زنی در حین زایمان طبیعى و به هنگام خروج جنین، دچار پارگى عضو شده و به علّت عدم‌تشخیص دکتر زایمان و درنتیجه ترمیم نشدن به‌موقع، نقص مذکور به‌خوبی ترمیم نشده، آیا دکتر زایمان ضامن است و بایستى دیه نقص ایجادشده را بپردازد؟
شخصى براى حفاظت از مزرعهاش در قبال حيوانات وحشى، دورتادور آن را سیم‌خاردار مىكشد و از برق‌کاری مىخواهد كه سيمى را از شبكه برق سرتاسری به سیم‌خاردار مزبور وصل كند، كه با كليدى سيم مزبور متّصل به برق شود و در مزرعهاى پايينتر كشاورزى مشغول آبيارى بوده كه ناگهان متوجّه قطع جريان آب مىشود. او براى پيدا كردن علّت قطع آب به‌طرف سرچشمه به راه مىافتد و چون مىبايست از مزرعه شخص اوّل بگذرد، پايش به سیم‌خاردار برخورد مىكند و در اثر برق‌گرفتگی مىميرد. صاحب مزرعه در دادگاه اعلام مىدارد كه من به صاحبان مزارع اطراف و ازجمله كشاورز مزبور، هشدار داده بودم كه شب‌هنگام سیم‌خاردار دور مزرعه برقدار است. از طرف ديگر شبكه برق منطقهاى اعلان مىكند كه برق برقكشى مزرعه خلاف قانون و بدون اجازه ما بوده است. لطفاً بفرماييد چه كسى ضامن خون كشاورز متوفی است؟
فردی چندین سال قبل با حیوان فرد دیگر، عمل نامشروع انجام داده است و صاحب حیوان آن را فروخته و قیمت آن را گرفته و مصرف کرده و معلوم نیست حیوان کجاست، مرده است یا زنده، اکنون با گذشت زمان، متوجّه شده و در مقام توبه برآمده و سؤال آیا قیمت آن حیوان را به صاحب یا ورثه آن ضامن است یا خیر؟ در صورت ضمان، مأکول الّلحم بودن مرسومى حیوان مثل گوسفند و بز و غیره یا مأکول الّلحم مرسومى نبودن آن مثل اسب و الاغ و غیره در حکم فرق می‌کند یا خیر؟
آیا می‌توان این نوارهاى ویدیویى و وسایلى مثل آنتن ماهواره و مانند آن که منشأ فساد می‌باشد را به دلیل این‌که فرهنگ اسلامى ما را از بین می‌برد، نابود کرد و در صورت نابودی کسی که نابود می‌کند ضامن می‌باشد؟
کودکى جهت روشن نمودن آتش، کلیّه وسایل ازجمله کاغذ، کبریت و بنزین را فراهم نموده و بنزین را روى کاغذها ریخته و مبادرت به کشیدن کبریت نموده که در اثر وزش باد خاموش می‌شود. آن کودک به دلیل در دست داشتن ظرف بنزین، از کودک دیگرى درخواست می‌کند که کبریت را روشن کند و با زدن کبریت توسّط آن کودک دیگر و ایجاد اولین جرقّه، بنزین‌های از قبل ریخته شده که در هوا متصاعد بوده آتش‌گرفته و به ظرف بنزین که در دست کودک اول بوده سرایت می‌کند و او از ترس، ظرف مشتعل را به‌طرف کودک ثالثى که در نزدیکى آتش نشسته بوده پرتاب می‌کند. بنزین به‌صورت وى ریخته و باعث سوختگى و نهایتاً فوت وى می‌شود حال چه کسی در این حادثه ضامن می‌باشد؟
آیا شخص زیان‌دیده، در صورت آگاهى و توانایى، مکلّف است از ادامه خسارت جلوگیرى نماید؟ درصورتی‌که جواب مثبت باشد و این کار را نکند، آیا زیان زننده ملزم به جبران خسارتى که زیان‌دیده، می‌توانسته از آن جلوگیرى کند می‌باشد؟
شخص الف در حال غرق شدن و مرگ حتمی بوده و شخص ب به‌قصد نجات او دستش رامی‌گیرد؛ اما در بین راه عمداً او را رها می‌کند تا شخص الف بمیرد و شخص الف با رها شدن غرق می‌گردد حال آیا مسؤولیتی متوجه شخص ب می‌باشد؟
در بعضى جاها مرسوم است که گوسفندان روستا را هر خانه به‌نوبت به چراگاه می‌برند و بعضى خانواده‌ها در روز نوبت خود کودکان را روانه می‌کنند حال اگر زمانی که کودکان چوپان گله باشند گرگ بعضى از گوسفندان را بخورد، چه کسی ضامن این خسارت می‌باشد؟
شخصى زراعت می‌کند و مرغان خانگى روستا، تخم زراعت او را می‌چینند و با پایشان آن زراعت را خراب می‌کنند صاحب زراعت براى جلوگیرى از خراب شدن محصول و دانه‌ها توسط مرغان، دانه را زهرآلود کرده و پاشیده و مرغان از آن دانه‌ها خورده و مرده باشند و این در حالی بوده که صاحب زراعت صاحب مرغان را از سم‌پاشی دانه‌ها باخبر کرده است حال آیا صاحب زراعت با این کار ضمان مرغ‌هایی که براثر خوردن زراعت تلف می‌شوند می‌باشد؟
اگر براثر جارى شدن آب از ناودان ملک به دیوار ملک دیگری به ملک دیگری ضرری وارد گردد، آیا خسارت بر عهده صاحب‌خانه که آب ناودان او بر روی دیوار دیگری ریخته شده است؟ و درصورتی‌که کارشناسى براى تشخیص مسئله بیاورند و برای این امر نیز هزینه‌ای بپردازد این هزینه بر عهده کیست؟
در منطقه جنگى، سربازی که راننده نفربر بوده به همراه مافوقش نفربرى را در آب عمیق شستشو می‌داده‌اند، ولی موتور نفربر به علّتى خاموش شده و نفربر زیرآب می‌رود و تعدادى سرباز که روى آن بوده‌اند خود را در آب پرتاب می‌کنند ولى دو نفر آنها غرق می‌شوند. راننده تأکید دارد که مافوق من دستور داده و شخص مافوق منکر است. حال سؤال این است که با توجّه به این‌که غرق شوندگان ملزم به سوارشدن نبوده‌اند و قبل از زیرآب رفتن خود را در آب انداخته‌اند، آیا راننده ضامن است؟
مسأله 1729ـ هرگاه مالى را که براى فطره کنار گذاشته از بين برود، چنانچه دسترسى به فقير داشته و کوتاهى کرده بايد عوض آن را بدهد و اگر دسترسى نداشته و در حفظ آن نيز کوتاهى نکرده چيزى بر او نيست.
مسأله 2014ـ هرگاه چيزى را که به عاريت گرفته تلف شود ضامن نيست، مگر اين که در حفظ آن کوتاهى کرده باشد. همچنين اگر عاريه دهنده شرط ضمان کرده باشد، يا چيزى را که عاريه کرده طلا و نقره يا زينت آلات ساخته شده از آنها باشد، در اين دو صورت نيز اگر تلف شود بايد عوض آن را بدهد.
مسأله 1877ـ طبيب و جرّاح براى اين که در مقابل خطا و اشتباهى که مرتکب مى شوند ضامن نباشند مى توانند به مريض يا ولىّ او بگويند که اگر ضررى بدون توجّه به مريض برسد ضامن نيستند و آنها قبول کنند، در چنين صورتى اگر دقّت و احتياط لازم را بکند و به مريض ضررى برسد، يا بميرد طبيب و جرّاح ضامن نيستند.
مسأله 1833ـ کسى که با سرمايه شرکت معامله مى کند اگر برخلاف قراردادى که با او کرده اند خريد و فروش کند و خسارتى پيش آيد ضامن است، همچنين اگر قرارداد خاصّى با او نگذاشته باشند و برخلاف معمول عمل کند ضامن مى باشد.
اگر پدر شوهر ضامن پرداخت مهریه نشده باشد اما عرفا در یک منطقه ای مهریه را پدر شوهر پرداخت می کند آیا در صورت فوت پدر شوهر مهریه عروس ها جزء بدهی های او محسوب شده است و ابتدا باید مهریه عروسها از اموال او پرداخت شود و سپس اگر چیزی باقی ماند بین ورثه تقسیم شود؟ یا مهریه عروسها جزء بدهی های پدر شوهر محسوب نمی شود؟ (ضمنا پدر شوهر در زمان حیات مهریه یک از عروس ها را پرداخت کرده است)
فردی دو تا فرزند دارد، به آنها زمینی ارث رسیده است و آن را فروخته، یکی از فرزندان با سهم خودش خانه‌ای خریده و سود برده ولی دیگری که صغیر بوده است ولی او سهمش را در بانک گذاشته و او سودی نکرده است، آیا قیّم ولیّ او ضامن است؟
لطفاً به دو سؤال زير پاسخ دهيد:
الف) اگر پزشك در امور غير درمانى مانند جرّاحى بينى و صورت براى زيبايى اقدام نمايد و قبل از عمل جرّاحى برائت اخذ كند و مشخص شود كه دكتر خطايى در جرّاحى داشته، آيا ضامن خواهد بود؟
ب) اگر پزشك مقصّر نبود و اذن در جراحى داشت و خطا كرد، آيا ضامن است؟
بیماری به علت سکته حاد قلبی و حال عمومی بد به درمانگاه دارای پزشک عمومی و بدون وجود متخصص آورده می‌شود پزشک حدود ۳۰ دقیقه بیمار را تحت نظر گرفته و جهت ویزیت متخصص به نزدیک‌ترین شهر که در فاصله ۴۰ کیلومتری قرار دارد توسط همراهان ارجاع می‌دهد همراهان بیمار را به منزل برده و بعد از یک ساعت فوت می‌کند پزشکی قانونی از تعیین درصد قصور پزشک معالج عاجز مانده و در جواب قاضی نوشته که ازلحاظ علمی نمی‌توان مشخص کرد که این بیمار اگر در بهترین مرکز بود چند درصد شانس زنده ماندن را داشته ولی قاضی ۱۰۰ درصد پزشک را محکوم‌به پرداخت دیه کامل نموده است آیا این حکم ازلحاظ شرعی صحیح است؟
با توجّه به اينكه بعد از پيوند، شیمی‌درمانی ضرورى به نظر می‌رسد و اين عمل باعث عوارضى خفيف يا شديد در بيمار می‌گردد، آيا پزشكى كه مجبور به انجام اين كار جهت عدم ردّ پيوند است، در ايجاد عوارض آن مسئول است؟
اگر پزشك روش درمانى يا دارويى را تعريف كند و بگويد: «اين دارو براى فلان بيمارى مفيد است» و يا بگويد: «درمان، مترتّب بر فلان داروست» بدون آنكه بيمار را وادار به مصرف آن دارو كند، آيا در اين حالت، در صورت عدم تأثير يا عوارض دارو، پزشك مسئول يا مديون است؟
با توجّه به اينكه تجويز دارو (به‌استثنای داروهاى بدون نسخه) بر عهده پزشك است نه داروساز، اگر بيمارى به حال اضطرار به داروساز مراجعه كند و داروساز، دارويى را در اختيار وى قرار ندهد، آيا در صورت بروز نقص جسمى، يا جراحت، يا فوت بيمار، داروساز مقصّر است؟
طبيب حاذق و ماهرى بدون سهل‌انگاری اقدام به عمل جرّاحى نموده و در ضمن عمل، آسيبى به بيمار وارد گرديده است، لطفاً موارد ضمان يا عدم ضمان طبيب را در صورت‌های ذيل بيان فرماييد:
۱. بدون اذن از بيمار يا كسان وى اقدام به عمل نموده باشد.
۲. غفلت از گرفتن اذن داشته است.
۳. بيمار در حال اغما بوده و دسترسى به كسان بيمار نداشته و تأخير هم جان بيمار را به خطر می‌انداخته است.
۴. در مورد فوق اگر تأخير موجب نقص عضو، يا تعطيل شدن عضوى از بيمار گردد حكم چيست؟
۵. اگر در موارد فوق بايد ديه داده شود، ديه بر عهده كيست؟
