مسأله 2409ـ هرگاه کسى يکى از خويشاوندان خود را عمداً و به ناحق بکشد از او ارث نمى برد، ولى اگر از روى خطا باشد ارث مى برد (مثل اين که سنگى به هوا پرتاب کند و اتّفاقاً به يکى از خويشان او بخورد و او را به قتل برساند) و در اين صورت از ديه قتل بنابر احتياط ارث نمى برد.
مسأله 2407ـ هرگاه ميّت قرض داشته باشد، چنانچه قرضش به اندازه مال او يا زيادتر از آن باشد، چهار چيزى که در مسأله قبل گفته شد به پسر بزرگترش نمى رسد و بايد به قرض او بدهند، ولى اگر اموالش بيشتر باشد و بتوان قرض او را داد و مقدار قابل توجّهى هم براى ورثه باقى مى ماند، بايد آن چهار چيز را به پسر بزرگترش داد.
مسأله 2406ـ هرگاه مردى از دنيا برود، قرآن، انگشتر و شمشير و لباسى را که مى پوشيده، يا براى پوشيدن آماده کرده، مال پسر بزرگتر اوست و اگر ميّت از اين چهار چيز بيش از يکى دارد، مثلاً دو قرآن يا دو انگشتر دارد چنانچه از همه آنها استفاده مى کرده همه به پسر بزرگترش مى رسد.
مسأله 2353ـ اگر عمو و عمّه و دايى و خاله خود ميّت و اولاد آنان وجود نداشته باشند نوبت به عمو و عمّه و دايى و خاله «پدر و مادر» ميّت مى رسد و اگر اينها نباشند اولادشان ارث مى برند و اگر آنها هم نباشند عمو و عمّه و دايى و خاله «پدر بزرگ و مادر بزرگ» ميّت ارث مى برند و اگر آنها نباشند نوبت به اولادشان مى رسد.
اگر شوهر در بيمارى همسرش را طلاق دهد و قبل از يکسال قمرى بميرد (2404)
مسأله 2404ـ هرگاه شوهر در حال بيمارى، همسرش را طلاق دهد و پيش از گذشتن يک سال(قمرى) از دنيا برود، زن با سه شرط از او ارث مى برد: «اوّل» اين که شوهر در همان مرض از دنيا برود. «دوم» اين که زن بعد از طلاق و گذشتن عدّه، شوهر نکند. «سوم» آن که طلاق به رضايت زن نباشد و اگر با رضايت او باشد، ارث بردنش مشکل است.
مسأله 2403ـ هرگاه زن را به ترتيبى که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعى دهد و در بين عدّه بميرد شوهر از او ارث مى برد، همچنين اگر شوهر در بين عدّه زن بميرد زن از او ارث مى برد، ولى در عدّه طلاق بائن هرگاه يکى از آنان بميرد ديگرى از او ارث نمى برد.
مسأله 2401ـ اگر ميّت بيش از يک زن داشته باشد در صورت نداشن فرزند چهار يک اموال او و در صورت داشتن فرزند، هشت يک آن به شرحى که در بالا گفته شد بطور مساوى ميان زنان او تقسيم مى شود، خواه شوهر با آنها نزديکى کرده باشد يا نه، امّا اگر در مرضى که به آن مرض از دنيا رفته زنى را عقدکرده، در صورتى ارث از او مى برد که با او نزديکى کرده باشد.
مسأله 2399ـ اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قيمت کنند بايد چنين حساب کنند که اگر آنها با دادن مال الاجاره در آن زمين باقى بماند چقدر ارزش دارد، پس سهم زن را از قيمت آن بدهند.
مسأله 2398ـ هرگاه زن بخواهد در چيزى که از شوهرش ارث نمى برد (مانند زمين و بناى خانه) تصرّف کند بايد از ورثه ديگر اجازه بگيرد، همچنين ورثه ديگر تا سهم زن را از قيمت هوايى نداده اند (مانندبناى خانه) نبايد بدون اجازه زن در آن تصرّف کنند و چنانچه پيش از دادن سهم زن، آنها را بفروشند، در صورتى که زن معامله را اجازه دهد صحيح و گرنه نسبت به سهم او باطل است.
مسأله 2397ـ زن از تمام اموال منقول شوهر ارث مى برد، ولى از زمين و قيمت آن ارث نمى برد، خواه زمين خانه باشد يا باغ، يا زمين زراعتى و مانند آن و نيز از خود هوايى ساختمان ارث نمى برد، مثل بنا و درخت، امّا بايد هوايى را قيمت کنند و از قيمت آن سهم ارث او را بدهند.
مسأله 2396ـ هرگاه مردى از دنيا برود و فرزند نداشته باشد، يک چهارم مال او را همسر دائمى او مى برد و بقيّه را ورثه ديگر و هرگاه از آن زن يا از زن ديگر فرزند داشته باشد، يک هشتم مال به زن او مى رسد و بقيّه به وارثان ديگر.
مسأله 2395ـ هرگاه زن دائمى از دنيا برود و اولاد نداشته باشد نصف تمام مال او به شوهر مى رسد و بقيّه را ورثه ديگر مى برند و اگر از آن شوهر يا از شوهر ديگرى اولاد داشته باشد يک چهارم تمام مال او به شوهرش مى رسد و بقيّه به وارثان ديگر.
مسأله 2394ـ سهم ارث عمو و عمّه و دايى و خاله را (در صورتى که همه پدر و مادرى باشند که غالباً چنين هستند) مى توان چنين خلاصه کرد: به يک عمو يا يک عمّه تمام مال مى رسد و اگر وارث چند عمو يا چند عمّه باشند بطور مساوى مى برند و اگر هم عمو و هم عمّه باشند عمو دو برابر عمّه مى برد و اگر يک دايى يا يک خاله باشد تمام مال به او مى رسد و اگر چند دايى يا چند خاله باشد، يا هم دايى و خاله باشند، مال را بطور مساوى تقسيم مى کنند و هرگاه عمو و عمّه و دايى و خاله باشند، عمو و عمّه دو سهم مى برند و دايى و خاله يک سهم و هر عمو دوبرابر عمّه مى برد، امّا سهم دايى و خاله مساوى است.
مسأله 2393ـ هرگاه وارث ميّت عمو و عمّه و دايى و خاله پدر و عمو و عمّه و دايى و خاله مادر او باشد، مال او سه سهم مى شود، يک سهم به عمو و عمّه و دايى و خاله مادر ميّت مى رسد (و آنها بنا بر احتياط واجب در تقسيم آن مصالحه مى کنند) و دو سهم ديگر را سه قسمت مى کنند، يک قسمت را دايى و خاله پدر ميّت، بطور مساوى ميان خود تقسيم مى کنند و دو قسمت ديگر آن به عمو و عمّه پدر ميّت مى رسد (و سهم عمو دو برابر عمّه است).
مسأله 2378ـ اگر وارث، جد يا جدّه مادرى (يا هر دو) با برادران مادرى باشد، جد در حکم يک برادر و جدّه در حکم يک خواهر است و مال را در ميان خود بطور مساوى تقسيم مى کنند و اگر وارث، جدّ و جدّه پدرى (يا پدر و مادرى) با برادران پدرى (يا پدرى و مادرى) باشند جد، حکم يک برادر و جدّه، حکم يک خواهر را دارد و ارث را در ميان خود چنان تقسيم مى کنند که سهم هر مرد دو برابر سهم زن شود.
مسأله 2377ـ اگر وارث فقط زن يا شوهر و جدّ و جدّه پدرى و جدّ و جدّه مادرى او باشند، زن يا شوهر، ارث خود را به شرحى که در مسائل آينده خواهد آمد مى برند و يک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جدّ و جدّه مادرى مى دهند که بطورى مساوى ميان خود تقسيم مى کنند و بقيّه به جدّ و جدّه پدرى مى رسد و سهم جد دو برابر جدّه است.
مسأله 2376ـ هرگاه وارث جدّ و جدّه پدرى و جدّ و جدّه مادرى باشد مال سه قسمت مى شود يک قسمت آن را جدّ و جدّه مادرى، بطور مساوى بين خود تقسيم مى کنند و دو قسمت آن را جدّ و جدّه پدرى طورى تقسيم مى کنند که سهم جد دوبرابر جدّه باشد.
مسأله 2375ـ اگر وارث فقط يک جد يا جدّه پدرى و يک جد يا جدّه مادرى باشد، مال سه قسمت مى شود، دو قسمت سهم جد يا جدّه پدرى است و يک قسمت سهم جد يا جدّه مادرى.
مسأله 2374ـ هرگاه وارث ميّت فقط جدّ و جدّه پدرى باشند، مال سه قسمت مى شود دو قسمت را جدّ و يک قسمت را جدّه مى برد و اگر جدّ و جدّه مادرى باشند مال بطور مساوى ميان آنها تقسيم مى شود.
مسأله 2372ـ در صورتى که ميّت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم آنان به اولادشان مى رسد، سهم برادر زاده و خواهرزاده مادرى بطور مساوى بين آنها تقسيم مى شود و سهم برادرزاده و خواهرزاده پدرى يا پدر و مادرى چنان تقسيم مى شود که پسر دو برابر دختر مى برد، ولى اگر برادرزاده پدرى، يا پدر و مادرى، همه از يک برادر باشند احتياط آن است که در مقدار تفاوت ميان پسر و دختر، باهم مصالحه کنند.
مسأله 2371ـ هرگاه وارث فقط برادر وخواهر و همسر او باشند، همسر ارث خود را به تفصيلى که در مسائل آينده گفته مى شود مى برد و خواهر و برادر بطورى که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را مى برند، ولى براى آن که زن يا شوهر ارث مى برد از سهم برادر و خواهر مادرى چيزى کم نمى شود، ولى از سهم برادر و خواهر پدر و مادرى يا پدرى کم مى شود، مثلاً اگر وارث ميّت شوهر و برادر و خواهر مادرى و برادر و خواهر پدر و مادرى او باشند، نصف مال به شوهر مى رسد و يک قسمت از سه قسمت اصل مال به برادر و خواهر مادرى و باقيمانده سهم برادر و خواهر پدر و مادرى است، مثلاً اگر تمام مال شش تومان باشد، سه تومان به شوهر، و دو تومان به برادر و خواهر مادرى و يک تومان به برادر و خواهر پدر و مادرى مى رسد.
مسأله 2370ـ هرگاه وارث فقط برادر و خواهر پدرى و دو يا چند برادر و خواهر مادرى باشد، مال را سه قسمت مى کنند، يک قسمت آن را برادر وخواهر مادرى بطور مساوى تقسيم مى کنند و دو قسمت به برادر و خواهر پدرى مى رسد و سهم هر برادر دو برابر خواهر است.
مسأله 2369ـ هرگاه وارث فقط برادر و خواهر پدرى و يک برادر يا خواهر مادرى باشد، مال را شش قسمت مى کنند، يک قسمت آن را برادر يا خواهر مادرى مى برد و پنج قسمت ديگر به برادر و خواهر پدرى مى رسد و هر برادر دو برابر خواهر مى برد.
