حمد و سوره

حج فرصتی طلایی است که تکرار آن بسیار دشوار است

روحانیون نسبت به حجّاج مسئولیت سنگینی دارند و باید بر اعمال و مناسک آنها نظارت داشته باشند

أگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند

مسأله 1277ـ اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند، يا گمان کند صدايى را که مى شنود صداى امام نيست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صداى امام بوده نمازش صحيح است و هرگاه شک کند صداى امام است يا صداى کس ديگر بنابر احتياط حمد و سوره را نخواند.

وظيفه مأموم در صورتي که بعضي از کلمات حمد و سوره را مي شنود

مسأله 1276ـ هرگاه مأموم بعضى از کلمات حمد و سوره امام، يا صداى همهمه او را بشنود احتياط واجب ترک حمد و سوره است.

وظيفه مأموم در صورتى که صداى حمد و سوره امام را نشنود

مسأله 1275ـ اگر مأموم صداى قرائت امام را در نمازهاى صبح و مغرب و عشاء بشنود بايد حمد و سوره را ترک کند و اگر صداى امام را نشنود جايز است حمد و سوره را بخواند، ولى بايد آهسته بخواند، امّا در نمازهاى ظهر و عصر احتياط واجب آن است که هميشه حمد و سوره را ترک نمايد، امّا ذکر گفتن بطور آهسته جايز، بلکه مستحبّ است.

اگر کسي به خيال اينکه دررکعت اول يا دوم است حمد و سوره نخواند

مسأله 1262ـ اگر خيال مى کرد امام در رکعت اوّل يا دوم است و حمد و سوره را نخواند و بعد از رکوع فهميد که رکعت سوم و چهارم بوده، نمازش صحيح است، ولى اگر پيش از رکوع بفهمد بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در رکوع، خود را به امام برساند.

وظيفه مأموم براى اقتداء در صورت عدم علم به رکعت نماز

مسأله 1261ـ اگر امام ايستاده باشد و مأموم نداند در کدام رکعت است مى تواند اقتدا کند و حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و نمازش صحيح است، خواه معلوم شود امام در رکعت سوم و چهارم بوده، يا در رکعت اوّل و دوم، به شرط اين که نماز ظهر و عصر باشد که حمد و سوره را امام آهسته مى خواند.

وظيفه کسي که مي داند يک نماز چهار رکعتي بر ذمه دارد ولي نمي داند کدام نماز است

مسأله 1201ـ کسى که مى داند يک نماز چهار رکعتى بر ذمّه دارد، امّا نمى داند قضاى ظهر بوده يا عصر يا عشاء اگر يک نماز چهار رکعتى به نيّت ما فى الذّمّه يعنى قضايى که بر عهده اوست بخواند کافى است و در بلند خواندن و آهسته خواندن حمد و سوره مخيّر است.

شک در آيات حمد و سوره

مسأله 1051ـ هرگاه در آيات حمد يا سوره شک کند، مثلاً موقعى که وارد آيه دوم شده شک کند آيه اوّل را خوانده يا نه يا وارد کلمه اى از يک آيه شده، شک کند کلمه قبل را خوانده بايد بنابر احتياط برگردد و آن را به قصد قربت به جا آورد و بعد دنبال آن را ادامه دهد.

تکرار آيات حمد و سوره و أذکار نماز

مسأله 1017ـ تکرار کردن آيات حمد و سوره يا ذکرهاى رکوع و سجود و تسبيحات براى ثواب يا براى احتياط مانعى ندارد، امّا اگر به خاطر وسوسه باشد اشکال دارد.

کسي که در اثناء قرائت متوجه شود سهواً بخشي از قرائت را آهسته خوانده

مسأله 909ـ هرگاه در اثناء حمد و سوره متوجّه شود مقدارى را بر خلاف دستور بالا سهواً بلند يا آهسته خوانده لازم نيست برگردد، هرچند بهتر است که برگردد و صحيح بخواند.

آهسته خواندن قرائت در جايي که بايد بلند بخواند

مسأله 908ـ هرگاه در جايى که بايد قرائت را بلند بخواند عمداً آهسته بخواند يا در جايى که بايد آهسته بخواند عمداً بلند بخواند نمازش باطل است، ولى اگر از روى فراموشى، يا ندانستن مسأله باشد، صحيح است، مگر اين که در ياد گرفتن مسأله کوتاهى کرده باشد که بنابر احتياط واجب اعاده مى کند.

آهسته خواندن کلمه اي از قرائت در جايي که بايد بلند بخواند و بالعکس

مسأله 907ـ در جايى که بايد حمد و سوره را بلند بخواند اگر عمداً يک کلمه را آهسته بخواند نماز باطل است، همچنين در جايى که بايد آهسته بخواند اگر يک کلمه را بلند بخواند نماز باطل مى شود.

قرائت حمد و سوره براى مردان و زنان

مسأله 906ـ واجب است مردان حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند و حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند و زنان نيز بايد حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند، امّا حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را مى توانند بلند يا آهسته بخوانند، ولى اگر نامحرم صداى آنها را بشنود احتياط مستحب آن است که آهسته بخوانند.

وظيفه کسي که بي اختيار حرکت کرده

مسأله 888ـ هرگاه در موقع قرائت حمد و سوره يا تسبيحات بى اختيار بقدرى حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود و يا مثلاً در ميان جمعيّت باشد و به او تنه بزنند و او را حرکت دهند احتياط واجب آن است که بعد از آرام گرفتن بدن آنچه را در حال حرکت خوانده دوباره بخواند.

حرکت از روي فراموشي

مسأله 882ـ هرگاه در حال قيام براى حمد و سوره از روى فراموشى بدن و پاها را حرکت دهد يا به طرفى خم شود نماز باطل نيست، امّا اگر در موقع تکبيرة الاحرام و قيام متّصل به رکوع باشد، بنابر احتياط واجب بايد نماز را تمام کند و اعاده نمايد.

فراموشى در به جا آوردن رکوع

مسأله 880ـ هرگاه رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشيند و يادش بيايد که رکوع نکرده بايد بايستد و به رکوع رود و اگر به حالت خميدگى به رکوع برگردد نماز او باطل است زيرا قيام متّصل به رکوع را به جا نياورده است.

رکن بودن قيام

مسأله 879ـ قيام يعنى ايستادن، در دو جاى نماز، واجب و رکن است: هنگام گفتن تکبيرة الاحرام و قيام قبل از رکوع که آن را «قيام متّصل به رکوع» گويند، ولى قيام در موقع خواندن حمد و سوره و همچنين بعد از رکوع واجب است امّا رکن نيست.