبكه برق منطقهاى اعلان مىكند كه برق برقكشى مزرعه خلاف قانون، و بدون اجازه ما بوده است. لطفاً بفرماييد چه كسى ضامن خون كشاورز متوفّى است؟
اتومبيلی در مسیر خود در حال حرکت است، موتور سوارى نيز از روبه رو و در جهت مخالف در حال حركت است، موتور سوار بدون در نظر گرفتن فاصله اتومبيل، براى اين كه عرض جاده را پشت سر گذارد سريعاً جلو اتومبيل مى پيچد، راننده غافلگير شده و با مهارت خاصّى اتومبيل را از مسير موتور سوار منحرف و جان موتور سوار را از مرگ حتمى نجات مى دهد، ولى اتومبيل از كنترل وى خارج و به بيرون از جاده پرت و واژگون مى گردد كه در نتيجه راننده در اثر ضربه مغزى به حال اغما مى افتد، با توجّه به اين كه عامل اصلى حادثه، موتور سوار فرارى بوده است، آيا بايد راننده موتور از عهده مخارج تعمير و غرامت اتومبيل و خسارت هاى ديگر برآيد؟
فردی چندین سال قبل با حیوان فرد دیگر، عمل نامشروع انجام داده است و صاحب حیوان آن را فروخته و قیمت آن را گرفته و مصرف کرده و معلوم نیست حیوان کجاست، مرده است یا زنده، اکنون با گذشت زمان، متوجّه شده و در مقام توبه بر آمده و سؤال آیا قیمت آن حیوان را به صاحب یا ورثه آن ضامن است یا خیر؟ در صورت ضمان، مأکول الّلحم بودن مرسومى حیوان مثل گوسفند و بز و غیره یا ماکول الّلحم مرسومى نبودن آن مثل اسب و الاغ و غیره در حکم فرق مى کند یا خیر؟
اگر فرد الف فرد ب را جهت ضمانت به شخص ج معرّفی نماید و شخص ج به اعتبار فرد " الف " بدهی شخص " ب " را ضمانت نماید و بعد بدهکار بدهی خود را پرداخت نکند آیا شخص معرف ضامن است؟
اگر کسی در مصرف آب زیاده روى کند، و هر چه تلاش کند نتواند جلوى این کار زشت را بگیرد به همین جهت همواره با شوهرم مشاجره داشته باشد و همسر بگوید : «گذشته از این که کار حرامى انجام مى‌دهى و ضامن هستى، من که شوهر تو هستم راضى به عمل تو نیستم».آیا کار آن فرد حرام و موجب ضمان است؟
معلّمین مدارس گاهى از اوقات مجبور مى شوند، جهت نظم کلاس و یادگیرى بیشتر بچّه ها، آنها را تنبیه کنند، البتّه لازم به ذکر است که با حفظ مراتب تنبیه، یعنى تذکّر، نگاه تند، تهدید به دادن نمره کم و امثال ذلک مى باشد و در نهایت مجبور به زدن آنها مى شوند که این زدن ممکن است در دست یا بدن آنها سرخى و کبودى ایجاد کند، سؤال این است که آیا حرمت یا ضمانتى در کار است؟
آیا مى توان این نوارهاى ویدیویى و وسایلى مثل آنتن ماهواره و مانند آن که منشاء فساد می باشد را به دلیل این که فرهنگ اسلامى ما را از بین مى برد، نابود کرد و در صورت نابودی کسی که نابود می کند ضامن می باشد؟
مؤسّسه اى اقدام به ایجاد دریاچه اى براى پرورش ماهى نموده، و به علّت عدم موفقیّت در این کار، دریاچه را بدون حفاظ و ایجاد حصار و نصب تابلوى شنا ممنوع رها کرده است. چند تن از جوانان براى شنا به آن دریاچه رفته، که یکى از آنها غرق مى گردد. آیا مؤسّسه مذکور ضامن پرداخت دیه آن جوان مى باشد؟
اگر یکى از طرفین در حین مشاجره به علّت استرس ناشى از مشاجره سکته قلبى نموده، و فوت نماید آیا در صورت تشخیص پزشکى قانونى، مى توان عامل آن را به دیه محکوم نمود؟آیا عامل مشاجره، که موجب عصبانیّت و سکته گردیده، مباشر در قتل است، یا این که به میزان تأثیر عمل (به استناد نظر پزشکى قانونى) باید دیه بدهد؟
کودکى جهت روشن نمودن آتش، کلّیّه وسایل از جمله کاغذ، کبریت، و بنزین را فراهم نموده، و بنزین را روى کاغذها ریخته، و مبادرت به کشیدن کبریت نموده، که در اثر وزش باد خاموش مى شود. آن کودک به دلیل در دست داشتن ظرف بنزین، از کودک دیگرى در خواست مى کند که کبریت را روشن کند و با زدن کبریت توسّط آن کودک دیگر و ایجاد اوّلین جرقّه، بنزین هاى از قبل ریخته شده که در هوا متصاعد بوده آتش گرفته، و به ظرف بنزین که در دست کودک اول بوده سرایت مى کند و او از ترس، ظرف مشتعل را به طرف کودک ثالثى که در نزدیکى آتش نشسته بوده پرتاب مى کند. بنزین به صورت وى ریخته، و باعث سوختگى و نهایتاً فوت وى مى شود حا چه کسی در این حادثه ضامن می باشد؟
