در تعارفات روزمره گاهی انسان در جواب احوال‌پرسی‌ها خلاف واقع را بیان می‌کند مثلاً زمانی که گفته می‌شود حالت چطور است، حتّی اگر حالش هم بد باشد می‌گوید خوبم! آیا این کار جایز است؟
هرگاه شخصى بدهى خود را پرداخته یا طلبکار آن را بخشیده باشد، ولى پس از مدّتى طلبکار شکایت کند؛ آیا مدیون می‌تواند براى رهایى از چنین ادّعاى قسم بخورد که اصلاً از او قرض نگرفته است؟
هنگامی‌که انسان، نسبت به درست بودن مطلبى احتمال زیاد می‌دهد یا احتمال بیش از 50 درصد می‌دهد می‌تواند آن را بیان کند (به‌خصوص در مواردى که از سوى شنونده، احتمال خطاى گوینده در نظر گرفته‌شده است؛ به‌طور مثال هنگامی‌که استاد از شاگرد مطلبى را می‌پرسد و شاگرد احتمال زیاد یا بیش از 50 درصد به‌درستی جوابش می‌دهد، آیا می‌تواند آن را با صراحت بیان کند)؟
امروزه از افراد زیادى دروغ شنیده می‌شود و در هنگامی‌که مورد نهی از منکر قرار می‌گیرند می‌گویند: «شوخى کردیم» یا «دروغ مصلحتى است» با توجه به این مطلب، این‌گونه گفتار چه حکمی دارد؟
اگر شخصی در دادگاه شهادت دروغ بدهد که فلانی قاتل است و خود ولی دم هم از دروغ بودن شهادت فرد اگاه باشد و طرف را قصاص کنند و بعدا دروغ بودن شهادت شاهد و اگاهی ولی دم برای قاضی محرز شود قاتل در اینجا کیست ولی دم یا شاهدی که دروغ گفته و اگر بخواهند قصاص کنند کدام را قصاص میکنند؟
اگر چند سایت باهمکاری یکدیگر، یک کد احادیث تصادفی را برای وبلاگ درست کرده باشند که شامل احادیثی از معصومین (ع) است و به‌صورت اتوماتیک حدیثی را نمایش می‌دهد و شخصی آن را در وبلاگ خود قرار می‌دهد آیا روزه آن شخص صحیح است (با توجه به این‌که نمی‌دانند احادیث ازنظر سند در چه وضعیتی هستند)؟ در فرض قبل، اگر سریعاً آن را از وبلاگ خود به علت شک در اعتبار احادیث بردارد و همین‌طور نمی‌داند که آیا کاربری حدیث را در آن مدت خوانده است یا خیر؛ تکلیف چیست؟
مسأله 1355ـ هرگاه بخواهد خبرى را نقل کند که از راست يا دروغ بودن آن اطّلاعى ندارد، بايد از کسى که آن خبر را گفته، يا از کتابى که در آن نوشته شده نقل نمايد، مثلاً بگويد: فلان راوى چنين مى گويد و يا در فلان کتاب چنان نوشته شده است که پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود...
مسأله 2304ـ کسانى که براى اثبات مطلبى قسم مى خورند اگر حرف آنها راست باشد قسم خوردن مکروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان کبيره است، ولى اگر مجبور شود که براى نجات خود يا مسلمانان ديگرى از شرّ ظالمى قسم دروغ بخورد اشکال ندارد، بلکه گاه واجب مى شود و اين نوع قسم خوردن که براى اثبات مطلبى است غير از قسمى است که در مسائل پيش گفته شد که براى انجام کار يا ترک کارى بود.
اگر بر اساس قسامه حکم قصاص صادر شود بعداً تعدادی از سوگند خورندگان اعلام نمایند که قسم دروغ یاد نموده‌ایم و این کار موجب اعاده دادرسی شود آیا باید مراسم اجرای قسامه مجدداً انجام شود یا نه به تعداد عدول کنندگان قسم یاد شود؟
اگر انسان برای حفظ جان یا آبروی خود یا مسلمانی و همچنین مالی که نگهداری‌اش واجب است مجبور به قسم دروغ به بیزاری و براعت از خداوند و دین اسلام که درهرصورت حرام است باشد آیا در این‌گونه موارد این‌گونه قسم خوردن واجب است؟ آیا قسم خوردن دروغ برای حفظ آبرو و جان فقط مؤمن موردی ندارد یا برای همه انسان‌ها مجاز است؟
چندین سال پیش یک شهادت دروغ داده و قاتلی که خانواده مقتول خواستار اعدام او بودند را از اعدام تبرئه کردم البته او در حکم مفسد فی الارض نبود و در دعوا طرف کشته شده بود، و خود قاتل دیه مقتول را هم پرداخت کرد، امروز میخواهم توبه کنم آیا لازم است بروم و واقعیت را بگویم و حلالیت بطلبم؟ از طرفی ممکن است با گفتن واقعیت مفسده ای درست شود و از طرفی حق قصاص از آنها سلب شده، برای توبه باید چه کنم؟
