شخصى كتابى را از كسى امانت گرفته و براى استفاده به جلسه امتحان مىآورد، پس از استفاده آن را به «مراقب» امتحان مىدهد تا به هر كس خواست بدهد، او نيز چنين مىكند؛ آخرين استفادهكننده بعد از استفاده، كتاب را همان جا گذارده و خارج مىشود، چه كسى ضامن است؟
اگر کسى چیزى را نزد کسی بگذارد و بگوید این نزد شما به امانت باشد بعداً آن را از شما پس میگیرم و آن فرد هم قبول کند و بعد از مدّتى آمانت دهنده مراجعه کند که مال خود را بردارد، ولی امانت گیرنده بگوید آن را کس دیگرى برده، آیا صاحب مال حقّ شکایت و مطالبه را دارد؟
با توجه به این که زلزله يكى از سوانح طبيعى است كه هر از چندگاهى سبب تلفات انسانى و مالى فراوان در گوشه و كنار جهان مىشود و از نظر متخصّصان امر، مطمئنترين روش كاهش عوارض ناشى از زلزله، احداث بناهاى مقاوم در برابر زلزله است. به همين جهت ضوابطى براى احداث ساختمانها وضع شده است كه رعايت آن در مناطق زلزلهخيز الزامى مىباشد. با اين وجود متأسّفانه برخى از صاحبان املاك، مهندسان و پيمانكاران به اين ضوابط توجّهى نمىكنند و باعث به هلاكت رسيدن عدّه زيادى از مردم به هنگام وقوع زلزله مىشوند آیا در قبال این کار ضامن هستند؟
اگرکارگر روز مزدى جهت تعمیر دیوار قدیمى و گلى، مشغول کندن دیوار شود. ناگهان دیوار فرو ریخته و کارگر در زیر آن فوت مى کندآیا چون در حین کار چنین حادثه اى رخ داده، صاحب کار باید دیه را پرداخت نماید؟
کارفرمایى وسیله نقلیّه سنگین را در اختیار یکى از کارگران خویش، که فاقد گواهینامه راهنمایى و رانندگى بوده، قرار مى دهد در حین انجامِ کارِ فردى، و بر اثر عدم مهارت راننده کشته مى شود، بفرمایید در صورتى که کارگر مذکور ملزم به رعایت دستور کارفرما باشد، مسؤولیّت قتل بر عهده کارگر است، یا کارفرما؟ و اگر کارگر ملزم به عمل مذکور نبوده، ولى بر اساس قوانین و مقرّرات مربوط به کار، و به دلیل عدم اجراى مقرّرات و ضوابط فنّى، کارفرما مقصّر شناخته شود، آیا از نظر شرعى کار فرما مسؤولیّت دارد؟
راننده اى به اتّفاق شاگردش جهت شستشوى کامیون خود به یک واحد شستشوى وسایل نقلیّه (کارواش) که فاقد پروانه کار و نکات ایمنى لازم بوده، مراجعه مى نماید. متصدّى آن واحد به دلیل مشغله کارى از پذیرش شستشو خوددارى، ولى با اصرار آنها شستشوى کامیون را به خود آنها واگذار مى کند. در حین انجام کار، کمک راننده دچار برق گرفتگى شده و فوت مى نماید با توجّه به این که واحد فوق فاقد پروانه بوده، و مسائل ایمنى در آن رعایت نشده، چه کسى مسؤول فوت نامبرده است؟ آیا مباشرت آزادانه متوفّى مؤثّر در موضوع هست؟
اگر انگشت دست شخصى در اثر انفجار موادّ منفجره در کارخانه ریخته گرى که صاحب کار بدون مجوّز قانونى از آن مواد منفجره استفاده می کرده قطع گردد، آیا صاحب کار ضامن دیه آن می باشد؟
کارخانه پتروشیمى بر خلاف اصول بهداشتى و امنیّتى، ضایعات و سموم خطرناک خود را جهت صرفه جویى در هزینه، در برکه آبى در حوالى کارخانه تخلیّه مى نماید و چند کودک بدون اطّلاع در آن آب شنا مى کنند و دچار مسمومیّت شده و پس از مدّتى فوت مى نمایند، آیا در صورتى که برکه آب در زمین متعلّق به کارخانه باشد یا نباشد مسئولیّتى متوجّه صاحب کارخانه مى باشد؟
اگر صاحب کار، شخصى را که در کار کندن چاه استاد و به کارش آگاهى کامل دارد و بیش از پنجاه سال دارد، براى کندن چاهى استخدام کند و آن شخص در حین انجام کار براى کندن و رفتن در چاه پایش بلغزد و در چاه سقوط کند و جان خود را از دست بدهد، آیا ورثه متوفى می توانند ادعای گرفتن دیه از صاحب کار داشته باشند؟
در کارخانه سنگبرى تمام وسایل از قبیل دستگاه و سنگ را صاحب کارخانه آماده مى کند و با کارگر قرارداد مى بندد که هر متر سنگ را مثلا در مقابل هزار تومان براى وى آماده سازد. اگر زمانى که کارگر مشغول کار مى شود، دست وى زیر سنگ برود و قطع گردد، آیا دیه دست به صاحب کارخانه تعلّق مى گیرد؟
با توجّه به اینکه تشخیص بسیارى از بیماریها یا اختلالات به وسیله آزمایش امکان پذیر است، و از طرفى امکان اشتباه در آزمایشگاه و تفسیر آزمایشها همیشه وجود دارد، در صورت اشتباه آزمایشگاه و در نتیجه معالجه اشتباه پزشک، مسئول خسارات و عوارض احتمالى کیست؟
طبق مقرّرات دولتى، پزشك و بيمارستان مكلّف به پذيرش و درمان مصدوم مىباشند. چنانچه پزشكى قبل از اتمام درمان مصدوم، وى را (با وجود آن كه مىدانسته نياز به مراقبتهاى ويژه دارد) از بيمارستان مرخّص كند، و مصدوم طبق نظر پزشكى قانونى در اثر بالا رفتن قند خون، و خونريزى داخلى، چند روز پس از ترخيص فوت كند، آيا پزشك يا بيمارستان در فرض سؤال ضامن پرداخت ديه هستند؟
اگر به خاطر کمبود امکانات لازم براى تشخیص کامل بیماری این کار ممکن نگردد، و مداواى لازم صورت نگیرد، و بیمارى تشدید یا منجر به مرگ شود، آیا پزشک معالج مسئول است؟
در مراكز آموزشى كه براى آينده پزشك متخصص تربيت مىنمايند، به دليل كمى مهارت فى نفسه دستياران و دانشجويان، عوارض و خطراتى متوجه جان بيمار مىگردد؛ اگر احياناً نقص عضوى واقع شود، يا بيمار فوت كند، آيا دستيار مربوطه ضامن است، يا پزشك مسئول، و استاديار مربوطه؟
در مراكز آموزشى، درمانى و پزشكى دولتى دستياران، به ويژه در سالهاى نخست بايد با حضور و راهنمايى اساتيد خود اقدام به عمل جرّاحى كنند. چنانچه دستيار با اجازه استاد خود، يا به اين اميد كه استاد گفته: «شما كار را شروع كنيد، من هم مىرسم» به تنهايى يا به همراه ساير دستياران، عمل جرّاحى را شروع كنند و استاد حاضر نشود، و آسيبى به بيمار برسد كه ناشى از عدم حضور استاد است، چه كسى ضامن است؟
در معاينات و درمانهايى كه توسّط دانشجويان رشته پزشكى، انترنها و مانند آن صورت مىگيرد، چنانچه ضرر و خسارت مالى يا جانى متوجّه بيمار گردد، چه كسى ضامن است؟
اگر به دلیل بى دقّتى از طرف کارکنان، یا پزشکان، در اتاق عمل باعث خفگى بیمار یا کم شدن شدید خون یا پایین افتادن فشار خون، که در نتیجه منجر به مرگ بیمار شود. چه کسی ضامن می باشد و یا به طور کلی آیا دقّت کردن در این امور براى چنین افرادى واجب است؟
با توجّه به اینکه تجویز دارو (به استثناى داروهاى بدون نسخه) بر عهده پزشک است نه داروساز، اگر بیمارى به حال اضطرار به داروساز مراجعه کند و داروساز، دارویى را در اختیار وى قرار ندهد، آیا در صورت بروز نقص جسمى، یا جراحت، یا فوت بیمار، دارو ساز مقصّر است؟
اگر تزریق آمپول منجر به عارضه، یا فوت شود، در موارد ذیل چه کسی ضامن است؟
الف) اشتباه در تجویز پزشک باشد.
ب) تزریق کننده مجوّز قانونى دارد; امّا قواعد تزریقات را رعایت نکرده باشد.
ج) تزریق کننده مجوّز قانونى دارد; و قواعد تزریقات را نیز رعایت کرده است.
د) تزریق کننده مجوّز قانونى ندارد.
نظر به اينكه به خاطر سير تكامل علوم، تعليم روشهاى قبلى نيز در دوران دانشجويى امكانپذير نيست، چه برسد به روش هاى جديد، آيا پزشك مىتواند به همان روش هاى قبلى اكتفا نمايد و يا فقط در حدّى كه وقت محدودش اجازه مىدهد به فراگيرى آنها بپردازد در اين صورت اگر متوجّه مسائل مهمّ جديد نشود آيا مسئوليّتى بر عهده اوست؟
