اهمیت تکریم خانواده‌ شهدا از منظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

22 اسفند، مصادف است با سالروز صدور فرمان حضرت امام خمینی(ره) مبنی بر تاسیس بنیاد شهید انقلاب اسلامی ایران، که به روز بزرگداشت شهدا و تکریم از خانواده شهدا نام‌گذاری شده است؛ در این میان نقش بی بدیل حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در تاسیس بنیاد شهید انقلاب اسلامی ایران غیر قابل انکار است؛[1] معظم له با انتشار مطلبی،[2] به دولت انقلاب پیشنهاد دادند، خانواده های شهداء به وسیلۀ روحانیون و معتمدان هر محل به طور دقیق شناسایی شوندف تا اگر نیاز فوری به کمک داشته باشند به آن رسیدگی شود، این کار برنامه و سازمان لازم دارد.[3] چند روز پس از این پیشنهاد، در 22 اسفند 1358 امام خمینی فرمان تأسیس بنیاد شهید انقلاب اسلامی را صادر کردند.[4]

حال در سالروز تأسیس بنیاد شهید انقلاب اسلامی، در صدد برآمدیم تا با بهره گیری از منویات و اندیشه های معظم له ، ضرورت و اهمیت تجلیل و تکریم از خانواده شهدا، و رسالت پیش روی بنیاد شهید انقلاب اسلامی را مورد واکاوی قرار دهیم.

انقلاب مدیون خانواده شهداست

بی شک ایثارگری‌ های شهدا موجب پیروزی کشورمان در جنگ تحمیلی و حفظ نظام جمهوری اسلامی شد و تعجب جهانیان را برانگیخت، لذا مدیون خانواده‌ های شهدا هستیم، نسل ‌های آینده نیز مدیون این خانواده‌ ها هستند، از این رو احترام به خانواده شهدا از طرف همه مردم ایران است؛ چرا که حفظ نظام اسلامی بر پایه همین ایثارگری است، در حقیقت انقلاب مدیون خانواده شهداست.[5]

لزوم قدرشناسی از خانواده معظم شهدا

اسلام بر پايه حق‏شناسى است. اگر كسى خدمتى به ما كرد، نباید آن را از ياد برد، بلکه باید اين خدمت را روزى جبران نمود. البته گاه انسان نمى‏تواند جبران كند، يا به خاطر اينكه توانايى او كم است و يا خدمتى كه به او شده به قدرى زياد است كه قابل جبران نيست، در اين صورت حداقل بايد با زبانش تشكر كند در غير اين صورت كفران نعمت كرده و مستحق زوال نعمت است.[6]

در این میان شهدا، نظام اسلامی را عزت بخشیدند و باعث استقلال و آرامش این نظام مقدس شدند.[7]

وقتی از تعداد دقیق خانواده معظم شهدا و ایثارگران آگاه می‌شویم، در می ‌یابیم که برای این انقلاب چه زحماتی کشیده شده و چه انسان ‌هایی برای حفظ این نظام ایثارگری کرده ‌اند. باید این اعداد و ارقام در رسانه‌ ها و همچنین در قالب همایش ‌ها و یادواره ها برای عموم مردم تبیین شده و مشخص شود که چه میزان افراد برای این حکومت و نظام زحمت کشیده ‌اند تا همگی سعی کنیم که قدردان این ایثار آنان باشیم.[8]

البته خانواده شهدا بايد به خود افتخار کنند،[9] لیکن ما هرچه تلاش کنیم جبران زحمات شهدا نمی شود. بنابراين لااقل بايد قدرشناسى كنيم.[10]

در این زمینه قرآن مى‏فرمايد: «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ؛ اگر شكرگزارى كنيد (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود و اگر ناسپاسى كنيد مجازاتم شديد است».[11]

با تأمل در این آیۀ شریفه می توان دریافت در اجتماعى كه روح تشكر و قدردانى مرده، كمتر كسى علاقه و دلگرمى به خدمت پيدا مى‏كند، و به عكس آنها كه بيشتر قدردانى از زحمات و خدمات اشخاص مى‏كنند، ملت هايى بانشاط تر و پيشروترند.[12]

توجه به همين حقيقت سبب شده است كه در عصر ما به عنوان قدردانى از زحمات بزرگان گذشته در صدمين سال، هزارمين سال، زاد روز، و در هر فرصت مناسب ديگر، مراسمى براى بزرگداشت آنها بگيرند و ضمن سپاسگزارى از خدماتشان مردم را به حركت و تلاش بيشتر دعوت كنند. [13]

فى المثل در انقلاب اسلامى كشور ما كه پايان يك دوران تاريك دو هزار و پانصد ساله و آغاز دوران جديدى بود، وقتى مى ‏بينيم همه سال و هر ماه بلكه هر روز، خاطره شهيدان انقلاب زنده مى‏شود و بر آنها درود مى‏فرستند و به تمام كسانى كه به آنها منسوبند احترام مى‏گذارند و به خدماتشان ارج مى‏نهند، اين خود سبب مى‏شود كه عشق و علاقه به فداكارى در ديگران پرورش يابد و سطح فداكارى مردم بالاتر رود، و به تعبير قرآن شكر اين نعمت باعث فزونى آن خواهد شد، و از خون يك شهيد هزاران مجاهد مى‏رويد و مصداق زنده لَأَزِيدَنَّكُمْ» مى‏ شود! [14]

بر این اساس ما مرهون ایثار و گذشت شهدا هستیم و 41سال است این ملت بر سر سفره شهدا است، لذا تکریم و تجلیل خانواده معظم شهدا از یک سو شکرانه ای است و از سویی سرمایه ای برای نظام است، تا اگر خدای نکرده تهدیدی دوباره پیش آید با همان روحیه ایثار و شهادت و با حضور انسان های ایثارگر همانند دوران دفاع مقدس در برابر دشمنان ایستادگی نماییم.[15]

ارتقای ابعاد رضایت ‌مندی خانواده معظم شهدا

بنیاد شهید دارای ویژگی هایی غیر از دیگر سازمان ها و نهاد هاست و به همین دلیل و به سبب نو بودن نیازمند تفکر و اندیشه و سرمایه گذاری بیشتر و گسترده تری است. از جمله اینکه مسائل مادی، رفاهی، درمانی، فرهنگی و معنوی همسران، والدین و فرزندان شهدا باید مورد توجه جدی باشد زیرا آنها دارای خصوصیات ویژه ای هستند و دولتمردان باید احساس کنند این بخش از فعالیت ها، اولویت دارند.[16]

خانواده های شهدا نباید احساس کنند، فراموش شده اند، به همین دلیل باید برنامه هایی داشت که از نظر روحی، فرزندان شاهد و ایثارگر نشاط لازم را داشته باشند.[17]

البته مسئله راضی کردن خانواده ‌های شهدا منحصر به مسائل مادی نیست و از راه‌ های معنوی هم می‌توان آن‌ ها را راضی کرد، از جمله می توان در کتاب ‌های درسی در خصوص خانواده ‌های شهدا مطالبی را نوشت.[18]

مدیران و کارمندان این بنیاد باید از تحمل بالایی برخوردار باشند. فراموش نکنیم رهبر معظم انقلاب در مناسبت‌ های مختلف با خانواده‌ های شهدا دیدار می‌کنند و چنین اقدامی رضایت مندی معنوی این خانواده‌ ها را به دنبال داشته است.[19]

صبر خانواده معظم شهدا به خصوص خانواده ‌های چند شهیدی که ستودنی است و رعایت اخلاق اسلامی و تکریم در برخورد با این عزیزان ضروری است و باید از آنها دلجویی کرد.[20] از این رو اهمیت دادن به این خانواده ‌ها باید در دستور کار مدیران کشور قرار بگیرد. باید رفتار این افراد با ایثارگران و خانواده ‌های شهدا با احترام باشد تا موفقیت ‌های بیشتر بنیاد شهید و امور ایثارگران را شاهد باشیم.[21]

باید دانست خدمت به اقشار زیر پوشش بنیاد شهید مربوط به همه زمان هاست؛ نسبت به آینده هم ممکن است حوادثی به وجود بیایند و اگر خانواده های شاهد و ایثارگر مورد توجه امروز ما نباشند، افراد در آینده در ایثار گری و جانفشانی دچار تردید خواهند شد.[22]

هم چنین همه مردم و مسئولان بايد بدانند كه امنيت امروز ايران اسلامي مرهون خون پاك شهيدان است و در واقع هزينه را شهدا و خانواده هايشان پرداخته اند و امروز نتيجه آن به ما رسيده است از اين رو هرچه به خانواده شهدا امتياز داده شود، كم است.[23]

تضمین آینده کشور در گرو تکریم خانواده شهداست

تکریم خانواده شهدا یعنی زنده نگه داشتن فرهنگ ایثار و شهادت ، فرهنگ پایداری در مقابل دشمنان از سوی نسل های انقلاب اسلامی، که اگر بی اعتنایی به این فرهنگ شود و حق شهدا ادا نشود انگیزه ها نیز کمرنگ می شود.[24]

لذا همه ما باید قدردان جانفشانی های شهداء، و خانواده های آنان باشیم، چرا که نه تنها ما بلکه نسل های بعد ما نیز مدیون شهداء هستند. در این میان ، عزت، احترام و خدمت به خانواده شهداء، تضمین آینده انقلاب است.[25]

تکریم خانواده شهدا، راهبردی برای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت

از جمله وظایف بنیاد شهید در خصوص نسل های آینده، حفظ و انتقال فرهنگ ایثار وشهادت به آیندگان است، ما همواره به این فرهنگ ارزشمند نیاز داریم، فرهنگی که موجب قدرت و عزت برای نظام و ترس دشمنان از این روحیه است. لذا باید این فرهنگ به نسل آینده منتقل شود، باید این آگاهی منتقل گردد که امنیت و آرامش امروز ایران اسلامی در میان ناآرامی های منطقه مرهون همین ایثارگری شهدا است.[26]

برای ترویج این فرهنگ نیز باید به ابعاد زیادی دقت شود، از جمله انعکاس افکار شهدا در جامعه که موجب ترویج فرهنگ ایثار و شهادت است، هم چنین توجه به عکس العمل های خانواده های شهدا در قبال این شهادت ها خود سبب ترویج روحیه ایثار و شهادت است،[27] چرا که خانواده‌ ها، شهدای خود را با عشق تشییع می‌کردند که خود عامل مهمی در مقابل دشمنان بود. اینها را باید زنده نگه داریم.[28]

باید این افکار شهدا و انعکاس رفتار خانواده شهدا مجموعه ای را تدوین نمود.[29] و نام و ياد شهدا و خانواده شهيدان را گرامي داشت تا جوانان اين مرز و بوم بدانند كه در آينده نيز نام و ياد جواناني كه دراين مرز و بوم به شهادت مي رسند، گرامي داشته مي شود و ملت به آنان و خانواده هايشان افتخار مي كنند.[30]

یقین داشته باشید تا خانواده شهدا، بسیجیان و وفاداران به انقلاب بیدارند، کاری از دشمن ساخته نیست، دشمن نمی تواند در برابر کسانی که تشنه شهادت هستند، بایستد[31] و همۀ این امور به ویژه صیانت از فرهنگ نورانی و قرآنی شهادت، در گرو تکریم خانواده های معظم شهدا و ایثارگران نهفته است.[32]

تكريم خانواده هاي شهدا فرهنگ مقاومت را زنده مي كند

دربيان اهميت تكريم خانواده شهدا همین بس که كساني كه در زمان جنگ نبودند خواهند دید كه مسئولان و مردم به خانواده هاي ايثارگران و شهيدان توجه دارند و بسياري از مراكز كشور به اسم شهيدان نامگذاري شده است.[33]

لذا تكريم از خانواده هاي شهدا، نه تنها تشكر از زحمات آنها در جهت حفظ اسلام و انقلاب است بلکه سرمايه اي است كه با گسترش فرهنگ شهادت طلبي، كشور را در مقابل تهديدات احتمالي دشمنان بيمه مي كند.[34]

حتی امروز شاهدیم فرهنگ شهادت طلبي جوانان ما به كشورهاي مسلمان منطقه صادر شده، و مجاهدان بسياري در حزب الله لبنان و حشد الشعبي عراق در مقابل دشمنان ايستادگي مي كنند که اگر اين افراد نبودند، معلوم نبود چه بر سر سرنوشت كشورهاي منطقه همچون سوريه، عراق و لبنان مي آمد.[35]

سخن آخر: (خدمت به خانواده شهدا عبادت است)

در خاتمه باید تأکید کرد بالاترین مقام را شهدا نزد خداوند دارند،[36] لذا خدمت به خانواده شهدا مهم ترین عبادات است و ذخیره یوم المعاد به حساب می آید.^[37]

با این تفاسیر خطاب به خدمتگزاران در بنياد شهيد و امور ايثارگران می گوئیم، خداوند توفیق بزرگی به شما داده است که در مسیر خدمت به خانواده معظم شهدا و جانبازان گام بر می‌داری،[38] چرا که اثر معنوی کارهای بنیاد شهید از بسیاری امور دیگر بالاتر و بیشتر است.[39]

لذا آنچه در توان دارید به خانواده های معظم شهدا و ایثارگران خدمت کنید و ایشان را تکریم نمایید،[40] و یقین بدانید هر نوع فعالیت شما در مسیر خدمت به خانواده شهدا و حل مشکلات آنان ذخیره یوم المعادتان خواهد بود.[41] امیدواریم که همگان قدردان خدمات بنیاد شهید و امور ایثارگران باشند.[42]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir

منبع+بیانات معظم له