بسم الله الرحمن الرحیم
در ابتدا لازم است از همه مسئولین و دست اندرکاران این همایش تشکر نموده و امیدوارم که این همایش به اهداف مورد نظر خویش نائل گردد.
قانون، یکی از نیازهای اساسی جوامع انسانی است و برترین قوانین، قوانینی است که از سوی پروردگار متعال و بواسطۀ انبیاء به انسان‌ها رسیده است.
قوانین الهی تأمینکنندۀ مصالح انسان در معاش و رستگاری او در معاد می‌باشد و تبعیت از قوانین الهی در واقع تطبیق اراده خداوند متعال در زندگی انسان است.
فقه منبع اصلی استخراج قوانین جامعه اسلامی است و این فقها هستند که با استنباطِ حکمِ خداوند بر اساس ادله و حجت‌های موجود بن‌مایۀ اصلی این قوانین را به دست آورده و در اختیار قانونگذاران قرار می‌دهند تا بر اساس آن، قوانین مورد نیاز جامعه را وضع نمایند.
به نظر می رسد برای دست‌یابی به این امر مهم، یعنی تعامل میان قانونگذار و فقیه، وضع قوانین مطابق با شرعِ مقدس و سپس شناخت مسائل اساسی و تنظیم آن بر اساس رأی برگزیده و مورد تأیید دو نهاد قانون‌گذاری و فقاهت، مسیری طولانی در پیش است و بخش زیادی از پیمودن این راه در گرو شناخت هر دو گروه از دیگری است. با ورود حوزویان به عرصۀ شناخت قانون و لوازم و شؤون مرتبط با آن و از سوی دیگر آشنایی قانونگذاران با دستگاه فقاهت و مقتضیات آن و عنایت و توجه به چارچوب پذیرفته شده توسط فقیهان، می‌توان نتایج سودمندی را به‌دست آورد و البته قوانینی که جامع میان هر دو جنبه فوق می‌باشد تا حد زیادی مورد پذیرش جامعه مسلمان و متدین و پیشرفته ما نیز خواهد بود. امیدوارم این همایش و امثال آن بتواند راهکارهایی در جهت تأمین این مسأله ارائه نماید.
بار دیگر از زحمات و تلاش‌های صورت گرفته در این همایش تقدیر و تشکر نموده و از خداوند سبحان، توفیق و سلامتی همگان را خواهانم.
قم - ناصر مکارم شیرازی
بهمن ماه 1402
