مسأله 2378ـ اگر وارث، جد يا جدّه مادرى (يا هر دو) با برادران مادرى باشد، جد در حکم يک برادر و جدّه در حکم يک خواهر است و مال را در ميان خود بطور مساوى تقسيم مى کنند و اگر وارث، جدّ و جدّه پدرى (يا پدر و مادرى) با برادران پدرى (يا پدرى و مادرى) باشند جد، حکم يک برادر و جدّه، حکم يک خواهر را دارد و ارث را در ميان خود چنان تقسيم مى کنند که سهم هر مرد دو برابر سهم زن شود.
مسأله 2377ـ اگر وارث فقط زن يا شوهر و جدّ و جدّه پدرى و جدّ و جدّه مادرى او باشند، زن يا شوهر، ارث خود را به شرحى که در مسائل آينده خواهد آمد مى برند و يک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جدّ و جدّه مادرى مى دهند که بطورى مساوى ميان خود تقسيم مى کنند و بقيّه به جدّ و جدّه پدرى مى رسد و سهم جد دو برابر جدّه است.
مسأله 2376ـ هرگاه وارث جدّ و جدّه پدرى و جدّ و جدّه مادرى باشد مال سه قسمت مى شود يک قسمت آن را جدّ و جدّه مادرى، بطور مساوى بين خود تقسيم مى کنند و دو قسمت آن را جدّ و جدّه پدرى طورى تقسيم مى کنند که سهم جد دوبرابر جدّه باشد.
مسأله 2375ـ اگر وارث فقط يک جد يا جدّه پدرى و يک جد يا جدّه مادرى باشد، مال سه قسمت مى شود، دو قسمت سهم جد يا جدّه پدرى است و يک قسمت سهم جد يا جدّه مادرى.
مسأله 2374ـ هرگاه وارث ميّت فقط جدّ و جدّه پدرى باشند، مال سه قسمت مى شود دو قسمت را جدّ و يک قسمت را جدّه مى برد و اگر جدّ و جدّه مادرى باشند مال بطور مساوى ميان آنها تقسيم مى شود.
مسأله 2372ـ در صورتى که ميّت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم آنان به اولادشان مى رسد، سهم برادر زاده و خواهرزاده مادرى بطور مساوى بين آنها تقسيم مى شود و سهم برادرزاده و خواهرزاده پدرى يا پدر و مادرى چنان تقسيم مى شود که پسر دو برابر دختر مى برد، ولى اگر برادرزاده پدرى، يا پدر و مادرى، همه از يک برادر باشند احتياط آن است که در مقدار تفاوت ميان پسر و دختر، باهم مصالحه کنند.
مسأله 2371ـ هرگاه وارث فقط برادر وخواهر و همسر او باشند، همسر ارث خود را به تفصيلى که در مسائل آينده گفته مى شود مى برد و خواهر و برادر بطورى که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را مى برند، ولى براى آن که زن يا شوهر ارث مى برد از سهم برادر و خواهر مادرى چيزى کم نمى شود، ولى از سهم برادر و خواهر پدر و مادرى يا پدرى کم مى شود، مثلاً اگر وارث ميّت شوهر و برادر و خواهر مادرى و برادر و خواهر پدر و مادرى او باشند، نصف مال به شوهر مى رسد و يک قسمت از سه قسمت اصل مال به برادر و خواهر مادرى و باقيمانده سهم برادر و خواهر پدر و مادرى است، مثلاً اگر تمام مال شش تومان باشد، سه تومان به شوهر، و دو تومان به برادر و خواهر مادرى و يک تومان به برادر و خواهر پدر و مادرى مى رسد.
مسأله 2370ـ هرگاه وارث فقط برادر و خواهر پدرى و دو يا چند برادر و خواهر مادرى باشد، مال را سه قسمت مى کنند، يک قسمت آن را برادر وخواهر مادرى بطور مساوى تقسيم مى کنند و دو قسمت به برادر و خواهر پدرى مى رسد و سهم هر برادر دو برابر خواهر است.
مسأله 2369ـ هرگاه وارث فقط برادر و خواهر پدرى و يک برادر يا خواهر مادرى باشد، مال را شش قسمت مى کنند، يک قسمت آن را برادر يا خواهر مادرى مى برد و پنج قسمت ديگر به برادر و خواهر پدرى مى رسد و هر برادر دو برابر خواهر مى برد.
مسأله 2368ـ اگر وارث، برادر و خواهر پدر و مادرى و برادر و خواهر پدرى و يک برادر یا يک خواهر مادرى باشند برادر و خواهر پدرى ارث نمى برند و مال را شش قسمت مى کنند، يک قسمت آن را به برادر يا خواهر مادرى، بقيّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى دهند و هر برادر دو برابر خواهر مى برد امّا اگر بيش از يک برادر يا يک خواهر مادرى دارد مال را سه قسمت مى کنند، يک قسمت آن را برادر و خواهر مادرى بطور مساوى ميان خودشان تقسيم مى کنند و دو قسمت را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى دهند و سهم هر برادر دو برابر خواهر است.
مسأله 2367ـ هرگاه وارث فقط يک خواهر يا يک برادر مادرى باشد که از پدر با ميّت جداست تمام مال به او مى رسد و اگر چند برادر مادرى، يا چند خواهر مادرى، يا چند برادر و خواهر مادرى باشند، درهرصورت مال بطور مساوى ميان آنها تقسيم مى شود.
مسأله 2366ـ با وجود برادر و خواهر پدر و مادرى، برادر و خواهر پدرى فقط که از مادر با ميّت جدا است ارث نمى برد، ولى اگر برادر وخواهر پدر ومادرى ندارد چنانچه فقط يک خواهر يا يک برادر پدرى دارد تمام مال به او مى رسد و اگر چند برادر يا چند خواهر پدرى دارد مال بطور مساوى درميان آنها تقسيم مى شود و اگر هم برادر و هم خواهر پدرى دارد هر برادر دو برابر خواهر مى برد.
مسأله 2365ـ هرگاه وارث فقط يک برادر يا يک خواهر باشد، همه مال به او مى رسد و اگر چند برادر يا چند خواهر پدر و مادرى باشند همه مال بطور مساوى در ميان آنها تقسيم مى شود و اگر برادر و خواهر پدر و مادرى باهم باشند سهم هر برادر دو برابر خواهر خواهد بود.
مسأله 2364ـ گروه دوم از کسانى که به واسطه خويشاوندى ارث مى برند «پدر بزرگ» و «مادر بزرگ» و «برادر» و «خواهر» ميّت است و اگر برادر و خواهر نداشته باشد اولادشان به جاى آنها ارث مى برند، اين گروه در صورتى ارث مى برند، که هيچ کس از گروه اوّل وجود نداشته باشد.
پدر بزرگ بنده درخت انجیری 50 سال پیش در زمین خود کاشته و از روز اول استفاده از میوه این درخت را برای عموم آزاد گذاشتند ایشان الان فوت کردند و زمین به یکی از وراث فروخته شده آیا الآن سایرین بدون اجازه صاحب زمین میتوانند هنوز از میوه این درخت استفاده کنند؟
خانمی که شوهر دارد و شوهرش به او نفقه میدهد مبلغی در حدود70 میلیون تومان از پدرش به ارث رسیده است، آیا این خانوم واجب الحج است؟( البته شوهر این خانم نیز از لحاظ مالی وضع خوبی ندارد و فقیر است)
مسأله 2352ـ کسانى که به واسطه خويشاوندى ارث مى برند سه گروهند.
گروه اوّل: پدر و مادر و اولاد ميّت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد او هرچه پايين روند (البته هر کدام از آنان که به ميّت نزديکتر است) و تا يک نفر از اين گروه باشد گروه دوم ارث نمى برند.
گروه دوم: پدر بزرگ و پدر او، هر چه بالا روند و مادر بزرگ و مادر او، هر چه بالا روند (پدرى باشند يا مادرى) و همچنين خواهر و برادر و با نبودن برادر و خواهر اولاد ايشان و اولاد اولاد ايشان، هر کدام به ميّت نزديکتر است و تا يک نفر از اين گروه وجود دارد گروه سوم ارث نمى برند.
گروه سوم: عمو و عمّه و دايى و خاله هر چه بالا روند و اولاد آنان هر چه پايين روند (البته هر کدام نزديکترند ارث مى برند) و تا يک نفر از عمو و عمّه ها و دايى و خاله ها زنده اند اولاد آنان ارث نمى برند و تا اولاد آنها زنده اند اولاد اولاد آنها ارث نمى برند و تنها يک استثناء دارد و آن اين که: اگر ميّت عموى پدرى و پسر عموى پدرى و مادرى داشته باشد، عموى پدرى ارث نمى برد و مال به پسر عموى پدر و مادرى مى رسد.
شخصی قطعه زمینی را در اختیار دیگری قرار می دهد تا در آن بطور نصفه کاری درختان زردآلو با دور آن درختان تبریزی بکارد، حال سوالات زیر مطرح می باشد:
1- آیا غارس می تواند بدون اجازه مالک عرصه و در واقع صاحب پنجاه درصد مغارسه حق و حقوق خود یعنی دیگر پنجاه درصد مغارسه را به غیر منتقل نماید؟
2- با فوت هر دو طرف مغارسه و از بین رفتن کلیه درختان فوق الاشاره و تبدیل زمین به زباله دانی ، آیا در حال حاضر و پس از گذشت سال ها ، وراث غارس مرحوم اجازه دارند بدون اذن مالک فعلی عرصه زمین مورد نظر، نسبت به احیاء مغارسه و تجدید اعیان درختان مذکور در فوق اقدام نمایند؟
خانمي هستم از ارث پدرم حج واجب بهم رسيده، درصورتي که بچه هام به خاطر وضع مالي شوهرم ازدواج نکرده اند، آیا مي توانم آنرا به مصرف ازدواج بچه ها وجهیزیه ی دخترم برسانم؟
مرحوم پدرم وصیت كرده كه پسر بزرگش به نيابت از او به مکه برود. من كه پسر بزرگ او هستم به‌وسیله ارث مستطيع شده‌ام، امّا تاکنون نتوانسته‌ام سهم خود را به پول تبديل كنم. آيا بااین‌حال مى‌توانم به نيابت از پدر حج بجا آورم؟
فردی دو تا فرزند دارد، به آنها زمینی ارث رسیده است و آن را فروخته، یکی از فرزندان با سهم خودش خانه‌ای خریده و سود برده ولی دیگری که صغیر بوده است ولی او سهمش را در بانک گذاشته و او سودی نکرده است، آیا قیّم ولیّ او ضامن است؟
آیا مسئله زوجیت و ارث در مورد مرتد منحصر به ثابت شدن ارتداد نزد حاکم شرع است؟ یعنی به‌عبارت‌دیگر اگر برای حاکم شرع ثابت نشود که شخصی مرتد است ولی مثلاً همسر او به این مسئله یقین داشته باشد بدون اجازه حاکم شرع باید از شوهرش جدا شود؟
